1. ሚያዝያ 27/2009 ምን ኾነ?

ቴዎድሮሥ ፀጋዬ

ሚያዝያ 27/2009 በርዕዮት ኪን የፌስቡክና የዩቲዩብ የቀጥታ ስርጭት ልዩ የፋሲካ በአል ዝግጅት ላይ የቴዎድሮስ ካሳሁን ኢትዮጵያ የተሰኘ ዘፈን የመነጋገሪያ ጭብጥ ነበር፡፡ እኔና ወዳጄ፣ ባልደረባዬም ዳኝነት መኮንን ስለሥራው፣ በዚያው መነሾነትም ድምጻዊውን የተመለከቱ ነጥቦችን አነሳን፡፡ የዚያን ዕለት የርዕዮት ኪን መሰናድዖ ከዚያ በኋላ ባሉት ቀናት ከፍ ያለ የመነጋገሪያ ጭብጥ ኾኖ ሰነበተ፡፡ ብዙ ጥያቄ ቀረበ፤ ብዙ ቅሬታ ተስተናገደ፤ ብዙ አስተያየት ተሰጠ፤ ብዙ ዘለፋ ተሰነዘረ፡፡ የርዕዮት አባላትም ሁኔታውን ካጤንን በኋላ በጉዳዩ ያለንን አቋም የሚያሳይ መግለጫ አኖርን፡፡ አሁን ድረስ ምልከታችን ስህተት እንዳልኾነ ብናምንም፣ ምልከታችንን በተሻለ፣ በደረጀና በሰከነ መልኩ ለአድማጮቻችን ማቅረብ እንደነበረብን ስለተረዳን፣ ጭውውቱን ስንጀምር ከአንዳንድ ሰዎች በማኅበራዊ ድረገጾች ይሰነዘር  ለነበረው ስድብ እዚያው ምላሽ መስጠት አይገባ እንደነበር ስላስተዋልን፣ በዚሁ ግንዛቤያችን ልክ ብቻ፣ በአቀራረብ መንገዳችንና በቃላት ምርጫችን ቅር የተሰኙትን አድማጮቻችንን ይቅርታ ጠየቅን፡፡ ይቅርታችን ስላቀረብንበት መንገድ እንጂ ከቶ ስለይዘቱ አይደለም፡፡

ታድያ ይህ ሁሉ ከኾነ በኋላ አሁን ነገሩን መልሶ ማብራራት ለምን ፈለግሁ

1.1 ዛሬ ድረስ አቅም ቸረውኛል፣ ሠርተውኛልም  የምላቸውን ሰውነትን (ሰው መኾንን)፣ ነጻነትንና ኢትዮጵያዊነትን የተመለከቱ ኀልዮቶች ይበልጥ ለመማገርና ለማጠናከር በመሻት ነው፡፡ እንዲህ ያሉትን አጋጣሚዎች ከላይ ከሚታየው የችግር ገጽታቸው ተሻግረን ብንመረምራቸው እራስን፣ አገርን፣ ማኀበረሰብንና ዙርያገባውን እንደገና ለመመርመር፣ ከራስ ጋር በታማኝነት፣ ያለአንዳች ሽንገላ ለማውጋት፣ በእምነትና በሕይወት ጎዳና ላይ እግርን፣ መንገድንም ለማሳመር፣ እራስን መልሶ አበልጽጎ ለመውለድ ጭምር ይረዳሉና፡፡

1.2 የጠርሙስ ስባሪ የዋጥኩ ይመስል ልቤ ስር ኾኖ ከወደውስጥ የሚሸቀሽቀኝን እውነት ለመገላገልም ነው፡፡ እውነት፣ በተለይ እንዲህ ያለው አንጻራዊና አተያያዊ እውነት፣ ብዙውን ጊዜ ካለመገለጡ መገለጡ ይበጃል ስል አስባለሁ፡፡ የእውነቱ መገለጥ በፍጥነትና በቅርቡ የሚፈጥረው ለውጥ ባይኖር እንኳ፤ እውነት ያልነው ወይም እውነት የኾነው እውነት በእውነትነቱ የመገለጽና የመመስከር መዓርግ ሊደርሰው ይገባ ይመስለኛል፡፡ አሜሪካዊው ደራሲና የሲቪል መብቶች ተሟጋቹ ጄምስ ቦልድዊን ““የተጋፈጥነው ኹሉ ሊቀየር ባይችልም፣ እስካልተጋፈጥነው ድረስም የሚቀየር ምንም ነገር የለም ብሎ ማለቱ ለዚህ ነው፡፡

1.3 በተዋስዖ አደባባዩ ላይ በእኔም በኩል ያለውን የኹነቱን ክፍል ለማኖር ወይም ተደራሽ ለማድረግ በመመኘትም ነው፡፡

1.4 ነገርን ከየአቅጣጫው ሊመለከቱ ለሚፈቅዱ ኹሉ ምርጫ ይሰጣል ብዬ በማመንም ነው፡፡

1.5 በወጀቡ ወቅት በእኛ ጫማ ገብተው ኹኔታውን ለተመለከቱ፣ ኢትዮጵያዊነትን ከፍ የማድረግ የኖረና የቀጠለ ዓላማችንን ተገንዝበው ለሌሎች ስለእኛ የመሰከሩ፣ ስለነጻነት፣ ስለመገናኛ ብዙኀን ሚና፣ ስለበጎ መነሻዎቻችን፤ በጥቅሉ ስለኛ እንደእኛ ኾነው የተሟገቱ አድማጮቻችን እውነታችንን  ከእኛው መስማት ይፈልጉ ይኾናልና ለእነርሱ፣ ላደግሁበት እውነተኝነትና ጨዋነትም ለተማርኩበት  ሰፊው ኢትዮጵያዊ ኅብረተሰብ ያለኝን ጥልቅ ፍቅር እና ክብር ቢገልጥልኝም ብዬ ነው፡፡

እነኚህ ከበረከቱ ምክንያቶች መካከል ሊጠቀሱ ይችላሉ፡፡ ስለቴዎድሮስ ካሳሁን የሞያ ጉዞና ሥራዎች ያለኝን ጥቅል ግምገማ ከማቅረቤ በፊት ሌሎች አበይት ፍሬ ነገሮችን መዳሰስ አስፈላጊ መስሎኛል፡፡

ማስታወሻ

ይህ ከራስ ጋር ተደርጎ ሌሎች እንዲካፈሉት የተፈቀደ የፍቅርና የክብር ወግ እንጂ፣ ከተጠያቂነት የሚመነጭና ለዚያ የሚሰጥ ምላሽ አይደለም፡፡  ታድያ ልብ እንዲባሉልኝ የምሻቸው 2 ነጥቦች አሉ፡፡ አንደኛ፣ በዚህ ጽሑፍ እኔ እውነትና ትክክል ያልኩትን ፍሬነገር ከማስረዳት በቀር፣ ሌላ ማንኛውም አይነት አሉታዊ ዓላማ የሌለኝ መኾኑ ነው፡፡ ሁለተኛ፣ እዚህ ላይ በማነሳቸው ነጥቦች በእንግልት ስቃይና በደል ሥር ያለውን ሰፊውን ማኅበረሰብ በጅምላ ለመፈረጅ ፈጽሞ የማይቃጣኝ መኾኑ ነው፡፡

2. የምናቤ ኢትዮጵያ?

በተመክሮ፣ በንባብ፣ በውይይት፣ በክርክር እና  በተንሸራሸረ ተዋስዖ  በበርካታ ጉዳዮች ላይ ይበልጥ የነጠሩ እና የተሻሉ ሐሳቦች ያገኘሁ በመሰለኝ ጊዜ አስቀድሞ የያዝኳቸውን አቋምና አመለካከቶች ከርክሜ፣ ቀይሬ፣ አፍርሼ፣ አጠናክሬም አውቃለሁ፡፡ ከእድሜዬ ማለዳ አንስቶ ዛሬ ድረስ ሲጠና እንጂ ሲላላ ያላየሁት፣ ሲበረታ እንጂ ሲደክም ያላስተዋልኩት ኢትዮጵያዊነቴ ነው፡፡ በልጅነት እንደ ወተት የጠባሁት፣ እንደ አፈር የቃምኩት፣ እንደ ውሃ የተራጨሁት፣ እንደ ጠበል የተረጨሁት ማንነት ኢትዮጵያዊነት ነው፡፡ ይህም ማንነቴ የወረስኩት ብቻ ሳይኾን የመረመርኩት፣ የተቀበልኹት ብቻ ሳይኾን ያዳበርኩት፣ ያውጠነጠንኩት ብቻ ሳይኾን የኖርኩትም ነው፡፡ በደም ከተዋጀ ነጻነቷ ነጻነቴን ሰርቻለሁና፡፡ በመስዋዕትነት ከፍ ባለው ሰንደቅ በራስ እግሮች መቆምን፣ በራስ ጥበብና ታሪክ መኩራትን አውቄአለሁና፡፡

እናም የሰርክ የዜግነት ጸሎቴ ይህ ነው፡፡

እነኾ የዜጋ ጸሎት …

“እርሷ በለገሰችን ልብ ውስጥ እርሷም የተቀረጸችበት፤ እርሷ በፈተለችው ማንነታችን ድር እና ማግ እርሷው የተሸመነችበት ኢትዮጵያ ኹልጊዜም ትኑርልን፡፡ ከየሰሞነኛ ግርግርና ከባለዘንጎች ቁርቁስ በላይ የኾነች ኢትዮጵያ፣ ከፖልታኪዎች ሴራና ከተዛነፈ ትወራ በላይ የኾነች ኢትዮጵያ ኹልጊዜም ትኑርልን፡፡ ጥላነቷ ከአውሬ የሚታደግ፣ ቤትነቷ ከ”ሰውነት” ቁር የሚከልል፣ ስበትነቷ ልጆቿን የሚያዋህድ አበቅየለሽ ኢትዮጵያ ኹሌም ለዘለዓለም ከፍ ትበልልን፡፡ በድኽነቷ ከእናትነት የማትፋቅ፣ በዘረኝነት ድቤና በጠባብነት ነጋሪት የማትሸበር፣ በአምባገነን ጭነት ያልተቀጨች፣ በሚፈራረቅ ውዝግብና ጦርነት መሠረቷ የማይናወጥ፣ “አለች”እስካልን ድረስ ያለች፣ የምናባችን ፈጣሪ፣ የምናባችንም ንግሥት፣ እርሷም እራሷ ምናባችን የኾነች ኢትዮጵያ ኹሌም ዘውትርም ትኑርልን፡፡ አሜን፡፡”

 4:3: 2016

3. ነጻነትስ ወታደሮቿ ወዴት ናቸው??

ታድያ፣ ኹልጊዜ የሚቆረቁረኝ እና የሚገርመኝ ሐቅም አለ፡፡ ገና በጠዋት ጥበብንና ሥልጣኔን ያወቀ አገር የአማራጭ ሐሳቦች ችግኝ ማፍያ፣ የተለዩ ሐሳቦች ማብቀያ ማሳ ሳያበጅ እንዴት ቀረ? ከኹሉ ቀድሞ አስቦ የላቀ አገር እንዴት የተለያዩ አመለካከቶችን አቅፎና አቻችሎ የማስኬድ መላ አልመታም? ገና ጥንት የነጻነትን ጣዕም የተገነዘበና ለዚያም ለብዙ ሺህ ዓመታት ውድ ዋጋ የከፈለ አገር እንዴት የማሰብና የመናገር ነጻነትን የባሕልና የትውፊቱ አካል ሳያደርግ ቀረ ስል እጠይቃለሁ፡፡ ታሪካችንና ባህላችን በቀዳሚ ምክንያትነት እንደሚጠቀሱ አጥቼው አይደለም፡፡ ኾኖም ታሪካችንም ኾነ ባህላችንስ ለምን ይህንኑ መልክ ያዘ? ታሪካችን የባዕድን ቀንበር እምቢ የማለቱን ያህል ውስጡ እንዴት ሐሳቦችን ማዟዟርያ ቦይ፣ ነጻ ሐሳብን መግለጫ አደባባይ ላይሠራ ቻለ? ነው ጥያቄዬ፡፡

ይኸው በወል የተቋደስነው እና በግለሰብ ደረጃም  በየልባችን ኩራትና እርግጠኝነት ያኖረ ከባዕድ ቀንበር እራሳችንን ነጻ የማድረግ መሰጠት፤ ዥረቱ እንዴት ወደ እርስ በእርስ ፖለቲካዊና ማኅበራዊ መሥተጋብራችን  አቅጣጫ ሳይፈስስ ታገደ? ስለጀግንነት ያለንን እሳቤና መሥፈርት ከገዳይነት ባሻገር፣ በጎ ፈቃደኝነትን፣ ለሀገር የሚበረከት የትኛውንም ዓይነት ግልጋሎትን፣ ሐሳብን በሐሳብ ተፋላሚነትን፣ ሞያተኝነትን፣ መልካም ወላጅነትን ወዘተ ሳይቀር እንዲያካትት አድርገን መልሰን መከለስና ከለሉን ማስፋት እንደሚገባን ኹሉ፣ ስለነጻነት ያለንንም መረዳት መልሶ መተርጎምና ማስፋት ግድ ይለን ይመስለኛል፡፡ ከቃሉ በላይ የነጻነትን ሐሳብና ተግባር ማሰስ አለብን፡፡ ስለኾነም፣ እንዲህም እላለሁ፡፡ አገሬ ከኢትዮጵያዊ ማንነት በቀር፣ ከዜግነት ፖለቲካ በቀር፣ አባት አያቶቻችን እንዳደረጉት ተዋሕዶ፣ ተቀላቅሎ፣ ተዛምዶ አንድ የበለጸገ ማንነት ከመፍጠር በቀር ሌላ አማራጭ የሕልውና መንገድ እንደሌላት በጽኑ አምናለሁ፡፡ ፡፡ነገሩን ከዚህ በተለየ ርዕዮት የሚመለከት ኢትዮጵያዊ ወገኔን ግን በሐሳብና በሐቅ ምርኩዝነት እስከቻልኩት ድረስ እሞግተዋለሁ እንጂ “እንዴት ይህንን አሰበ” ስል አላነውረውም፡፡

በአብዛኛው ፖለቲካዊና ማኅበራዊ ተዋስዖ ውስጥ በእጅጉ ችላ የምንለው የሚመስለኝና ጎድሎ የማየው፣ በአንደበት ስለመብትና ነጻነት ከመዘመር ባሻገር በሚታይ ድርጊት፣ የማንቀበለውም አመለካከት ሥፍራ እንዲያገኝ፣ እንዲደመጥ፣ እንዲንሸራሸር የማስቻል ባሕል ነው፡፡  ለዚህ ሰብዓዊ ክብር እና መብት ዘብ የሚቆሙ ተቋማት አልሰራንም፡፡ እነኚህን መሠረታዊ የሰው ልጅ አይገሠሴ መብቶችና እሴቶች ወታደር ኾነው ሊከላከሉ የሚጠበቅባቸው ምሁራንም በልዩ ልዩ ምክንያት ሚናቸውን በአመርቂ መንገድ እየተወጡ አይደለም፡፡ ከፊሎቹ በያገኙት የመደመጥ፣ የመታየት አልያም  የመነበብ እድልም ኾነ በመሠረቷቸው መገናኛ ብዙኀን አማካይነት ስለመናገር ነጻነትና መብት ይሰብካሉ እንጂ ጨርሶ አያምኑባቸውም፡፡  በተለያዩ ርዕዮተ ዓለማዊ እና ፖለቲካዊ ጥጎች ቢሰለፉም አፈናን እና ጭቆናን ለማዋለድና ምሑራዊ ገጽታ ለመስጠት የሚለፉ ናቸው፡፡ በሌላ ረድፍ ያሉት አብዛኛዎቹ  ጎምቱ ሊቃውንቶቻችን ደግሞ ያመኑበትን ቢናገሩ የሚመጣውን ድንጋይ ውርወራ ሰግተው ተሸሽገው በከባድ ዝምታ የሚኾነውን በበሮቻቸው ቀዳዳ እያጮለቁ የሚመለከቱ ናቸው፡፡ አንዳንዶቹ ደግሞ የእነኚህን እሴቶች እና ሐሳቦች Values and Ideals ዋጋ ቢያውቁም፤ በአድርባይነት ለራሳቸው ወይም ለመገናኛ ብዙኀናቸው ጥቅም ሲሉ የመጣውን አፍራሽ የአፈና አውሎነፋስ መጋለብና የዚያው አካል መኾን የመረጡ ናቸው፡፡ ይህም የመርማሪዎችና መንገድ አመላካቾች እጦት አደገኛ ሐሳቦች ሳይሞገቱና ሳይጋለጡ  ሥር እንዲሰድዱ ጊዜና ምቹ ኹናቴ ፈጥሯል፡፡ በዚህም ምክንያት፣ ያለውን ኹሉ ቢሰጥም ከኀብት፣ ከሥልጣን፣ ከትምህርት፣ ከጤና፣ ከፍትሕና ከእፎይታ ማዕድ የተገለለው የሀገሪቱ ሕዝብ የመከራውን ጊዜ የሚያሳጥርለት አጥቶ ክፉኛ ተቸግሯል፡፡ ኾኖም፣ በቁጥር ጥቂት ቢኾኑም፣ ከላይ ከተጠቀሱት 3 ረድፎች ውስጥ ለማይደመሩት፤ በቀረበው ሐሳብ ባይስማሙ እንኳ ስለሌሎች የመናገር ነጻነት በድፍረት ለቆሙት፣ ውግዘት ሳያስደነግጣቸው በአደጋና በሥልጣን ፊት ስለፍትሕና ነጻነት በልበሙሉነት ለተናገሩት፣ የተናገሩትንም ለኖሩት ምሑራን በያሉበት ምስጋናዬ እና አድናቆቴ ይድረሳቸው፡፡

ኢትዮጵያ በዘውገኞች ቱማታ፣ በውጪ ጠላት ጦር፣ በተፈጥሮ አደጋም ኾነ በድህነት ሕልውናዋ ይፈተናል ብዬ አላምንም፡፡ ኢትዮጵያ መከራን ተሻግራ፣ ፈተናን ተቋቁማ ብቅ የማለት ታሪክ ያላት እጹብ ሀገር ናት፡፡ ነገር ግን፣ ከመንግሥት የጠብመንጃ አፈሙዝ አልያም ከአንድ ፖለቲከኛ፣ የኃይማኖት አባት ወይም ከያኒ ተከታዮች ጩኸት በቀር ሌላ እውነት የምትፈልቅበት ምንጭ የለም በሚል እምነትና ያንን በተመረኮዘ የአፈና ተግባር ከቀጠልን፣ ያኔ ነው የኢትዮጵያን መዳን የምናርቀው፡፡ አተያይን በተሻለ አተያይ እንጂ በስድብ፣ እስራት፣ ግርፋትና ግድያ ማዳፈንን ካልገታን ትንሣዔያችንን ላይነሳ መግደላችን ነው ስል እሰጋለሁ፡፡ ፈጣሪ ያርቅልንና የሀገሪቱን የሕይወት እስትንፋስ የሚያቋርጠው ይኸው ልዩ ልዩ መልክ ያለው አፈናና የነጻነት እጦት  ነው፡፡ የኢትዮጵያ መዳን ያለው በነጻነት ማሰብና መናገር ዘንድ ነው እላለሁ፡፡ እኔ እንዲያብብ  የምሻው ኢትዮጵያዊነት ከዘመናቸው በቀደሙ ጠቢባንና ሀገራቸውን ከሕይወታቸው ባስበለጡ አርበኞች የተሰራ የመኾኑን ያክል፣ የማሰብንና የመናገርን ነጻነት የማይነፍግ ነው፡፡ እኔ የማውቀው ኢትዮጵያዊነት በወራሪዎች ፊት በውበትና በድፍረት የመቆሙን ያክል፣ አዲስ ወይም የተለየ ሐሳብ የማያስደነብረው ማንነት ነው፡፡

4. ትግራዋይነት?

ምንድነኝ ምንድነህ ይሉት ጥያቄ በታላላቅ ፈላስፎች ሲጠየቅና ሲፈተሽ እጅግ ጥልቅ ትርጉም የሚኖረውን ያክል፣ ምንድነህ በቀሊል ሚዛን ተለክቶ ሲባል ግን በግ ለመግዛት ላት እንደሚያጤን ገዢ ሰውን ወደሸቀጥነት የሚደፍቅ የንቀት ጥያቄ ይኾናል፡፡ ሰብዓዊ ክብርን የሚመለከተውን ጭብጥ ወደኋላ እመለስበታለሁ፡፡ ብሔርን በተመለከተ የተለያዩ ኀልዮቶች አሉ፡፡ ገሚሱ ሥነ ሕይወታዊ (Primordeal) አድርጎት ከደምና የዘር ሐረግ ጋር  በጥብቅ ያቆራኘዋል፡፡ ሌላው ደግሞ እንደ ማኅበረ ባሕላዊ ሽመና ውጤት (Construct) ይገነዘበዋል፡፡ ከፊሉ ወደ ልዕልት ሀገሩ መሻገርያ ድልድይ ሲያደርገው፣ ሌላው ደግሞ ከወገኖቹ እራሱንና “ይመስሉኛል” የሚላቸውን መገንጠያ እና መነጠያ  (Instrumental) አድርጎ ይገለገልበታል፡ እኔ ደግሞ በወላጆቼ በኩል ያገኘሁትን ማንነት መጣል ሳያስፈልገኝ፤ ነገር ግን በምርመራ፣ በምርጫና በውሳኔ  ይበልጥ የማጎላቸውንና የምገለጥባቸውን ሌሎች ማንነቶች ያዋሃድኩ ኢትዮጵያዊ ነኝ፡፡

እኔ ታድያ፣ በመቀሌ አፈር፣ በሻሸመኔ ጸሀይ፣ በደብረ ዘይት ነፋስና በአዲስአበባዬ ውሃ የተሰራሁ ኢትዮጵያዊ ነኝ፡፡ እናም፣ ከኢትዮጵያዊነት ቀጥሎ እራስህን እንዴት ትገልጣለህ ለሚለኝ ኹሉ፣ የዚያች የኹሉ የኾነች፣ የምንጊዜም የኢትዮጵያዊነት ኹነኛ ቋት የጣዪቱ ከተማ ዜጋ የኾንኩ አዲስ አበቤ ነኛ ብዬ እመልሳለሁ፡፡ ኾኖም፣ “ማንነትህን በብሔር በኩል ካልነገርከኝ  አይገባኝም” ለሚለኝ ተላላም እነኾ  ምላሽ፡፡ አዲስ አበቤነቴ ይህ በወላጆቼ በኩል ያገኘሁትን የትግራዋይነት ጸጋ አይገፍፈውም፡፡ ምክንያቱም፣ ለእኔ ትግራዋይነት፣ ኢትዮጵያን እንደ ሰፌድ ባስባት ሰበዙ ሊሰበዝ የጀመረበት አከባቢ መወለድ ማለት ነው፡፡ ትግራዋይነት ለእኔ፣ ኢትዮጵያ የተቀበለቻቸው ክርስትናና እስልምና የሚሰኙ ታላላቅ ሀይማኖቶች ወደሀገሬ የገቡበት በር አከባቢ መፈጠር ማለት ነው፡፡ ትግራዋይነት ለእኔ፣ ኢትዮጵያ የምትሰኝ ቤት ስትሠራ መሠረቱ በተቆፈረበት ሥፍራ መገኘት ማለት ነው፡፡

ትግራዋይነት በእኔ መዝገበ ቃላት ኢትዮጵያዊነት ሲወጠን ማለት ነው፡፡ የሰለባነት እንጉርጉሮ ሳይኾን የጠዋት የኢትዮጵያነት መድረክ ላይ አቀንቃኝነት ፣ የዳር አገርነት ባይተዋርነት ሳይኾን ኢትዮጵያን የመሰለች ሀገር መስራች የመኾን ታሪካዊ እድል ባለቤትነት ነው፡፡ በማከብራቸው ወላጆቼ በኩል ትግራዋይ ስለኾንኩ ደስ ይለኛል፤ በኢትዮጵያዊነቴ ደግሞ እጅግ እኮራለሁ፡፡ ትግራዋይነት የኢትዮጵያዊነት እልፍኝ እንጂ ዘውገኞቹ እንደሚሰብኩት ከኢትዮጵያዊነት የሚያሸሽ መውጫ በር አይደለም፡፡  ኢትዮጵያዊ ማንነት በመላ ሀገሪቱ ለሚገኙ ዜጎች እኩል የሚደርስ፣ ለኹሉ ጥላ ላሉ ቤት የሚኾን ማንነት እንጂ፣ አንዳንዶች እንደሚስሉት እነኚህ በደማቸው የሚዘዋወር፣ እነኚያ ደግሞ ከላይ የሚለብሱት አልያም የሚታረዙት የኪራይ ወይም የውሰት ልብስ አይደለም፡፡

5. ዘረኛ ማን ነው? (ደረጃ ምደባ)

እርግጥ ነው፣ ከአንድ ወይም ከሌላ ብሔር ወገን ነን የሚሉ፣ ባዕድና የማይገጥም ጽንሠ ሐሳብ ከየትም ተበድረው፣ ሀገርን መልሶ በመሥራት ሂደት ውስጥ የተፈጠሩትን ቁስሎች ቦርቡረው ታሪክ አዛብተው እንደብሔር የመጠቃትን ስሜት የፈበረኩና ያግለበለቡ፣ በዚህም ፍብርክ ስሜት መሰላልነት ሥልጣን ላይ የወጡም ኾነ አዲስ ሌላ ድንክ አገር መመሥረትን የሚያልሙ፣ ለአገራችን ሕልውና የሚያሰጉ  ብዙዎች መኖራቸውን አውቃለሁ፡፡ እቃወማቸውማለሁ፡፡ በዚያውም ልክ ግን፣ እራሳቸውን ከሌላው ይበልጥ ኢትዮጵያውያን አድርገው የሚሾሙ፣ ዘረኝነታቸውን ኢትዮጵያ በሚል ውብ ስም የሸሸጉ፣ በተግባር ግን የዘረኝነትን ኹሉንም ብየና የሚያሟሉ፣ ከእነርሱ የተለየ ሐሳብ የያዘውን ኹሉ በእነርሱ የዘውትር የዘረኝነት ሚዛን ሠፍረው ስም የሚሰጡ፣ ኢትዮጵያ የሚለውን የተቀደሰ ስም በአፋቸው የመደጋገማቸውን ያህል በነውራቸው የሚያራክሱ፣ ውድና ውብ ለኾነው፣ ኹሉን ለሚያቅፍ ለሚያስጠልለው ኢትዮጵያዊ ብሔርተኝነት እንደስድብ የሚቆጠሩ በርካቶችንም አስተውላለሁ፡፡ ከልዩነቱ ገደል ወዲህና ወድያ ያሉ ዘረኞች ኹሉ የቆሙበት አንጻር ይለያይ እንጂ አስተሳሰባቸው፣ አፈራረጃቸውና አፈጻጸማቸው በእጅጉ ተመሳሳይ ነው፡፡ በእነኚህ ሁለቱ የዘረኝነት ጎራዎች ሳቢያ የሚመጣው ዳፋ የሚወድቀውና እዳው የሚተርፈው፤ እርስ በእርስ ላይለያይ በተሳሰረው፣ እየተጋባ፣ እየተዋለደ፣ እየተገበያየ ዘረኝነትን እንደማይሻ በተግባሩ ሲያሳይ የኖረውና አሁንም እያሳየ ያለው ገበሬው፣ ነጋዴው፣ ተማሪው፣ ሠራተኛው፣ ነዋሪው፣ ሕዝቡ መኾኑ ግን ልብ ይሰብራል፡፡

ኢትዮጵያዊነት አንዱ በተፈጥሮ የሚጎናጸፈው፣ ሌላው ደግሞ በቸርነት የሚመጸወተው፣ እርከን ወይም ደረጃ ያለው  ማንነት ነው ብዬ በፍጹም አላምንም፡፡ ኾኖም፣ እርከን ወይም ደረጃ አለው የሚል ቢኖር እንኳ፣ በወላጆቼ ትግራዋይነት ምክንያት ከማናቸውም ደረጃ መዳቢዎች በበለጠና በቀረበ መልኩ እርከኑ ጫፍ ላይ ኾኜ ቁልቁል እመለከት ይኾናል እንጂ፤ ይበልጥ ኢትዮጵያዊ እኾን ይኾናል እንጂ፤ ደረጃ መዳቢዎቹ እንደሚገምቱት ከኋላ አልሰለፍም፡፡ ነገር ግን ልብ በሉልኝ፤ እኔ የእነኚህ እርከን ሰሪዎች አስተሳሰብ ውሀ እንደማይቋጥር ለማሳየት አነሳሁት እንጂ፣ ኢትዮጵያዊነት አንዱ ከስር ሌላው ከላይ የሚኾንበት እርከን አለው ብዬ በፍጹም አላምንም፡፡ ሁሉም ዜጎች፣ አሁን በታሪክ ክፉ እድል ከእኛ የተነጠሉትም ጭምር እኩል ኢትዮጵያውያን ስለመኾናቸው ተጠራጥሬ አላውቅም፡፡

እናም ኢትዮጵያዊነቴን “ኢትዮጵያዊ ብሔርተኛ ነኝ” እያለ ከብሔር ማንነት በቀር ሌላ ሚዛን ከሌለው ተመጻዳቂ እጅ እንደርጥባን አልቀበለውም፡፡ ኢትዮጵያዊነቴን፣ ካቀረብኩት ሐሳብ የጭብጥ ሐረግ መዝዞ መከራከር ሲያቅተው የዘር ሐረግ ሲስብ ከሚውልና እቃወመዋለሁ  ለሚለው ዘውጌ ብሔርተኛ ሥርዓት  የሚጠቅም ተግባር ከሚያከናውን ጭምብላም Hypocrite አልመጸወተውም፡፡ እናም እኔ ከኢትዮጵያዊ ማኅበረሰብ ስለተገኘሁ ፈጣሪዬን የማመሰግን ልበሙሉ ኢትዮጵያዊ ነኝ፡፡

እኔ ዘንድ የትግራዋይነት የፋይዳ ሚዛን የሚለካውና ትርጓሜው የሚፈታው አንድም ለኢትዮጵያችን መፈጠር ባለው መዋጮ፣ አንድም ደግሞ ኢትዮጵያዊነት ወደሚባል ታላቅነት ለመጓዝ ባለው መንገድነት ነው፡፡

6 አንድነት ወይስ አንድ ዐይነትነት?

አንድነት ሲባል የሚነሽጥ፣ ሊወርሱትና ሊደርሱበት የሚመኙት የደኅንነት ቀጠና ይመስላል፡፡ እውነትነትም አለው፡፡ ኾኖም፣ እንደምን ያለ አንድነት ተብሎ በጥንቃቄ መመርመር ይኖርበታል፡፡ ምነው ቢሉ፣ ከአንድ አይነትነት ጋር ሲምታታ ይስተዋላልና፡፡ ከወጥነት ጋር ሲሳከር ይታያልና፡፡ እንደእኔ ካላሰብክ ወይም ያመለክሁትን ካላመለክህ አንድነት አፍራሽ ነህ ሊልህ የማያፍር ሰው ወይም ቡድን ወይም አካል አንድነት ከአንድ አይነትነት ጋር የተሳከረበት ነው፡፡ አንድነት በወጥነት በሁሉም ጉዳዮች ላይ ያልተዛነፈ ሰልፍ መሥራት ወይም መከንዳት አይደለም፡፡ ይህ የአንድነት መረዳት፣ የራሷ የተፈጥሮም፣ የዕለት ኑሮም፣ የጥበብም፣ የውበትም፣ የአገርም ጠላት ነው፡፡ ኢትዮጵያን እንደጥላ ከተቀበልን፣ ሕልውናዋ ላይ ካልተደራደርን ከዚያ በመለስ ያለው የሐሳብ ሜዳ ሁሉ ሳንጠፋፋ በሐሳብ ልንፋጭበት፣ ትግል ልንገጥምበት ምቹ ኾኖ ሊደለደልና ነጻ ተደርጎ ሊተው ይገባል፡፡ ያኔ ነው ከበርካታ የአስተሳሰብ አማራጮች ጥምረት፣ ውሕደትም ኾነ ፍጭት ሀገራችንን ከችግር እስራቷ የሚፈቱ መዳኛዎች  የምንሰራው፡፡

የተስፋ ቃል

ይህንን ኹሉ እያየሁም፤ በሀገሬ ሕዝብ፣ ጊዜና ኹኔታ እንደጠየቃቸው ስለኢትዮጵያ ዋጋ በሚከፍሉ ወገኖቼ፣ ስለሐሳብ ነጻነት ሲሉ በታሰሩና በተንገላቱ ጋዜጠኞችና የመብት ተሟጋቾች፣ የምናቤን ኢትዮጵያ በልባቸው በጻፉና በተጋሩኝ ዜጎች እንዲሁም ኢትዮጵያን በሚያቀነቅኑ ጥበብ ሠሪዎች ተስፋዬ ጽኑ ነው፡፡ እዚህ ላይ ከዶክተር Martin Luther King, Jr ቃላት አዛምጄ ልዋስ፡፡

“ኢትዮጵያ ከዘረኝነት ድቅድቅ ጨለማና ከግጭት ጋር ላትለያይ ተሳስራለች፤ የሰላምና የወንድማማችነት ብርሀንም በምድሯ እውን አይኾንም” ይሉትን ሟርት ፈጽሞ አልቀበልም፡፡ በመጨረሻ ሰላም አምጪ እውነትና ቅድመኹኔታ አልባ ፍቅር ባለድል እንደሚኾኑ አምናለሁ፡፡

7. ቴዎድሮስ ካሳሁን?

መተቸት መጥላት አይደለም፡፡

እዚህ ላይ በቴዎድሮስ ስራዎች ዙርያ ስላሉኝ እሳቤዎች ጠቅላላ ሥዕል በሚሰጥ መልኩ ብቻ የወፍ በረር ቅኝት አደርጋለሁ፡፡ አላማዬም ጤናማ የውይይትና ሐሳብ የመቀባበል አየር ንብረት ለመፍጠር መሞከር ነው፡፡

7.1 ግሩም ዜማና ግጥም የመድረስ ችሎታ እንዳለውና ድርሰቶቹን  ለመጫወት የሚያስችል ድምጽ እንዳለው አስባለሁ፡፡ ይህንን የምለው ለማንም ለመገበር አልያም ከማንም ጋር እርቅ ለማድረግ አይደለም፡፡ ጠብ በሌለበት እርቅ የለም፡፡ ሲፈጥረኝ መገበር አይኾንልኝም፡፡

ከነፈለቀ ኃይሉ ጋር በመኾን በሠራው የመጀመሪያው አልበሙ የሚገኙት አብዛኛዎቹ ሥራዎች የመጀመሪያ አልበም ከሚያወጣ ድምጻዊ የተገኙ የማይመስሉ፣ ግጥምና ዜማቸውም ኾነ የሙዚቃ ቅንብራቸው ድንቅ ሥራዎች ናቸው፡፡ በአፍሮሳውንድ ባንድና በኤልያስ መልካ ቀማሪነት የተሰራው አቦጊዳም በብዙ መልኩ የቴዎድሮስ ካሳሁንን ችሎታዎች አጉልቶ የሚያሳይ፣ ምን ያህል በጥበቡ በፍጥነት እንዳደገ የሚያመላክትና ተስፋ እንዲጥልበት የሚያስገድድ አልበም ስለመኾኑ አስባለሁ፡፡ በያስተሰርያል፣ ጥቁር ሰውና ኢትዮጵያ አልበሞቹም መልካምና ጆሮ ገብ ሥራዎች ተበራክተው መገኘታቸውንም እንዲሁ፡፡

7.2 በልዩነት የማደንቃቸውና በአደባባይ የመሰከርኩላቸው እጅግ ውብ ሥራዎች ያሉትን ያህል፣ ከጥበቃዬና ከሞያዎቹ የጣዕም ልኬት Standard አንጻር ደረጃቸው ዝቅ ያለ፣ የታሪክና የአመክንዮ ዝንፈት ያላቸው ዘፈኖችን መስራቱንም አስተውያለሁ፡፡ ሞናሊዛ ይሉትን ዘፈን ሰምቼ አሁን ድረስ እንደምደመም ኹሉ፣ መንታ ወድጄን ሲጫወት ምነው ጥብቅና እቆምለታለሁ የሚለውን ኢትዮጵያዊውን ባሕል ዘነጋው በማለት እጠይቃለሁ፡፡ ካብዳህላክ ብሎ አንድ የነበረ አገር ለ2 ሲሰነጠቅ አብረው ለሚሰቀዩትና ለሚሰነጠቁት ነፍሶች ሲያቀነቅን አብሬው እንደቆዘምኩና እንደተደነቅሁ ሁሉ፣ በልኬ በሚሰኘው ዘፈኑ ላይ “ከአፈሩ ላይ የሠራሀት ነፍሴ ናት ብቸኛ” ብሎ ሲል፣ ምነው ቴዎድሮስ፣ ቅዱስ መጽኀፋችን እኮ ስጋ እንጂ ነፍስ ከአፈር እንደምትሠራ አያስተምረንም፤ ከአፈር የተሠራው ስጋችን ነው፤ ነፍሳችንማ የእግዜሩ እስትንፋስ ናት” በማለት ሐሳቤን እሰነዝራለሁ፡፡ ንገረኝ ካልሽማ ብሎ የመለየትን ጉዳት በውበት ሲስል ህመሙን እንደተጋራሁት ሁሉ፣ ጥቁር ሰውን ሲጫወት ጀግናውን ባልቻ ሳፎን ባልቻ አባቱ ነፍሶ ባይል፣ የሊቀመኳስ አባተን፣ የራስ መኮንን ወልደሚካኤልን፣ የራስ አሉላ አባነጋንና  የፊታውራሪ ገበየሁን ገድል ለፊታውራሪ  ሀብተጊዮርጊስ ዲነግዴ ባይሰጥ እመኛለሁ፡፡ ኢትዮጵያ ብሎ ሲዘፍን፣ (በዜማውና በሙዚቃ ቅንብሩ ዙርያ ያለኝ ተአቅቦ Reservation እንደተጠበቀ ኾኖ) ኢትዮጵያን እንደሐሳብ መዝፈን ይህ ነው፣ እነኾ ኢትዮጵያ በረቂቅ ሐሳብነት የተነሳበት ዘፈን ተበረከተልን፤ ኢትዮጵያን በቅዱሳን ምህላና በአርበኞች ደም የቆየች ታላቅ ሀገር መኾኗን የሚያጎላ ተጨማሪ መወድስ አገኘን፤ ብዬ ሥራው በወጣ በሰዓታት ውስጥ ደስታዬን በርዕዮት ገጽ ላይ እንደጻፍኩ ኹሉ፣ “ማር እስከ ጧፍ” የሚሰኘውን የፍቅር እስከመቃብር ረዥም ልብወለድን ታሪክ  ጭብጥ ያደረገውን ዘፈኑን ደግሞ እንዲህ ተመልክቼዋለሁ፡፡ ይህንን ሥራ ከፍቅር እስከመቃብር ትልቅነትና በኢትዮጵያ ዘመናዊ ሥነ ጽሑፍ ውስጥ ካለው ጉልህ ሥፍራ አንጻር ሰፋ አድርጌ ልቃኘውም ፈልጊያለሁ፡፡

ከርዕሱ ልጀምር፡፡ “ማር እስከ ጧፍ” የሚለው ርዕስ ብዙ ሐሳቦች ያጨቀ ነው፡፡ የአጼ ቴዎድሮስ ዜና መዋእል ጸሐፊ የነበሩት አለቃ ዘነብ ኢትዮጵያዊ በመጽሐፈ ጨዋታ ላይ እንዲህ ይላሉ፡፡

“ማር ሁለት ጊዜ ያገለግላል፤ አንድ ጊዜ መጠጥ አንድ ጊዜ መብራት ኾኖ፡፡ ምነው ቢሉ የብልሕ ሥራ ነውና አሰርም የለው፡፡”

ቴዎድሮስ ካሳሁን ይህንን የማር መንታ ግልጋሎት ከፍቅር ሕይወትን አጣፋጭነትና ብርሃንነት ጋር ያዛመደበት ዝየባ ስኬታማ ነው፡፡ ከዚህ ቀደምም፣ ይህንን ፍቅርን በጧፍ የመመሰል ዘይቤ “ስለፍቅር” በተሰኘው ዘፈኑ ላይም ተጠቅሞበት እንደነበር አስታውሳለሁ፡፡ “ልክ እንደአክሱም ራስ ቀርጸኀት ራሴን፣ በፍቅር ጧፍ ለኩሳት ነፍሴን…፡፡” የመጽሐፍን ታሪክ የዘፈን ፍሬ ነገር ማድረጉንም አደንቃለሁ፡፡ ነገር ግን፣ ቴዎድሮስ ካሳሁን ታሪኩን ካስኬደበት መንገድ ጋር ልዩነት አለኝ፡፡

በዘፈኑ ላይ በዛብህ አዲስ አበባሸዋ ሩፋኤል ኾኖ በሰብለወንጌል መመንኮስና ገዳም መግባት ሲቆጭ፣ ሲጨነቅና ምነው ሲል ተተርኳል፡፡ ፍቅር እስከመቃብር ላይ እኮ ሰብለ ገዳም የገባችው በዛብህ ከሞተ በኋላ፣ እንዲያውም በዛብህ በመሞቱ ነው፣ በዛብህም በሽፍቶች ተደብድቦ የተገደለው ሰብለን ለማግኘት የአባይን በረሀ ሲያቋርጥ ነው፡፡ ሰብለም ለበዛብህ ስትል፣ ወላጆቿን ለሞት ዳርጋ፣ ከአንበሳና ነብር አፍ ተርፋ ወደአዲስ አበባ መነኩሴ መስላ ጉዞ ወጣች እንጂ በቴዎድሮስ ካሳሁን “ማር እስከ ጧፍ” ዘፈን ላይ እንደተሰናኘው በዛብህ አዲስ አበባ ኾኖ እርሷን ሲጠባበቅ ሳለ እርሷ ቃልኪዳኗን አፍርሳ ገዳም አልገባችም፤ ቴዎድሮስ ካሳሁን ያነሳው የፍቅር እስከመቃብሮቹን ሰብለና በዛብህ ነውና፣ በኪነጥበብ የፈጠራ ነጻነቱና በቀዳሚው ምንጩ ማለትም በፍቅር እስከ መቃብር ሐቆች መካከል ያለውን ሚዛን መጠበቅ ነበረበት፡፡ እርግጥ በአልበሙ ሽፋን ላይ፣ በዛብህ የሰብለን ገዳም መግባት ቢሰማ በሚል የምናብ እይታ የተሠራ ነው ብሎ ጽፏል፡፡ ኾኖም የምናብ ፈጠራው በፍቅር እስከ መቃብር ላይ የተሣለውን የሰብለወንጌልን ሰብለወንጌልነትና የበዛብህን በዛብህነት ከስሩ ከመነገለው ዘፈኑ የፍቅር እስከመቃብርን ገጸባኅርያት ስሞችና መችየት መጥቀሱ ፋይዳ ያጣል፡፡ ምናባዊ ፈጠራው የፍቅር እስከመቃብርን ቁመና ካፈረሰው ምናባዊ ፈጠራነቱ ያከትምና እራሱን የቻለ ሌላ አዲስ ታሪክ ይኾናል፡፡ የፍቅር እስከመቃብሩ በዛብህ ቦጋለ ሰብለ ገዳም ስለመግባቷ ቢሰማ ወዳለችበት ሄዶ የራሱ ሊያደርጋት ህይወቱን ይከፍላል እንጂ በዘፈኑ ላይ እንደተጠቀሰው፣ እንግዲህማ ቆብ አስጥዬ፣ እንዳልወስዳት አባብዬ፣ ሰብልዬ ናት እማኾዬ፡፡ ብሎ ተስፋ ቆርጦ ፍለጋውን አይገታም፡፡ ሰብለወንጌልም በዛብህ ያለበትን ትክክለኛ ሁኔታ እንኳ ሳታውቅ በእግሯ ያንን ሁሉ መንገድ ትያያዘዋለች እንጂ ከእርሱ ውጪ ሌላ የሕይወት መንገድ አትመርጥም፡፡ የምናብ ፈጠራው የሁለቱን እስከ መቃብር መፋቀር ካጎደለ፣ በሕይወት እያሉ መፋቀራቸውን ካቋረጠ፣ የመጽሐፉን አምድ ንዶታል፡፡ በመኾኑም፣ በዚህ ሥራ ውስጥ የሚገኙት ተፋቃሪዎች በሰብለወንጌልና በዛብህ ስም የተጠሩ ሌሎች ጥኑ ተፋቃሪ ገጸባህርያት ናቸው፡፡ የፍቅር እስከ መቃብሯ ሰብለ ፍቅሯን በዛብህን ስትፈልግ ከአደጋና ከሞት ጋር ትፋጠጣለች እንጂ ጥላው፣ ያውም እየጠበቃት ገዳም አትገባም፡፡ የፍቅር እስከ መቃብሩ በዛብህም ሰብለ ለባል ልትሰጥ የመኾኑን ክፉ ዜና ሰምቶ መኖር ቸግሮት እርሷን ፍለጋ ሲጓዝ በሽፍቶች ተደብድቦ ይገደላል እንጂ፣ በቴዎድሮስ ካሳሁን “ማር እስከጧፍ” ላይ እንደተሳለው ሸዋ ሩፋኤል ተቀምጦ “ገዳም ገባችብኝ” እያለ አይቆዝምም፡፡ በዛብህ ልታገባ የመሖኑን ወሬ ሰምቶ ለሰብለወንጌል ከላከላት ግጥማዊ ደብዳቤ ጥቂት ስንኞች እጠቅሳለሁ፡፡

“እስከ ዛሬ ድረስ በሕይወት መኖሬ፣ ተስፋ ሆኖኝ ነበር ፍቅርሽና ፍቅሬ፡፡ ግን እውነት ከሆነ የነገሩኝ ወሬ፣ ሊያገባሽ ነው ብለው ባለ ብዙ በቅሎ ባለ ብዙ በሬ፣ በፍቅር ለሞተ መታሰብያ ሆኖ እንዲኖር መቃብሬ፣ መኖር አልፈልግም ሞቼ ልደር ዛሬ፡፡”

እናማ፣ ምነው ታሪኩ ተዛነፈ፣ ምነው የሰብለና በዛብህ ድንግል ፍቅር ተዳሰ? የፍቅር እስከመቃብር ዋና አስኳል ማለትም የሁለቱ እስከ መቃብር መፋቀር ምነዋ ፈረሰ በማለት ጥያቄ አጭራለሁ፡፡ እስኪ እንነጋገርበት፡፡ ምን ትላላችሁ? የግጥሙን የአሰነኛኘት ውበት፣ የዘይቤ አጠቃቀምና የዜማውን ጥፍጥና ግን ሳላደንቅ አላልፍም፡፡ ከእርሱ ጋር ያለኝ ግንኙነት በጥበብ ሰሪና በጥበብ ወዳጅ መሃል ያለ ነው፡፡

7.3 አንድነትን የሚናፍቁ መናገሪያ ያጡ ብዙዎች እንደሚያደንቁት አውቃለሁ፡፡ በዚህ ኢትዮጵያዊነት በእስር ላይ ባለበት ጊዜ ኢትዮጵያዊ ብሔርተኝነት ገዢ ርዕዮትነቱ ቀርቶ ከመገናኛ ብዙኃንና ከፖለቲካው ምኅዳር እንዲባረር በተደረገበት ወቅት፣ መልእክታቸውን እንዲያስተጋባላቸው ቢያጩት እጅጉን የተገባ ነው፡፡ ውሳኔውንና ድፍረቱንም አደንቃለሁ፣ አከብራለሁ፡፡ ኢትዮጵያ ለማለት የሚያልፈውንም ጫናና የሚደርስበትንም እንግልት አውቅለታለሁ፡፡ ይህ ግን ከሂስ ወይም ከተለየ አስተያየት ነጻ የሚያደርገው የመከለያ ምሽግ እንዳልኾነም አልስተውም፡፡ ኢትዮጵያዊነት ለብዙ ሺኅ አመታት የተደከመበት ስሩ እንዲህ በቀላሉ የማይገኝ ነውና፣ የፊትና የኋላ በሮቹ ቢዘጉበት የራሱን በር ቀድዶ መውጣቱ የሚቀር አይደለም፡፡ ቴዎድሮስ ካሳሁንም ብዙዎች የሚያደንቁትና የሚጠብቁበት አገልግሎት ይህ ነው፡፡

7.4 እርሱም እንደሌሎች ከያኒያን ኹሉ በሥራዎቹ ላይ ሒስ፣ ነቀፌታ፣ አስተያየት፣ ትችት ወዘተ ሊቀርብነት የማይችል እንዳይደለም እገነዘባለሁ፡፡ ቴዎድሮስን ከእነኚህ ልዩ ልዩ ዐተያዮች ማዶ እንዲኾን ማድረግ አደጋዎች አሉት፡፡

ሀ፣ አስቀድሜ የጠቀስኩት ኢትዮጵያዊነትን የማስተጋባት ግልጋሎት እጅግ የበረታ ትከሻ የሚጠይቅ፣ እጅግ ጽኑ ልቦና የሚያስፈልገው ነው፡፡ ለዚህ የሀላፊነት ጣራ እንዲጠናም፤ ኢትዮጵያን በበለጠ ውበት ማቀንቀን፣ ታሪክ ያላዛነፈ ታሪክ ነክ ፈጠራ ማፍለቅ፣ የተዋበ፣ ያልተደጋገመ፣ አዲስና ኦሪጂናል የዜማ ድርሰትና ያደገ የሙዚቃ ቅንብር ማቅረብ ይኖርበታል፡፡ ይህም ከአድናቆት ውጪ ሒሳዊ ድጋፍ (critical support) እና ሌሎች አማራጭ ዐተያዮችን ሳያገኙ ሊደረስበት የሚችል ሥፍራ አይደለም፡፡

ለ፣ ለAP  በቅርቡ በሰጠው ቃለምልልስ በአደባባይ በሐሳቦች መሟገት ነውር ሊኾን እንደማይገባ ጠቅሷል፡፡ እውነት ነው፡፡ በሐሳብ መሟገት እጅጉን ጠቃሚ ብቻ ሳይኾን አማራጭ የሌለውም ነው፡፡ ይህ ታድያ የቴዎድሮስ ስራዎችን አስመልክቶ በሀሳብ መሟገትንና የሥራዎቹን ሕጸጾች ማንሳትንም ይጨምራል፡፡ እርሱም ሥራዎቹን በዚህ ጠቅላላ መርኾ ሥር የማይወድቁና የመርኾው ልዩ ኹኔታ Exceptionእንደኾኑ እንደማያስብ ተስፋ አለኝ፡፡ ከአረንቋ እንድትወጣ የሚዘፍንላት ኢትዮጵያ ካለመላት ትደርስ ዘንድ ዋናው ጎዳና ሐሳቦች የመንግሥትን ኀይልም ኾነ የብዙኀንን ጩኸት ሳይፈሩ በነጻነት መንሸራሸር መቻላቸው ነው፡፡ እርሱ የሚቀኝላት ሀገር የእርሱን ሥራዎች ጥንካሬ ብቻ እንድዘምር ለምትፈልግ፣ ድክመቶቹን ግን ትንፍሽ ለማልልባት፣ የሐሳቤን፣ የልቤን፣ ታየኝ የምለውን እንድናገር ለማትፈቅደዋ ኢትዮጵያ አይመስለኝም፡፡ ከኾነግን፣ ኢትዮጵያው ከእኔ ኢትዮጵያ በእጅጉ ትለያለች፡፡ እኔ የምናፍቃትና የማፈቅራት ኢትዮጵያ፣ ኹሉ የልቡን እውነት መንግስትንም ኾነ ፍቅር ያሸንፋል እያሉ ጎራዴ የሚወዘውዙ አንዳንድ ቁጡ አድናቂዎችን ሳይሰጋ እንዳሻው ተናግሮ፣ ስለደኅንነቱ የማያሰላስልባት፣ ፍርድ በማያውቅ ፍርድቤትም ኾነ በኢንተርኔት አደባባይ ላይ የማይቸነከርባት ኢትዮጵያን ነው፡፡

ሐ፣ ጥበብ ሊቃውንቱን የሚያግባቡ መሰረታዊ መርኾዎችና መለኪያዎች እንዳሉት ባይታበልም፣ ግለሰባዊ (subjective) የኾነ፣ የድምጫና የጣዕም ልዩነቶች በሚገባ የሚስተናገዱበት ነውና፣ በሥራው ላይ ወጥ የኾነ አመለካከት እንዲኖር መፈለግ ሰብዓዊ ተፈጥሮን የሚጻረር ከባድ ስህተት ነው፡፡ በመኾኑም፣ የማቀርበው ዐተያይ እንጂ የምደነግገው ህግ የለምና በአስተያየቴ የማይስማማ ማንም ስድብ ፍለጋ ብዕሩንና አንደበቱን ከሚያሳድፍ አመክንዮዎቹን ቢሞግት ይበጀዋል፡፡

7.5 ብዙ ከተሰጠው ብዙ ይጠበቃል ብዬም አምናለሁ፡፡ መጽሐፉም ይላል፡፡ አንድ ጥበብ ሠሪ የሚያደንቀው ሲጨምር፣ በእርሱ ላይ የሚደረገው ትኩረት እጅጉን ዝርዝር (Microscopic)  መኾኑ፣ ኃላፊነቱ ማደጉና ከእርሱ የሚጠበቀው ከፍታ መላቁ አይቀርም፡፡ ለዚህም ነው ብዙዎች ለጣሉበት አደራ በንባብ፣ በተዋስኦና በልምምድ ይበልጥ እራሱን ሊያበቃ የሚገባው፡፡ ለዚህም ብዙ ፍቅር ምላሽ እንዲኾን ነው የተሻሉና የታሰበባቸው የፈጠራ ሥራዎች በማቅረብ ለአፍቃሪዎቹና አድማጮቹ ያለውን ክብር እንዲገልጽ የምሻው፡፡

8 ዐይነ ሥውርነትስ? (ሌላኛው የብርሀን መልክ”

ሰው መኾን አገሩ እሩቅ ነው፡፡ የሰውም ልብ ስፋት ከህዋ ይበልጥ ይመስለኛል፡፡ ምነው ቢሉ፣ የሰው ልብ ፈጣሪ እንኳ የሚኖርበት ማኅደር ነውና፡፡ ሰውነት የኅሊናው ስውርነትና የስጋው ግልጥነት ድምር፣ ከረቂቃንም ከግዙፋንም የሚዛመድ፣ በማናቸውም ግን ሙሉ በሙሉ የማይገለጽ፣   በህዋው ላይ ማንም እንዳይመስለው፣ ማንንም እንዳይመስል ኾኖ የተበጀ ልዑል፡፡

መለኮት እንኳ ሊኾነው የፈቀደውና የለበሰው፣ ከከፍታው በላይ ሊከብር፣ ከእንስሳም በታች ሊዘቅጥ ልቀቱም እንጦሮጦሱም  መጨረሻ የሌለው የነፍስና የሥጋ ግጥም፡፡ ትርጓሜውም እንዲሁ ሰው መኾንን የሚሻ፡፡

ታድያ፣ ይህ ሰብዓዊ ክብርና ልዕልናን Inherent Dignity የመረዳት እርከን እንዲያው መናገር፣ ማየት፣ ማሽተት፣ መስማት፣ መዳሰስ፣ መራመድ፣ ኧረ እንዲያውም ማሰብ የቻለ ሁሉ የሚወጣው ሰገነት አይደለም፡፡ ሰው ሰው በመኾኑ ብቻ ከምንም የማይናጸር፣ ፍጹም የኾነና ቅድመ ኹኔታ የሌለው ክብር ይገባዋል ይላል ጀርመናዊው ፈላስፋ ኢማኑኤል ካንት፡፡ ይህም ክብር ሰው ከመኾን በቀር፣ በሚሰጠው ጥቅም ወይም አገልግሎት፣ በማኅበራዊ ሥፍራው፣ በዐተያዩ፣ በቆዳው ቀለም፣ በአካላዊ ኹኔታው፣ በሞራል ቁመናው ሰበብነት ከፍ ዝቅ የማይል ሰው በመኾኑ የሚያገኘው ክብር ነው፡፡  ኢማኑኤል ካንት የሰው ልጅ ዕሴትና ዋጋ ከዚያው ሰው ከመኾኑ የሚመነጭ እንጂ፤ ሰው ባልኾኑ ሕይወት ባላቸው ወይም በሌላቸው ነገሮች ላይ እንደሚደረገው ከወደውጪ የሚወሰንና የሚለጠፍ አለመኾኑን ያብራራል፡፡

እናም፣ እንደሰው ድቅል ተፈጥሮ ሰዎችም ቢያንስ ከሁለት ምድብ ናቸው፡፡

1 ይህንን ረቂቅነትና ግዙፍነት፣ ይህንን መለኮት እንኳ ሊዋሃደው የፈቀደውን ማንነት፣ ይህንን ጥንትነትና አዲስነት አስተቃቅፈው፣ አስተሳስረው የሚገነዘቡ፣ የሰውነትን ክብር በማናቸውም ቅርጽ፣ መልክ፣ ኹኔታ፣ ደረጃ ግርዶሽነት የማይስቱ ብርሀናት በአንድ ወገን አሉ፡፡ ይህ ቀዳሚ ምድብ፤ የሰውን በፈጣሪ ፊት እኩልነት  ኅሊናቸው ነግሯቸውም ኾነ ከመንፈሳዊ አባቶቻቸው ተምረው ያንኑ በተግባር የኖሩ ሚሊዮኖች ጨዋና ባለደጋግ ልብ ኢትዮጵያውያንን ያካትታል፡፡

2 በራቁት እይታቸው በሚያዩት ወይም ያዩ በመሰላቸው ግልብ ሐቅ ተመርኩዘው የራሳቸውንም ኾነ የሌሎችን ሰብዓዊ ክብር በራሳቸው ትንሽነት ልክ የሚከረክሙ፣ እብርሀናቸውና ሰብአዊ ክብራቸው  ላይ የተጋደሙ ጥቂት ጨለማዎች በሌላ ወገን ነው ሰልፉ፡፡ ስለጥቂቶቹ ጥቂት ልበል፡፡ እነኚህ ሁለተኞቹ፣ በቆዳ ቀለም ወይም በመገኛ ሥፍራ፣ በአካላዊ ኹኔታ፣ በኑሮ፣ በብሔር፣ በጎሳ፣ ወዘተ እነርሱን ካልመሰልክ፣ ቁልቁል ሊያዩህ የማይሸማቀቁ ቁልቁሎች ናቸው፡፡ ድክመት በሚመስላቸው ማናቸውም ግለሰባዊ መገለጫ ከማሽሟጠጥና ከመሳለቅ የሚገታ የኅሊና ልጓምም ኾነ ነውሩን ከክቡሩ የሚለዩበት የልቦና ምላስ የላቸውም፡፡ እንደትንሽነታቸው ቁልቁል ያዩ ይምሰላቸው እንጂ በእርግጥ የሚያዩት ሽቅብ ነው፡፡ እንዴት? እነርሱ ሰው የመኾን ወለል ናቸውና፡፡ ገብረ ክርስቶስ ደስታን ያክል የብዕርና የብሩሽ አድባር ሲያዩ፣ ሰው ከመኾን ልዕልናውና ከልዩ ሥነ ጥበባዊና ሥነ ጽሑፋዊ በረከቱ ይልቅ ከዐይናቸው የሚገባው የቆዳው ቀለም ለውጥ ነው፡፡ ምክንያቱም የዐተያያቸው ጥልቀት ግልብ (skin deep) ብቻ ነውና፡፡  ደበበ ሰይፉን ያህል ገጣሚ፣ እጹብ መምኅርና የስነጽሁፍ ዋርካ ሲያዩ፣ ሰው ከመኾኑ ዋጋ፣ ከድንቅ ግጥሞቹ፣ ከልዩ የማስተማር ስጦታውና ከስነጽኁፍ ሊቅነቱ ይልቅ ከዐይናቸው የሚገባው የጀርባው መጉበጥና የአካሄዱ እክል ነው፡፡ ምክንያት፣ ምልከታቸው እንጭጭና የጎበጠ ነውና፡፡ እንዲያው እንደአብነት እነኚህን ጠቀስኩ እንጂ በሀገሬ በተለያየ ዘመን የኖሩ፤ በልዩ ልዩ ሞያዎች ተሰማርተው ኢትዮጵያን ያገለገሉ፤ አካላዊ ኹናቴያቸው ከብዙሀኑ በመለየቱ ምክንያት የዚህ ዝቅጠትና ግልብነት ሰለባ የኾኑ ኢትዮጵያውያንና ኢትዮጵያውያት ቁጥር ቀላል አይደለም፡፡ እነኚህ ትንንሽ ተሳላቂዎች የቱንም ግለሰብ የሚመለከቱት በእራሳቸው ልክ ቀንሰውና አሳንሰው ነው፡፡

“ከሰብአዊነት አንሼ ላለማስተዋል የሰገድኩ፣

እንደምሽት ጥላ ቅናሽ ቁልቁል እንደግቻ ያደግሁ…”

ሲል እንዲገልጻቸው ጸጋዬ ገብረመድህን፡፡

ከብዕራቸውና አንደበታቸው የሚወጣውም ጉድፍ ከዚሁ ወለልነታቸው ይመነጫል፡፡ “ከፍሬያቸው ታውቋቸዋላችሁ፡፤ ከእሾህ ወይን፣ ከአሜኬላም በለስ ይለቀማልን? እንዲሁ መልካም ዛፍ ሁሉ መልካም ፍሬን ያፈራል፤ ክፉ ዛፍም ክፉ ፍሬን ያፈራል፤ መልካምም ዛፍ ክፉ ፍሬን ማፍራት፣ ክፉ ዛፍም መልካም ፍሬን ማፍራት አይችልም፤… እንግዲህ ከፍሬያቸው ታውቋቸዋላችሁ፡፡” እንዲል ቅዱስ መጽሐፍ፡፡ ማቴ. 7፣16-20፡፡

ዐይነሥውርነት እንደውፍረትና ቅጥነት ኹሉ፣ እንደጥቁረትና ቅላት፣ እንደእጥረትና ርዝመት ኹሉ አንድ ሰው የመሆን መልክ ነው፡፡ ዐይነ ሥውርነት አለማየት ሳይሆን በሌላ መንገድ ማየት ነው፡፡ እናም፣ ለአመታት የኖርኩትን፣ ያጌጥኩትን፣ የግስጋሴዬ የሀይል ምንጭና በረከት ያደረግሁትን፣ የጥልቅ ፍለጋና ሀሰሳ ሌላኛው የብርሀን መልክ የኾነልኝን ዐይነ ሥውርነት፣ በተለያየ አጋጣሚ እንደአዲስ ግኝት በተሳልቆ መልሰው ከነገሩኝና እኔን ቁልቁል መጎተቻ ገመድ ከመሰላቸው ተሳላቂ ወለሎች ጋር የመግባቢያ ቋንቋ የለኝም፡፡

ታድያ፣ ሐሳብ ቋንቋቸው ወደታች ክፉኛ ቢርቀኝም፣ በምግባራቸው ባፍርም፣ ነውራቸውን ብጸየፈውም፣ ሰዎች ናቸውና ሰው መኾናቸውን አከብረዋለሁ፡፡ ሊያድጉ ተስፋ እንዳላቸውም አውቃለሁ፡፡ ለከፍታ አይረፍድም፡፡

በመጨረሻም፣ የማይቻለውን የቻለውና ሳይኖረው ሲሰጥ የኖረው  የሀገሬ ሕዝብ በልጆቹ እንዲካስ፤ መከራው እንዲቀልለት፣ ብርሃን እንዲወጣለት፣ በጎ ቀን እንዲመጣለት የዘውትር ጸሎቴም ምኞቴም ነው፡፡

ኢትዮጵያ ምንጊዜም በክብር ትኑር፡፡

ነፍሱን አይማረውና መለስ ዜናዊ የተባለ ሰይጣን የአማራ ጥላቻውን ከተወጣበት ጉዳይ እስካሁን መልስ ያላገኘው የአባይ ግድብ ወደ ቤኒሻንጉል ጉባ መሄድና አማራን ያገለለው የባበር ግንባታ ይገኝበታል።

የአባይ ግድብን በተመለከተ የብአዴን ሰዎች እንደ ቱቦ የተሰጣቸውን ከማሳለፍ የዘለለ አሳማኝ ምክንያት ሰጥተውን አያውቁም።ባንድ ወቅት አንድ ጓደኛየ “ሬድዋን ማለት የመለስ ሶፍትዌር የተገጠመለት ሲዲን የሚያጫውት ቴፕ” ማለት ነው ያለኝ አይረሳኝም።እንደ እነ ካሳ ተ/ብርሃን፣አዲሱ ለገሰ፣በረከት ስሞን፣ወዘተ የመሰሉ ሰዎች ለረጅም አመታት ጭንቅላታቸው ላይ ያስቀመጡት የመለስ ሶፍት ዌር የአማራውን ህዝብ እንዳያዳምጡ፣ ጥያቄውን እንዲያፍኑ፣ ህዝቡ ተስፋ እንዳይኖረው፣ በጭፍን ብቻ እንዲከተላቸው ሲሰሩ ኑረው ዛሬም ሞት አልወስድልን ብሎ ይኸው ህዝባችን ደባ ይፈፅሙበታል።

አብዛኛዉን አፋኝና ገዳይ አባላቶቹን ያጣዉና እያጣ የሚገኘዉ ብሐራዊ መረጃ በከፍተኛ ሚስጥር ከሐገር ዉጭ አሰልጥኖ ያስገባቸዉ አራት ስናይፐር አነጣጣሪ ገዳዮች፣ ሁለት ልዩ ኮማንዶ የጠለፋ ክፍል ስምሪቶች፣ ሁለት አይቲ ኢንጂነር መረቦች፣ ሁለት አለም አቀፍ ግራና ቀኝ ክንፍ ማንኛዉም አዉቶሞቢል አሽከርካሪዎች፣ ከድተዉ የደረሱበት እንደማይታወቅ በ2008 መጨረሻ ላይ ያሳወቀዉ የብሐራዊ መረጃ የሰዉ ሐይል እና ግንኙነት ክፍሉ በድጋሚ ባሳለፍነዉ ወር ሚያዚያ 2009 ላይ አንድ እስናይፐር አነጣጣሪና አንድ አይቲ ኢንጂነር ሰልጣኝ ባልታወቀ አካል መገደላቸዉን ለዉስጥ ክፍል ማሳወቁን ምንጮች ጠቆሙ።

የ10 አለቃ ዝንዉ ክብረት እና የአይቲ ኢንጂነር የሳይበር ጥቃት ባለሞያዋ ወ/ሪት ሶስና ኤፍሬም የተባሉ ግለሰቦች ቻይናና ህንድ ተምረዉ የተመለሱ እንደነበሩ የጠቆመዉ ምንጫችን ይህን አይነት ድርጊት በመረጃዉ ቢሮ ዉስጥ የተለመደ ነገር እየሆነ ነዉ ሲል ጠቆሞዋል።

በተያያዘ መረጃ በወታደራዊ ደህንነት የትግባር ክንፍ ተዋቅሮ የተላከ አንባ ( ANBA OPERATION ) የሚል ስያሜ ተሰጥቶት ለተግባር ተሰማርቶ የነበረ ቡድን በጎንደር ሊቦ ከምከም አካባቢ በተደረገ ድንገተኛ ጥቃት ምክንያት በመመታቱ የተግባር መመሪያዉ ውድቅ ( operation cancelled ) መደረጉን ለማወቅ ተችሏል።

በተጨማሪ ዛሬ በደረሰን መረጃ መሰረት ሀላፊነት ያልወሰዱ እጅግ የታጠቁ ሐይሎች አስፋሪና ሰፋሪያኑን በቀዳሀሪፍ እካባቢ ገጥመዋቸውል በዚህ ድንገተኛና 23 ደቂቃ ብቻ በወስደ ውግያ ላይ ሸማቂያኑ ባደረሱት ጥቃት 3 የህወሀት ወታደሮች እና 2 የሱዳን ወታደሮች የተገደሉ ሲሆን 8 ቱ ላይ ከባድና ቀላል የመቁሰል አደጋ ደርሶባቸዋል::  በሱዳንና በህወሀት ወታደሮች ጥምረት ቡድን ላይ ጥቃት ተፈጸመ.. ሱዳን ሹካሪያና ቡታና ብሄሮችን በማንቀሳቅስ በአዲሱ የኢትዮጵያ መደብ ላይ ለማስፈርና ወደ ትግባር መግባት ለመጀምር በመወሰኗ.. ጥምር ሀይሉ ከነ ሰፋሪዎቹ በተሰማራባት በዛሬው የሙከራ ወቅት ላይ ሰራዊቱ በሙሉ ተበትኗል.

ልኡል አለሜ

ድል ለኢትዮጵያ ህዝብ !

ዝክረ አበው፤ መንፈሳዊ አባት አርበኛ ብፁዕ አቡነ መልከጼዴቅ

ብፁዕ አቡነ መልከጼዴቅ ሊቀ ጳጳስ  የቀድሞ ስማቸው /ሊቀ ሥልጣናት አባ ሀብተማርያም ወርቅነህ/

ብፁዕ አቡነ መልከጼዴቅ ዘብሔረ ሙላዱ ጎንደር አበ ኩሉ አድያመ ኢትዮጵያ፤ በኢትዮጵያ አርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን ገና ከአሥራ ሁለት ዓመት እድሜያቸው ጀምሮ በመንፈሳዊ ትምህርት ተጠምደው የቃል ትምህርትን  ጸዋዕትዖ ዜማ፣ መዝገበ ቅዳሴ፣ መጽሐፍተ ብሉያት ወሐዲሳትን፣ የሊቃውንት መጽሐፍትና ቅኔን በሚገባ እንዳጠናቀቁ «ዜና ሕይዎቱ ለብፁዕ አቡነ መልከጼዴቅ ሊቀ ጳጳስ» በሚል ርዕስ ክቡር ሊቀ ማዕምራን  አበባው ይግዛው በ1994 ዓ.ም አዘጋጅተው ባሳተሙት ባለሦስት መቶ ገጽ መጽሐፍ በስፋት አስተምረውናል።  ክቡር ሊቀ ማዕምራን አበባው ይግዛው በሚኒስተር ማዕረግ የመንበረ ፓትርያርክ ጠቅላይ ቤተ ክሕነት ዋና ሥራ አስኪያጅ ሆነው ለሰባት ዓመት ያስተዳደሩና የቤተ ክርስቲያኒቱን አስተዳደር በዘመናዊ መልኩ ያቀኑ ማዕከላዊ ሕግጋቱን ቃለ አዋዲን በተግባር የተረጎሙና በሰበካ መንፈሳዊ ጉባዔ አስተዳደር ላይ ይበልጥ መሠረት የጣሉና የታወቁት ሊቅ የመምህ ጌጡ የኋላእሸት ደቀ መዝሙር ዕውቅ የቅኔ ባለሙያና የቤተ ክርስቲያንኗ ልጅ ነበሩ።

ብፁዕነታቸው በኢትዮጵያ አርቶዶክስ ተዋህዶ ቤተ ክርስቲያን የአበው መነኮሳት ታሪክ መንፈሳዊዩን አምልኮታዊ ታምህርት ከዘማናዊ የነገረ መለኮዊ  ቅኝት ጋር በማዋሐድ በግሪክ ሀገር የመጀመሪያውን የነገረ መኮት ትምህርት የድግሪ ተመራቂ ኢትዮጵያዊ መነኩሴ ናቸው።ሁሉንም ደርጃ በደረጃ ከግብረ ዲቅና፣ ምንኩስና፣ቁምስና እስከ ሊቀ ጵጵስና ድረስ በሁሉም የአገልግሎት መስክ ከደብር አስተዳዳሪ ሊቀ ሥልጣናት እስከ መምሪያ ኃላፊነት፤ በመንፈሳዊ ኮሌጆች ከመምህርነት እስከ ዲንነት አገልግለዋል።

በቀድሞው የቅድሥት ሥላሴ ከፍተኛ ትምህርት ቤት የአሁኑ ቅድሥት ሥላሴ መንፈሳዊ ኮሌጅ በመምህርነት በነገረ መለኮት ዘመናዊ ትምህርት አቡነ  ጳውሎስን፣ እነ ሊቀ ማዕምራን አበባው ይግዛውን፣ እነ አቡነ ጤሞቴዎስን፣ እነ አቡነ ማትያስን ፣ እነ አቡነ ዜናማርቆስን  የመሳሰሉት አባቶች ሁሉ አስተምረዋል። አቢያተ ክርስቲያናት ከመንፈሳዊ ትምህርት በተጨማሪ በግብረ-ገብነት የተገነባ ዘመናዊ ትምህርት ቤት በተጓዳኝ እንዲከፈቱ በማድረግ የመጀመሪያውን የቅድስ ሥላሴ ትምህርት ቤት ከፍተው ያስተማሩ ሲሆን ትምህርት ቤቱ እስከ ዛሬ ድረስ በጥሩ ውጤት ጥሩ ደረጃ የደረሱ ዜጎችን በማፍራት የታወቀ ቅዳሚነት ያለው የቤተ ክርስቲያናቸን የትምህርት ተቋም ነው።ከዚህ ልምድ በመነሳት ዛሬ በተለይም በአዲስ አበባ አድባራትና ገዳማቱ ትምህርት ቤት በማቋቋም ወጣቱ ትውልድ ዘመናዊውን ከመንፈሳዊ ትምህርት ጋር አዋሕዶ በግብረ ገብነት እንዲያድግ እምነቱን እዲያጸና ቤተ ክርቲያኑን እንዲጠብቅ ለሚደረገው ታላቅ እንቅስቃሴ ሁሉ የመጀመሪያው ፈር ቀዳጅ ብፁዕ አቡነ መልከጸዴቅ በግንባር ቀደም ተጠቃሽ አርአያ ናቸው።

በሰዋሰው ብርሃን ቅዱስ ጳውሎስ መንፈሳዊ ከፍተኛ ኮሌጅ የኮሌጁ ዲን ከመሆን በተጨማሪ እንደ አንድ መምህር ክፍለ ጊዜ ወስደው ነገረ መለኮት በማስተማር እስከ 1983 ዓ.ም ድረስ ብቃት ያላቸው ደቀ መዛሙርትን አሰልጥነው እስከ ሊቀ ጵጵስና የደረሱ በሕይዎት ያሉና የሌሎም በሀገር ውስጥና በውጭ ሀገር የሚኖሩ ይገኙበታል።

ብዙ አርቶዶክሳዊ ተዋህዶ ሃይማኖት የማስተምሪያ መጽሐፍትን ጽፈው አሳትመዋል። ጥንታዊ የግዕዝ መጽሐፍትን ለምዕመናን በሚገባ መልኩ ወደ አማረኛ አስተርጉመው በማሳተም ደረጃ የመጀመሪያው ድርሻ የሚይዙ ትጉህ አባት ናቸው። በቁም ጽሑፉ ረቂቅነት በምልክቱ ጥራት በብራናው በድጉሰቱ ብቃት ብልጫ ያላቸውን የቅዳሴ፣ ምዕራፍ፣ዚቅ፣ ዛማሬ መዋስዕት፣ ፆመ ድጓና ድጓዎችን እየፈለጉ በዘመናዊ መልኩ እንዲታተም በማድረግ መጽሐፍቱን በዐት አጽንተው፣ ወንበር ዘርግተው ጉባዔ አስፍተው ለሚያስተምሩ የአብነት መምህራንና ደቀመዛሙርት እንዲዳረስ ያደረጉ የመጀመሪያው ፋናወጊ አባት ናቸው። የመጀሪያውን የሰንበት ትምህርት ቤት «የወጣቶች ማኅበር» በሚል በመንበረ ጽባዖት ቅድሥት ስላሴ ካቴድራል መሥርተዋል። የሰንበት ትምህርት ቤት መሥራች እሳቸው ሲሆኑ በኋላም በብፁዕ ወቅዱስ አቡነ ቴዎፍሎስ ፓትርያርክ ፈቃድ በጠቅላይ ቤተ ክህነት በማዕከል የሰንበት ትምህርት ቤት ማደራጃ መምሪያ ተብሎ እንዲዋቀር ተደረገ።

«ድምፀ ተዋህዶ» በሚል የመጀመሪያውን የሬዴዎ ስብከተ ወንጌል ስርጭት አቋቁመው የተመረጡ ሊቃውንት እንዲያስተምሩ በማድረግ የሬድዎ መርሐ ግብሩን በመምራትና በማስተማር አገልግለዋል። ዛሬ እስከ ቴሊብዥን ስርጭት የደረሰው ብፁዕነታቸው አስቀድመው በሬዲዎ ደረጃ የተለሙት የስብከተ ወንጌል ስርጭት ዘዴ ነው። በመላው የኢ/ኦ/ተ/ቤ/ክ በተክሊል ጋብቻ ሥርዓት የሚደርሰው ጽሎት መጽሐፈ ተክሊል ከልዮ ልዮ ኦርቶዶክሳዊ የሃይማንኖት ነባር መጽሐፍት  አውጣተው በመቀመር አስጠርዘው ያሳተሙ ናቸው። ዛሬ በሁሉም አቢያተ ክርስቲያናት ሥርዓት ይህ የጸሎት መጽሐፍ ሳይደገምለት ጋብቻ የሚፈጽም ካህን ወይም ምዕመን የለም።

ከታላልቁ የመንበረ ጸባዖት ቅድስት ሥላሴ ካቴድራል አስተዳዳሪነት በተጨማሪ በንጉሠ ነገሥት ቀዳማዊ ኃይለሥላሴ ዘውዳዊ ፓርላመንታዊ መንግሥት ውስጥ በሃይማኖቶች ዴክተርነት እስከ ዘውድ አማካሪነት ድረስ መጠነሰፊ አገልግሎት ሰጥተዋል። የቀዳማዊ ንጉሰነገሥት በጣም ቀራቢ ሰው ነበሩ። የዘውድ አማካሪ ናቸው በሚል  በደርግ ዘመን ለሰባት ዓመታት ታስረዋል። በእስር ቤት ዘመናቸው ለእስረኞች የጸሎትና የመንፈሳዊ ትምህርት መርሐ ግብር በማውጣት እስረኞች በሚያገኙ መጠነኛ የመገናኛ ጊዜ ውስጥ በጸሎት ተግተው ፈጣሪያቸውን እንዲያስቡ ከማድረጋቸውም በላይ በእስር ላይ እንዳሉ ብዙ መንፈሳዊ መጽሐፍትን ጽፈው አሳትመዋል።

ዛሬ በአዲስ አበባ  በአራት ኪሎና በፒያሳ አካባቢ ንብረትነታቸው የቤተ ክህነት የሆኑ እድሜ ጠገብ ሕንጻዎች በደርግ ዘመን ተወርሰዉ የቆዩ ሲሆን በንጉሠ ነገሥታዊ መንግሥት ወቅት በግንባታ ሥራ ላይ የብፁዕ አቡነ መልከጼዲቅ  ቀጥተኛና ከፍተኛ ተሳትፎ  ውጤቶች ናቸው። በተሾሙባቸው የአብያተ ክርስቲያናት እና ኮሌጆች ማስተዳደር መምራትና ማስተማር ብቻ ሳይሆን በግቢው ውስጥ ያሉትን  ክፍት ቦታዎች ሁሉ ቆፍሮ በማስቆፈር የደን ልማት ሥራዎችን በትጋት አከናውነዋል። በተለይም በመንበረ ጸባዖት ቅድሥት ሥልሴ ካቴድራል በግቢው ውስጥ የሚታዩት ልዩ ልዩ አጸዶች /ዛፎች በሙሉ የተተከሉት በርሳቸው ሲሆን፤ ጥፋት ያጠፋ አገልጋይ ካህን ወይም ሠራተኛ ሲገኝ ከጥፋቱ እንዲታረም አትክልት በመትከል በመኮትኮትና ውሃ በማጠጣት ሥራ ይቀጡት እንደነበር በወቅቱ በቦታው ላይ የነበሩ አበው ሊቃውንት ምስክርነታቸውን ይሰጣሉ።

መንበረ ጸባዖት ቅድስት ሥላሴ ካቴድራል በንጉሡ ነገሥቱ ጊዜ ልክ እንዳሁኑ የንግሊዝ ዘውዳዊ ፓርላመንታዊ መንግሥት ሁሉ ስብሰባው  በጽሎት የሚከፈትበት፣ ቅዱስ ሲኖዶስ ዓመታዊ ሁለቱን የጥቅምትና የግንቦት ወራት ጉባዔያትን በጸሎት ከፍቶ በጸሎት የሚዘጋበት ሊቃነ ጳጳሳት ወፓትርያርክ የሚሾሙበት፣ የተከበሩ የወጪ መሪዎችና አንባሳደሮች በእንግድነት የሚታደሙበት የንጉሠ ነገሥቱ ልዩ ቦታ እንደመሆኑ መጠን፤ ማንኛውም መርሐ ግብር ይመራ የነበረው በብፁዕ አቡነ መልከጼዲቅ ዋና ኃላፊነት ሲሆን፤ በግንባር በአገልግሎት የሚሰጡት መነኮሳት በቁማናቸውና በዕውቀታቸው  ዓይነ ግቡዕ የሆኑት የእተመረጡ እንደ መሆኑ መጠን የዛሬው ብፁዕ ወቅዱስ አቡነ መርቆሬዎስ የቀድሞ ስማቸው አባ ዘሊባኖስ ፋንታ/ቆምስ/ እንዲሁም ብፁዕ ወቅዱስ አቡነ ማትያስ የቀድሞ ስማቸው አባ ኃይለማርያም/ቆሞስ/፣ብፁዕ አቡነ ዜናማርቆስ … ሌሎቹም በካቴድራሉ ውስጥ ቀዳሽ ሆነው በሊቀ ሥልጣናት አባ ሀብተማርያም ወርቅነህ ታላቁ ብፁዕ አቡነ መልከጼዴቅ አስተዳደርና አመራር ሥር  በታዛዥነት አገልግለዋል።

በሰበታ ጌተሰማኒ መካ ደናግል ገዳም በግርማዊት እቴጌ መነን አቅራቢነት የገዳሙ ሙሉ ኃላፊ ሆነው ተሹመው የግዳሙን ሥራዓትና ሕግ በማስከበር ቦታውንም ገዳማዊ መንፈሳዊ ሕይወት እንዲታይበት በማድረግ የልማት ሥራዎች ንዲስፋፉ በግቢው ውስጥ ዕጽዋትን በማስተከል ጭምር ሰፊ አገልግሎት አበርክተዋል። በመንበረ ጸባዕት ቅድስት ሥላሴ ካቴድራል የዝጋጃ ምንጣፎች፣ የልብሰ ተክህኖ ስፌት፣ የሙካሽና የጥልፍ ሥራ ዕደጥበባት እንዲቋቋም በማደርግ ቤተ ክርስቲያን፣ ካህናትና ምዕመናን የሙያው ባለቤቶች የምርቱ ተጠቃሚዎች እንዲሆኑ አድርገዋል።

በወቅቱ ከንጉሠ ነገሥቱ ቀዳማዊ ኃይለሥላሴ በማስፈቀድ ለማኅበረ ስላሴ እና ለዋልድባ የአንድነት ገዳማት መናንያን አቡጀዲድ ጣቃ ልብስ በማከፋፈል በጊዜው በነበረው ደረጃ መናንያንን  የነበረባቸውን የአልባሳት ችግር ለማቃለል ከፍተኛ ጥረት አድርገዋል፡፡ ይህን ታሪክ የሚዘክሩት መምህር ገብረማርያም ተስፋሥላሴ /ቆሞስ/ የአድዋ ተወላጅ ሲሆኑ የታላቁ ማኅበረ ሥላሴ ገዳም አበእምኔት የነበሩ የታሪክ ምስክርነታቸውን ደጋግመው ሲጠቅሱትና ሲያስታውሱ የሰሙ የቤተ ክርስቲያን ሰዎች ያረጋግጣሉ። መምህር ገብረማርያም ተስፋሥላሴ እጅግ ሲበዛ ገዳማዊና ብልህ አስተዳደር አዋቂ ሰው ሲሆኑ ማኅበረ ሥልሴ ገዳምን በመምህርነት የመሩ፣ የታልቁ አቡነ ዩሴፍ እንደራሴና የጅማ ሀገረ ስብከት ሥራ አስኪያጅ ነበሩ፣ ሞጆ ቅድስት ሥላሴ ቤተ ክርስቲያንን ያሠሩ፣አዲስ አበባ ጎፋ ቤዛ ብዙኃን ኪዳነ ምህረትን እንዲሁም አራት ኪሎ የመንበረ መንግሥት ቅዱስ ገብርኤል ትምህርት ቤትን  ሕንጻ ያሳነጹ ታላቅ አባት ሲሆኑ እድሜያቸው እየገፋ ሲሄድ በአዲስ አበባ ከተማ የነበራቸውን ማረፉያ ቤትና ንብረት በሙሉ ለዝቋላ አቡነ ገብረ መንፈስ ቅዱስ ገዳም በማውረስ በገዳሙ ውስጥ ቀብራቸው የተፈጸመ ታላቅ አባት ነበሩ።

ብፁዕ አቡነ መልከጼዴቅ ከጀርመን ክርስቲይናዊ ተራድዖ  ድርጅት ጋር በመነጋገር በጎጃም፣ ጎንደር፣ በደብረታቦር፣ በባሌ፣ በአርሲ እናት-አባት የሞቱባቸው፣ በድህነት ምክንያት ትምህርት ቤት መሄድ ያልቻሉ ተማርዎች በአዳሪነት የሚማሩበትን ትምህርት ቤት በመክፈት በዕውቀት የተራቀቁ ለከፍተኛ ማዕረግ የበቁ ዜጎች እንዲወጡበት ያደረጉ ሲሆን፤ ዛሬ በደብረታቦር መሎ የሚገኘው ይኽው አዳሪ ትምህርት ቤት በወያኔ ፈርሶ የጦር ካንፕ ሆኖ ይገኛል።በብፁዕ ወቅዱስ አቡነ ቴዎፍሎስ ዘመነ ፕትርክና ለኤጴስ ቆጶስነት ታጭተው፤ «እኔ ገና ብዙ መሥራት የሚጠበቅብኝ ስሆን በዚህ እድሜየ ይህን ከፍተኛ ማዕረግ ከተረከብኩ እንደልብ ተዘዋውሬ ቤተ ክርስቲያንን እንዳላገለግል ይከለክለኛል» በማለት ለንጉሰ ነገሥቱ አመልክተው እጩነታችውን ሳይቀበሉት ቆይተዋል።

ብፁዕነታቸው አማርኛ ቋንቋ በተጨማሪ ግዕዝ፣ እብራይስጥ፣ ግሪክ፣ አረብኛ፣ የእንግሊዘኛ ቋንቋዎችን አጣምረው በማወቃቸው ቤተ ክርስቲያኗን ውክለው በልዮ ልዩ የዓለም አቀፍ ጉባዔዎች በኃላፊነት ተሳተፊ በመሆን ከፍተኛ አገልግሎት አበርክተዋል።  በመንብረ ጽባዖት ቅድስት ሥላሴ ካቴድራል የሀገራችን የክብር እንግዶችን ተቀብለው በማስተናገድና ታታላቅ መርሐ ግብሮችንም በኃላፊነት በመምራት የኢትዮጵያ አርቶዶክስ ተዋህዶ ቤተ ክርስቲያን ለዓለም ኅብረተሰብ በማስተዋወቅ ደረጃ ከፍተኛውን አገልግሎት ያበረከቱ በቀዳሚነት የሚጠቀሱ ሲሆን ከክብር እንግዶቻቸው መካከል የእንግሊዝ  ንግሥትና ንጉሳዊያን ቤተሰብ በዋናነት ተጠቃሾች ናቸው።

በአዲስ አበባ አራዳ ገነተ ጽጌ ቅዱስ ጊዎርጊስ ቤተ ክርስቲያን ግቢ ውስጥ የኢትዮጵያ አርቶዶክስ ተዋህዶ ቤተ ክርስቲያን እምነትና ትምህርተ አበነፍስ በሚል ርዕስ ለሦስት ወራት የሚቆይ ስልጠና በመስጠት አብዛኛው የአዲስ አበባ ካህናትና ዲያቆናት ዛሬ እድሚያቸው ከ45 እስከ 70 የሚደርሱት ሁሉ የዚህ ኮርስ ተጠቃሚ በመሆን ሃማኖታቸውን በብቃት ባለው መልኩ ተረድተው ስልጡን በሆነ መልኩ ለማስተማር ለማገልገል ንስሐ ልጆቻቸውን በአግባቡ ለመጠበቅ የሚያስችል ዕውቀት እንዲያገኙ በማድረግ የምስክር ወረቀት ማስረጃ እየሰጡ በማስመረቅ ለቤተ ክርስቲያን የሚበጅ የማዕዘን ድጋይ አኑረዋል ።

አሁን በሥልጣን ላይ ያለው መንግሥት በቤተ ክርስቲያንዋ አስተዳደር ውስጥ ጣልቃ ገብቶ ቅዱስ ፓትርያርክ አቡነ መርቆሬዎስን ከመንበረ ክብራቸው በጠበንጃ ኃይል ገፍቶ አስፈራርቶ  ሲያሳድዳቸው፤ «ሕገ ቤተ ክርስቲያን ተጣሰ ሥራዓት አልበኝነት ነገሠ» በሚል ለብፁዕ ወቅዱስ አቡነ መርቆሬዎስ ፓትርያርክ ርዕሰ ሊቃነ ጳጳሳት ዘኢትዮጵያ በቅርብ ሆኖ በመርዳት ኃላፊነት ውስደው በስደት የሚገኘውን ቅዱስ ሲኖዶስ አቋቁመው ለአሜካን ኮንግረስ በማሳወቅ፤ በሕገ ቤተ ክርስቲያን የሚደርሰውን ሃይማኖታዊ የቀኖና ሕግጋት መጣስና በሀገሪቱ ላይ በሁለንተናዊ መልኩ የደረሰውን ጥፋትና በደል በትጋት ሲያጋልጡ ቆይተዋል፤ በተጓዳኝም በአሜሪካን ሀገር በሁሉም ግዛቶች የኢ/ኦ/ተ አቢያተ ክርስቲያናት እየተከፈቱ መንፈሳዊ አገልግልቱ እንዲከናወን ስብከተ ወንጌል ስርጭት እንዲጠናከር መጠነ ሰፊ አገልግሎት በማበርከት ላይ ናቸው።

ብፁዕነታቸው  አስቀድመው በ1984 ዓ.ም በመለስ ዜናዊ የሚመራው የይስሙላ «የሽግግር  መንግሥት»  ሀገሪቱን ለመምራት ሙሉ ኃላፊነት ሳይኖረው ያለኢትዮጵያ ሕዝበ-ውሳኔ ኤርትራን ጠቅላይ ግዛት ሲያስገነጥል እንደማይችል ተቃውሟቸውን ለዓለም ህብረተሰብ አሰምተዋል። የወያኔ መንግሥት ታሪካዊ ማንነትን፣ በህላዊ ውበትን፣ ማኅብራዊ የኑሮ ትስስሮችን፣ የአንድነት ዕሴቶችን በማናጋት ብሎም በማጥፋት በሀገራችን ኢትዮጵያና በኦርቶዶክሳዊ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን የሚደርሰውን በደል ሁሉ ያለመቋረጥ አጋልጠዋል። በሀገራችን የሚደርሰውን የጎሳ መከፋፈል ስልጡን ያልሆነ ፓለቲካ ሥሪት አስመልክቶ ያላቸውን ተቃውሞ የተሰማቸውን ሀዘን ለመጀመሪያ ጊዜ ለአሚሪካን ኮንግረስ በተደጋጋሚ አሳውቀዋል።በልዩ ልዩ ሕዛባዊ ሰልፎችና የወይይት መደረኮች እየተገኙ አባታዊ ገንቢ ሐሳቦችን ሲለግሱና ምክር ሲሰጡ የቆዩ መንፈሳዊ አባት አርበኛ ናቸው ።

ብፁዕ አቡነ መልከጼዴቅ ምንም እንኳን የአረጋዊነት እድሜያቸው እየተጫናቸው ቢመጣም አሁንም በ94 ዓመት እድሜያቸው በአቋማቸው እንደጸኑ በመንፈሳዊ አገልጎታቸው እንደበሬ እንደተጠመዱ በትጋት አሜሪካን ሀገር በካሊፎርንያ ግዛት ይገኛሉ። እንደሚታወቀው ሁሉ በኢትዮጵያ  ኦርቶዶክስ ተዋህዶ ቤተ ክርስቲያን መንግሥት በተለወጠ ቁጥር ቀኖና ቤተ ክርስቲያን እየተጣሰ ርዕሰ መንበረ ፓትርያርኩ በግፍ እየተገደለ አለዚያም በሰቀቀን ተጎሳቅሎ እንዲሞትና እንዲሰድ ሲደረግ ግማሽ ምዕት ዓመት እየተቆጠረ ነው። ይህ ድርጊት ለቤተ ክርስቲያንኗ ሉአላዊነት እንደ ነበዩ ሙሴ «እንቢ» የሚል ተተኪ እንደ አቡነ መልከጼዲቅ ያለ ሀቀኛና ቆራጥ መንፈሳዊ አባት እስካልተገኘ ድረስ ቤተ ክርስቲያን  መከፋፈልና በቀጥታም ሆነ የእጅ አዙር ተገዥነቷ ያአቋረጥም።

ዛሬ የብፁዕ አቡነ መልከጼዴቅ የወያኔን በቤተ ክርስቲያን ጣልቃ ገብነት በመቃውም እንቢ ማለታቸው ግንዛቤ በጎደላቸው በጥቂት የስም ቀበኛ አግድም አደጎች ንዑሳን ዘንድ ተራ ዘለፋ ቢደርስባቸውም፤ ነገ ከነገ ወድያ እንደ ወያኔ ያለ የዘመናችን ፈሮናዊ አገዛዝ ሲነሳ የባቶች እንቢ ባይነት የቤተ ክርስቲያንኗን ልዕልና የሚያስጠብቅ የብረት አጥር ሆኖ የሚኖር ምሰሶና ማገር ነው። ቤተ ክርስቲያን  የታሪክ፣ የሀገር፣ የቀርስ፣ የአንድነትና የተዋህዶ ጠንካራ ኃይል ያላት መሆንዋን  በታሪክ ለመጀመሪ ጊዜ የተመዘገበበት ታላቅ አሻራ ነው።

አሁን የምናየው በወጭ ሀገር የተበተነው ዜጋ /ዲያስፓራ/ የሀገር ተቆርቛሪነት ስሜት የተጸነሰው እና መቅድሙ የታወጀው በብፁዕ አቡነ መልከጼዴቅ የመጀመሪያ ፈር ቀዳጅነት መሆኑ ሊታወቅ ይገባል። ምን አልባትም ከዚህ በኃላ መንግሥት በተቀየረ ቁጥር ፓትርያርክን ማሳደድ መገደልና  የሀገራችን ኢትዮጵያ ጎልላት አንጸባራቂ ፈርጥና ጌጥ በሆነቸው ኦርቶዶክሳዊት ተዋሕዶ በቤተ ክርስቲያን ላይ እንደፈለጉ መፈንጨት የማይቻል መሆኑ የታላቁ መለከጼዲቅ እና የሌሎችም ብፁዓን አባቶች  እንቢ ባይነት ትልቅ ትምህርት ሰጥቶ እያለፈ ይገኛል። ዛሬ ለቤተ ክርስቲያን ተቆርቋሪ መስለው እንደ አይጥ ከገቡበት ጉድጓድ ብቅብቅ የሚሉት ግብረበላ ማኅበራት እና «ገለልተኞች» የሚባሉት ሁሉ የብፁዕ ሊቀ ጳጳስ አቡነ መልከጼዴቅን መሠረት ያለው አቋም ተከትለው ቢጓዙ ኖሮ የቤተ ክርስቲያንኗ  የመከራ ዕዳ ደብዳቤ ሳይቀደድ ሃያ ስድስት ዓመት ባልተቆጠረ ነበር።

ከዚህ ጋር በተያያዘ ለዝክረ ነገር ይሆነን ዘንድ ወደኃላ መለስ ብለን ስናስታውስ፤ ብፁዕ ወቅዱስ አቡነ ቴዎፍሎስ «እርምጃ እንዲወሰድባቸ» በወቅቱ የነበሩ አንዳንድ ሥልጣን ናፋቂ ሊቃነ ጳጳሳት ለደርግ የድጋፍ ፊርማ ባይሰጡ እንደ ቀድሞው እንደ ነቢዩ ሙሴ ሁሉም በአንድነት እንደ አሁኑ እንደ አቡነ መልከጼዲቅና ሌሎቹ ብፁዓን አባቶች እንቢ! ቢሉ ኖሮ ይህ የደርግ ጥፋት እንደገና በወያኔ ተደግሞ ፓትርያርኩም በግፍ ባልተሰደዱ ቤተ ክርስቲያንና በተከታዮቿ ላይ የዕዳ ደብዳቤ ቀንበር ተጭኖባት የፈሪሳዊያን «ቅዱሳን ንዑዳን» ዋሻ ሁና እንዲህ ባልተደፈረች ነበር።

ታላቁ ብፁዕ አቡነ መልከጼዴቅ ለአለፉት ሃያ አምስት ዓመታት በሃይማኖታቸው፣ በሀገራቸውና በህዝባቸው ላይ የሚደርሰውን ሰቆቃ በትጋትና በጥንካሬ የሞገቱ መንፈስዊ አርበኛ ሲሆኑ፤ በስደት በሚኖሩበት አሜሪካን ሀገር ካሊፎርንያ ግዛት፤ በመንፈሳዊ የረጅም ጊዜ አገልግሎታቸው ትጋታቸው በሰባዊ መብት ተማጋችነታቸው በአሜሪካን መንግሥት ዕውቅና/ የሪኮግኒሽን የምስክር ወረቅት አግኝተዋል። በስማቸውም የመልከጼዴቅ ቀን በሚል በካሎፎርኒያ ከተማ ታስቦ እንዲውል ተፈቅዷል። መልከጼዴቅ ጎዳና የሚባል መንገድም ተሰይሟል። አዎን!! ነብይ በሀገሩ አይከብርም በተሰደደበት ሀገር ግን እጅግ ይከብራልና በሀገራቸው ውስጥ ትላንት በተወለዱ አፈ-ጠቦች፣ ጨቅላዎችና ቁንጽል አስተሳሰብ ባላቸው ብዙ ወሃ የማናሳ ዝርው በሆነ ቃላት በድፍረት የተዘለፉ ሲሆን፤ ዘላን ዘላፊዎችን ማንነታቸውንም ሆነ ተግባራቸውን በስፋት ማጋለጥ ቢቻልም ይህን ለከትና ለዛ ያጣ ኢትዮጵያዊ ትህርምት የጎደለው አግድም አደግ የዘመናቸን «ቅዱሳን ንዑዳን» ዘለፋ በዚህ ወርቃማ ሕያው መዋዕለ ዘመን ታሪክ በስርዋጽነት ማስታወስ በእንቁ ማዕድን ላይ አመድ የመነስነስ፤ በተራራ ላይ ያለችውን መብራት በእንቅብ  ለመሸፈን የሚደረግ መፍጨርጨር የመሆን ያክል ዝቅ ያደርገናል በማለት በፈገግታ ንቀን አልፈነዋል። እግዚአብሔር ያከበረውን ከቶ ማን ዝቅ ያደርገዋል።

ብፁዕነታቸው በጥቅሉ በሰማንያ ስምንት የኢትዮጵያ አርቶዶክስ ተዋህዶ ቤተ ክርስቲያን ያልተቋረጠ የአገልግሎት ዘመናቸው በሀገርም ውስጥም ሆነ በውጭ ሀገር ለቤተ ክርስቲያንኗ የተጠናከረ መንፈሳዊ አገልግሎትና ስብከተወንጌል ስርጭት፣ ለዘመናዊ ማዕከላዊ አስተዳደር፣ ለልማትና ዕድገት የቤተ ክርስቲያንኗ ህልውና መጠበቅ የብፁዕ አቡነ መልከጼዴቅ ዕቅድና ፕላን የተገባር እንቅስቃሴ ቁርጠኝነትና ጎልህ ተጨባጭ አስተዋጽዖ ያልታየበት የሥራ ድርሻ የለም ብሎ መናገር ወርቃማ መዋዕለ ዘመናቸውን፣እንቁ የሕይወት ታሪካቸውንና ቅን አገልግሎታቸውን ሊያጠቃልለው ከሚችል በስተቀር በወረቀት ዘርዝሮ ለመጨረስ አንድ ከፍተኛ ትምህርት  ተቛም ገብቶ ተምሮ የማጠናቀቅ ያክል እጅግ ሰፊና አድካሚ ነው።

የአካላቸው መጠን ክትት ያለ ሲሆን፣ እንደ ዛሬው አረጋዊነት ሳይጫናቸው ደልደል ያለ ተከሻ ያላቸው፣ ልቅም ያለ ጉልህና ጥርት ያለ ብሩህ ገጽ፣ የዝባድ አለሎ የመሠለ ዓይን ያላቸው፤ ግርማ ምገስን የተላበሱ ከረጃጅሞች መካከል ጎልተውና ደምቀው ከሩቅ የሚታዮ መንፈሳዊነትና ስብዕናን የተሞሉ፤ ዋዛ ፈዛዛ ሳቅ ስላቅ የማያበዙ፣ በየትኛውም አጋጣሚ ሁሉ በክፍለ ጊዜ የመጠቀም ስልጡን ባህል ያዳበሩ፣ በቁም ነገር ብቻ የተጠመዱ ብልህ እና አስተዋይ፣ ቁጥብ፣ ጥንቁቅና ነገ-ሊፈጠር በሚችል ጉዳይ ላይ አስቀድመው የሚዘጋጁ እና ለጠላት የማይመቹ፤ አሉባልታን ተራ ወሬን እጅግ የሚንቁና የሚጸየፉ፣ ንቁና ጠንካራ መንፈሳዊነት ከልበ ሙሉነት ጋር በፀጋ የተሰጣቸው፤ አርአያ ተውህቦ ክህነት የተላበሱ የኢትዮጵያ አርቶዶክስ ተዋህዶ ቤተ ክርስቲያን ምትክ የማይገኝላቸው እንቁ አባት  ሲሆኑ ብፁዕ አቡነ መልከጼዴቅ ሊቀ ጳጳስን በዕድሜ በበረከት ጠብቆ ያቆየልን የባቶቻችን የአብርሃም የይሕሣቅ አምላክ ቅድመ ዓለም የነበረ ዓለምንም አሳልፎ የሚኖር አብ የቅድስት ድንግል ማርያም ልጅ ኢየሱስ ክርስቶስ ወልድ  ወመንፈስ ቅዱስ ክብር መስጋና ለእሱ  ይሁን ለዘለዓለሙ አሜን።

ሊቃውንቱ ሁሉ በግልጽ እንደሚያውቀው፤

በቅዳሴ ጸሎት የሚባርከው፤

በምዕራፍ  በድጓው በቅኔ ዝማሜ የሚሰበከው፤

በቅዱሳት መጻሕፍት  እንደተዘገበው፤

                                                                    ካህን  መልከጼዴቅ  ኢትዮጵያዊ ነው።

በዘመነ አብርሃም መሰዋዕት የሰዋው፤

ብሉያት ሐዲሳት ወንጌል የሰበከው፤

ትላንት የነበረ ዛሬም የአየነው፤

                                                                   አባ  መልከጼዴቅ  ካህኑ ለዓለም ነው።

ሀብተማርያም  ተብሎ ገና በልጅነት ሁሉንም ያወቀ፤

በቃ ተከተተ እምነት ቁምነገሩ አለቀ ደቀቀ፤

ሕግና ሥርዓቱ እንዳለ ጸደቀ፤

                                                                 በመልከጼዲቅ ስም እንደተረቀቀ።

ከቀደሙት ሰዎች ከአሮን ከዳዊት፤

ፀጋ መንፈስ ቅዱስ ውሉደ ክህነት፤

መዓዛ  ቅዳሴሁ ጥዑመ ልሳናት፤

መስዋዕተ እግዚአብሔር ጽዋ በረከት፤

                                                                ለመልከጼዴቅ ነው የሠመረለት።

እንዲህ እንደዋዛ እንደቀላል ነገር፤

ቀለሙ ሲደፋ ብዕሩም ሲሰበር፤

                                                              መልከጼዴቅ ባይደክም ነገረ-መለኮት ይጽፍበት ነበር።

እጥር ምጥን ያለ ክትት ያለ አሞቱ፤

ትጉህ ሐዋርያ፤ ቀድሶ የሚያቆርብ በቤተ ክህነቱ፤

የፓርላማው ዳኛ በቤተ መንግሥቱ፤

                                                              አባ መልከጼዴቅ ምልዑዕ በኩልየ ሊቀ ሥልጣናቱ።

ለዋዛ ፈዛዛ ግዜ የሌለው ሰው፤

የነገን ለዛሬ ቀድሞ የሚያስበው፤

ፍትሐ ነገሥት ጠቅሶ የሚከራከረው፤

«ፓትርያርክ እያለ ፓትርያርክ ምንደን ነው?

                                                                 አባ መልከጼዲቅ  መሠረት የያዘ  በአቋሙ የጸናው።

ሰዋሰው ብርሃን ነገረ መለኮት የቀጸላችሁ፤

በቅድስት ሥላሴ ለአስተዳደር ሥራ የሰለጠናችሁ፤

በገነተ ጽጌ በምስጢረ ክህነትን የተራቀቃችሁ፤

በንጉሡ ዙፋን ለዳኝነት ተግባር የተቀመጣችሁ፤

                                                                  በቃ ተከተተ  አባ መልከጼዴቅ  ታላቅ መምህራችሁ።

በሕጻንነቱ  ለምናኔ ወጥቶ ገዳም የገባው፤

ታናሽ ታላቅ አያውቅ ከዘመድ የራቀው፤

ታሪኩ በሙሉ እንደ አጥቢያ ከዋክብት  የሚያንጽባርቀው፤

                                                                  ትናንት ሀብተማርያም፤ ዛሬ መልከጼዴቅ  ካህኑ ለዓለም ነው።

ሁሉም ሐዋርያት መቸ ተቀበሩ በተወለዱበት፤

ስምና ተግባሩ ህያው ነው የማይሞት፤

በአቋሙ እንደጸና ጉዞውን ቀጠለ በተሰማራበት፤

                                                                   ሊቁ  መለከጼዴቅ  የተዋህዶ  መብራት።

                                                                  የቅዱስ መርቆሬዎስ  ፈረሱ ቦራው፤

                                                                  የዜናማርቆስ  ባህታዊ  ቡራኬው፤

                                                                  የኤልያስ መሰጦ ደመና ሰረገላው፤

                                                                  የጎርጎሬዎስ ጥዑመ ልሳናት መዐዛ ቅዳሴው፤

ሊቀ ሥልጣናት መለከጼዴቅ  ካህን  መሰዋዕተ አበው።

ጎንደር አባ ጃሌ  የአባታጠቅ ሰፍር፤

ማማው ደብረታቦር ያለቃ ተክሌ አገር፤

ሀገሬ ራስ ጋይንት አፍ አውጣ ተናገር፤

መሪ አስተዳዳሪ ብሉይን ከሀዲስ የሚያመሳጥር፤

                                                                 መልከጼዲቅ አባታች የተዋሕዶ መምህር

በኢትዮጲያ ውስጥ ያለውን አንባገነን ስርአት በኢኮኖሚ እንዳይዳከም የጀርባ አጥንት ሆኖ የሚያገለግነውን “ሜቴክ” ወይንም ብረታብረትና ኢንጂነሪንግ ኮርፖሬሽንን ስንቶቻችን ነን በጠለቀ መልኩ የምናውቀው?

ዛሬ ላይ የያዘውን ስሙን ይዞ የኢትዮጵያን የሚካሄዱትን ግዙፍ ፕሮጀክቶች ጠቅልሎ በመያዝ የህዝብን ሃብት ያለተቀናቃኝ መዝረፍ ብቻ ሳይሆን በርካታ የሲቪክ ተቋማትን በመጠምዘዝ “ሜቴክ” ስር አስገብቶ ለህውሃት ከፍትኛ ወታደራዊ መኮንኖች የምዝበራ አኬልዳማ እንዳሚያደርጋቸውስ?

“ሜቴክ” በ2010 በሚንስትሮች ምክርቤት “ሜቴክ” ተብሎ ከመቋቋሙ በፊት በሀገር መከላከያ ሚኒስትር የመከላከያ ኢንዱስትሪ ዘርፍ ተብሎ ይጠራ ነበር፡፡ በስሩም በብ/ጀነራል ክንፈ ዳኘው የበላይ አመራርነት 5 የመከላከያ ኢንዱስትሪዎችን ያስተዳድር ነበር፡፡ ተቋሙ በመከላከያ ስር መሆኑ ብዙዎቹ ሰራተኞች የመከላከያ ሰራዊት አባል ናቸው፡፡ በተጨማሪም ሲቪል ሰራተኞችን በስሩ ይቀጥራል፡፡

ነገርግን የዚህ ተቋም ከበላይ ስራአስኪያጅ ጀምሮ ብዙውን አስተዳደሩን የያዙት እስከበር ጥበቃ ድረስ የአንድ ብሄር ወይንም የትግራይ ተወላጆች ሆነው ይገኛሉ፡፡ በተጨማሪም በወታደር ቤት አደረጃጀት የበታች ሹም ለበላዩ ሹም የሚገባውን ክብር መስጠት ግዴታው ሲሆን፤ በዚህ ተቋም ውስጥ የሚታየው ከወታደራዊ ትምህርት የተለየ ነው፡፡በዚህ የጥቂቶች የበላይነትን ባሰፈነው ህውሃት መራሹ ስርአትና የመከላከያ ኢንዱስትሪ ከትግራይ ልጆች ውጪ የሌላውን ብሄር መናቅ፣ መግፋት የተንሰራፋ ነው፡፡ በማንነትሀ ብቻ ተዋርደህ ትኖራለህ፡፡ በብቃት ሳይሆን በማንነት ትመዘናለህ፡፡ የመብትና የአስተዳደር ጥያቄ ካነሳህ ታፔላ ለጥፈው፣ አሸማቀውህ አንገትህን ያሰብሩሃል፡፡ በተቃራኒውም ለአሸማቃቂዎችህ እና ለራሳቸው ብሄር ልጆች ያልተገደበ መብት እና ጥቅማጥቅም ይሰጡዋቸዋል፡፡

ዘርፉ ትልቅ እውቀት የሚያስፍልገው ቢሆንም ለእውቀትና ለሞራል ዴንታ የሌላቸው ከፍተኛ የህውሃት መኮንኖች ዘርፉን በማንአለብኝነት ተቆጣጥረውት እውቀቱና አቅም ኖሩዋቸው ስንት ሊሰሩ የሚችሉ ወታደር የምህንድስና ባለሞያዎችን እንደእባብ ራስራሳቸውን እየቀጠቀጡ የስነልቦና ቀውስ ውስጥ ከተዋቸዋል፡፡ ስንቱን ከሀገር አሰኮብልለዋል፡፡ ስንቱን ባለሙያ እስርቤት አጉረዋል፡፡

ስርአቱን የማይደግፍ በተቋሙ ውስጥ ከተገኘ የሀገር ጠላት በማስመሰል እና በተለመደው ፍረጃቸው የድሮ ስርአት ናፋቂ፣ ነፍጠኛ እና ልማት አደናቃፊ የሚል ቅጽል ስም አውጥተው ይለጥፉልሃል፡፡  አንተን አንገት አስደፍተው አንድትኖር ሲያደርጉህ እምቢ አንገቴን አልደፋም ብለህ አሻፈረኝ የምትል ከሆነ ደግሞ እንደእኔና እንደበርካታ የድርጅቱ አባላቶች በወታደራዊ እስርቤቶች ይከረቸምብሀል፡፡ በጠባብ ኮንቴይነር ውስጥ ታጉረህ ይህነው የማይባል በደል ትቀበላለህ፡፡ በብ/ጀነራል ክንፈዳኘው ዘመን መብታችንን በመጠየቃችን የደረሰብን መገለል፣ መዋከብ የሰብአዊ መብት ጥሰት ፣ እስር እና መከራ መቼም ቢሆን ከአይምሮ አይጠፋም፡፡ (የዚህ ፅሁፍ ፀሀፊ ለበርካታ አመታት በሜቴክ ያገለገለና አሁን ስርአቱን ከድቶ በስደት ካናዳ የሚኖር ነው፡፡)

የህውሀት የመከላከያ መኮንኖች እንደዛሬ ዘርፈ ብዙ የሆነ የዘረፋ ተቋማትን ማለትም እነ ”ሜቴክ” ከማቋቋማቸው በፊት ሀገሪቱዋን በተለያየ መልኩ ሲዘርፉ ቆይተዋል፡፡ ይህ አልበቃ ብሏቸው ቤተስቢቻቸውንና ዘመዶቻቸውን እያሰባሰቡ እንዲሁም እራሳቸው በሚያደራጁት ቡድኖች በተቋሙ ውስጥ የሚሰሩ ስራዎችን በውሸት ጨረታ አውጥቶ የተቋሙ ስራዎችን በመስጠት በህዝብ ሀብት በመቀለድ የዘመዶቻቸውን ኪስ ያደልባሉ፡፡ ተፈፃሚነት የሌላቸውን እቅዶች በማወጣት የስራ ማካሄጃ በሚል በብዙ ሚሊዮን የሚቆጠር ብር ይዘርፉበታል፡፡ ከአንድ ከሁለት ስብሰባ በኋላ እቅዱ ስሙም እንቅስቃሴውም የውሀ ሽታ ይሆናል፡፡

በ2010 የመከላከያ ኢንዱስትሪ ዘርፍ የሚለው ስም ተቀይሮ “ሜቴክ” ወይም ብረታ ብረትና ኢንጂነሪንግ ኮርፖሬሽን ሲባል ልክ እንደቀድሞው በመከላከያ ሚኒሰትር ስር ሆኖ የህውሃት መኮንኖች ኮርፖሬሽኑን በስፋት መልሰው ተቆጣጥረውታል፡፡ ከበፊቱ የሚለየው በፊት ከነበሩት የመከላከያ ኢንዱስትሪዎች በተጨማሪ የሲቪል ኢንዱስትሪ ተቋማቶችን ጠቅልሎ መያዙ ነው፡፡ በሀገሪቱዋ ያሉትን ትልልቅ ፕሮጀክቶች ያለምንም ተፎካካሪ ከመንግስት እየተሰጠው ፐሮጅክቱን ከማስፈጸም ይልቅ የፕሮጀክቶቹን ገንዘብ በመመዝበር እስከዛሬ ድረስ አለ ለምሳሌ የህዝብ ማመላለሻ አውቶቡሶች ፡ ስኳዋር ፋብሪካ ፡አባይ ግድብ እና የመሳሰሉት፡፡ ሌላው የሚቴክ ቁልፍ ችግር ከትልልቅ ጀምሮ እስክጥቃቅን ያሉ የብረታ ብረት ስራዎችን ጠቅልሎ የመያዝ ፍላጎቱ ነው በዚህም የተነሳ ትንሽ የማይባሉ እንደ ብረታብረትና ማሽነሪ ያሉ የግል ተቁዋማትን ከዘርፉ አስወጥቶዋቸዋል፡ በተቃራኒው ግን የራሱ የሆኑ የትግራይ ብሄር ተወላጆችን በቡድን በቡድን አደራጅቶ መነሻ ካፒታል እየሰጠ  የ ”ሚቴክ”ን አንስተኛ ፕሮጀክቶች በኮንትራት እንዲሰሩ ያደርጋቸዋል፡፡

የ ”ሜቴክ” ወታደራዊ መኮንኖች ምዝበራ ታሪክ በዚህ ብቻ የሚገታ አይደለም፡፡  የማውቀውን አንድ ሁለት ምሳልዎች ልጨምር ፡፡ በአዲስ አበባና በክልል ከተሞች የድርጅቱ ዋና ፅህፈት ቤት ጨምሮ በቂ የሚባሉ ህንጻዊች ቢኖሩትም በየከተማው ውስጥ ያሉትን ትልልቅ ህንጻዎችና ሆቱሎችን ለቢሮና ለእግዳ ማረፊያ በሚል ስም በመከራየት በየወሩ በኪራይ ስም በብዙ መቶ ሺ ብሮችን ይመዘብራሉ፡፡  ሌላው ደግሞ በውጪ ሀገር የማሽነሪን ግዚዎችን ይመለከታል፡፡ ይህ በጣም ከባዱ የላጥላጥ ዘረፋ መንገዳቸው ነው፡፡ ይህን ዘረፋ ከሌሎቹ ዘረፋዎች ለየት የሚያደርገው በዚህ ግዢ ውስጥ ለመሳተፍ በዋነኝነት የስርአቱ ታማኝ አግልጋይ መሆን ብቻ በቂ አይደለም ሚስጢር ጠባቂነትህ ይፈተሻል፡፡ በአገልጋይነት እና ሚስጢር ጠባቂነት ተፈትነህ ካለፍክ እውቀት እና ሙያ መሰረታዊ ጉዳይ አይደለም ለነሱ፡፡ ከዚያም የእጅ ጥፍራቸውን እና ስበላ የሚያሰቆዝማቸውምን አይነት ማሽን ቢገዛ የተቋሙን አቅም ያሳድጋል የሚለው ሳይሆን ሄጄ ምን ያህል ገንዘብ እሰራለው የሚለው ነው፡፡ ከዛም በኋላ አሮጌ ወይንም ብዙም ጥቅም የማይሰጡ ማሽነሪዎችን በጣም በርካሽ አንዳንዴም በነጻ ካስገቡ በኋላ አይናቸውን በጨው አጥበው አዳዲስና ዘመናዊ ማሽኖች ከፍተኛ ወጪ ወቶባቸው እንደተገዙ ለምስኪኑ ሰራተኛ ይገልጻሉ፡፡  ህብረተሰቡንም ራሳቸው በሚቆጣጠሩት ሚድያ በውሸት እግርከወርች አስረው ለራሳቸው አዳዲስና ዘመናዊ ህንጻዎችን ይገነባሉ፡፡

በ”ሜቴክ” ውስጥ የሚታዩ የአንድዘር የበላይነት፣ ምዝበራ፣ በደል፣ እስርና የሰብዓዊ መብት ጥሰት በዚች አጭር ጽሁፍ ተዘርዝሮ የሚያልቅ አይደለም፡፡  እውነት ታዲያ እነዚህ በዘር በድሎና እና በንዋይ የተለከፉ ዘረኞች ሀገሪቱዋን እና ህዝቡዋን ከረሃብ፤ ከስቃይ፤ ከእስርና ሞት በላይ ምን ለማረግ ነው አላማቸው የሚለው የሚለው ጥያቄ ነው ውሰጤ የሚመላለሰው፡፡

ግ.ተ.አበጋዝ ፤ሚያዚያ፤2009፤ሳስካችዋን፤ካናዳ

የቀድሞው ጠቅላይ ሚኒስትርና የሕወሃት ሊቀመንበር የነበሩት አቶ መለሰ ዜናዊ ከሞቱ በኋላ ተቀባይነት አግኝቶ ድርጅቱን በእሱ ዓይነት ተክለ-ሰውነትም ሆነ የተካነ ሴረኝነት ሊመራው የሚችል ሰው እስካሁን አልተገኘም። ይህ ክፍተት ድርጅቱን እያደገና እየጎለበተ ለመጣ ውስጣዊ ክፍፍልና ስር የሰደደ የእርስ በርስ ጥላቻ እንዳጋለጠው መረጃዎች ይጠቁማሉ። የወቅቱ የትግራይ ክልል አስተዳዳሪና የሕወሃት ሊቀመንበር የሆነው አቶ አባይ ወልዱ የስልጣኑን ሙሉ ሃይል በመጠቀምም ይሁን የጓዶቹን አክብሮትና ትኩረት በማግኘት ረገድ የመለሰ ዜናዊን ያክል ትንሽም እንኳን አልተሳካለትም። በመሆኑም በድርጅቱ ውስጥ በተፈጠረው የጠንካራ መሪ እጦት የተነሳ በአመራሮቹ መካከል ከፍተኛ የሆነ የስልጣን ሽኩቻ ተከስቷል። ይህንን የታፈነ እውነት የሚያጋልጡ ታማኝ የውስጥ ምንጮችም ከተለያዩ አቅጣጫዎች ብቅ ብቅ ማለት ጀምረዋል።

ከሁሉም የከፋ ልዩነትና የመከፋፈል አደጋ ያንዣበበው በብሄራዊ መረጃና ደህንነት አገልግሎት እና በወታደራዊ መረጃ መካከል ነው። በኢሕአዴግ ፓርቲ ፣ በስለላና ደህንነት ተቋማት፣ በመከላለከያና በቢሮክራሲው መካከልም ተመሳሳይ የሆኑ ሽኩቻዎች እያደጉ መጥተዋል። በግልጽም ሆነ በሚስጥር የሚሾልኩ መረጃዎች እንደሚጠቁሙት ስርአቱን የሚያሽከረክሩ ጥቂት ግለሰቦች በቀጥታ እየተሳተፉበት ያለ ውስጣዊ ጦርነትም በተለያዩ የመንግስት ተቋማት ውስጥ እየተጧጧፈ በመካሄድ ላይ ነው።

በአንድ በኩል ለኢሕአዴግ ታማኝ በመሆንና በሌላ በኩል ደግሞ በመላ አገሪቱ በተቀጣጠለው ሕዝባዊ እምቢተኝነት መካከል የትኛውን መንገድ መከተል አቅቷቸው እያመነቱ ካሉ አጋር ድርጅቶች ውስጥ አንዱ የሆነው ኦሕዴድና አባላቱ ለሶስት አስርት ዓመታት ተይዞ የነበረውን የሕወሃት የበላይነት በግልጽ መገዳደርና አንገታቸውን ቀና ቀና ማድረግ ጀምረዋል። ይህንን ያበጠ የኦሕዴድ ጡንቻ ለማስተንፈስ በመላው ኦሮሚያ የተቀጣጠለው ሕዝባዊ አመጽ የድርጅቱን ህልውና ከማናጋቱና የአባላቱን አንድነት አደጋ ላይ ከመጣሉ በፊት ከተወሰዱት እርምጃዎች ውስጥ አንዱና ዋነኛው በዝቅተኛና መካከለኛ አመራር እርከን ላይ የነበሩትን ብዛት ያላቸው የድርጅቱን አባላት ከስራ ማባበርና በምትካቸው አዲስ አመራሮችን ማስገባት ነበር። እነኚህ አዲስ የተመለመሉ አመራሮችም ቢሆኑ ቀስ በቀስ ከስራቸው እየለቀቁ መሆኑን የውስጥ መረጃዎች ይጠቁማሉ። የዘረኛው የሕወሃት ስርአት አስቸኳይ ጊዜ አዋጁንም ሆነ ይህንን አዋጅ በስራ ለመተርጎም ያቋቋመውን የ“ኮማንድ ፖስት” አፋኝ መሳሪያ የሚቃወሙ ድምጾች በተለያዩ የኦሮሚያ ክፍሎች እየተሰሙ ነው። ሕዝብ በሚሰበሰብባቸው ቦታዎችና ማህበራዊ አጋጣሚዎም ላይ ጎልቶ የሚሰማው ይኸው የተቃውሞ መንፈስ ሆኗል።

ዳግመኛ የተቀሰቀሰውን የኦሮሞ ሕዝብ ተቃውሞ ተከትሎ ኦሕዴድ የገባበትን ከፍተኛ የሆነ ውጥረት ለማርገብ የኢህአዴግ ፓርላማ አፈ ጉባኤና የድርጅቱ የቀድሞ ሊቀመንበር የነበሩት አቶ አባ ዱላ ገመዳ ደፋ ቀና ማለት ጀምረዋል። እንደሚታወቀው አቶ አባዱላ ገመዳ የመከላከያው ኤታ ማጆር ሹም ከሆነውና የአስቸኳይ ጊዜ አዋጁን በበላይነት ከሚመራው ከጄኔራል ሳሞራ ዩኑስ ጋር የጠበቀ ግንኙነት አለው። የኮማንድ ፖስቱ ከፍተኛ የአመራር ስልጣን ለሳሞራ ዩኑስ መሰጠቱ ደግሞ ለአንዳንድ ከፍተኛ የጦር መኮንኖች የሚዋጥላቸው አልነበረም። በተለይም ደግሞ እስከ ቅርብ ጊዜ ድረስ የሰሜን እዝ አዛዥ ለነበረውና የወቅቱ የመከላከያ የትምህርትና ስልጠና ሃላፊ ለሆነው ለሌተናል ጄኔራል ሳዕረ መኮንን መራራ ኪኒን ሆኖ ቆይቷል።

የሳሞራ ዩኑስ ታማኝ የሆነው ሌተናል ጄኔራል አብርሃ ወልደማሪያም ወይንም በቅጽል ስሙ “ኳርተር” በመከላከያ ውስጥ የህብረት ዘመቻ ዋና ሃላፊ ሆኖ ተሹሟል። ይህ ጄኔራል የደቡብ ምስራቅ ዕዝ አዛዥ በነበረበት ጊዜ የኦጋዴን ክልል አስተዳዳሪ ከነበረው ግለሰብ ጋር በመተባባር በአሸባሪነት ስም በግልጽና በድብቅ የብዙ ሺህ ሰላማዊ ዜጎችን ሕይወት በግፍ የጨፈጨፈና በዘር ማጥፋት ወንጀልም የሚፈለግ ግለሰብ መሆኑ ይታወሳል። ያም ሆነ ይህ ሳሞራ የኑስ ማንም የማይነቀንቀው ሰው መሆኑ ግልጽ እየሆነ መጥቶአል። እናም የሳሞራ የኑስም ሆነ የአብርሃ ወልደማሪያም አይነቶቹ ከፍተኛውን የስልጣን ኮርቻ መቆናጠጥ በግልጽ የሚያሳየው ሳዕረ ሞኮንን ሆን ተብሎ ከጨዋታው የተገፋ ሰው መሆኑን ነው። በዚህ የጄኔራሉ መገፋት ያልተደሰቱ እንደ ደህንነቱ ዋና ሃላፊ አቶ ጌታቸው አሰፋ፣ አባይ ፀሃዬ፣ አቦይ ስብሃት ነጋ ፣ የቀድሞው የአየር ኃይል ዋና አዛዥ ሜጀር ጄኔራል አበበ ተክለሃይማኖት (ጆቤ) እና ሌሎች ተጽዕኖ ፈጣሪ ግለሰቦች ጀኔራል ሳሞራ የኑስን ከስልጣኑ አስወግደው በምትኩ ሳዕረ መኮንንን ለማስቀመጥ ውስጥ ውስጡን ከፍተኛ መሯሯጥ እያደረጉ መሆኑን መረጃዎች ይጠቁማሉ።

እንደሚታወቀው ጄኔራል አበበ ተክለሃይማኖትና አንደ ቅርብ ወዳጃቸው የቀድሞ ኤታ ማጆር ሹሙ ሌተናል ጄኔራል ፃድቃን ገብረትንሳይ ህወሃት/ኢሕአዴግ እየተከተለ ያለውን መንገድና አጠቃላይ በስርአቱ ውስጥ የሚታዩ ችግሮችን በአደባባይ ግልጽ አውጥተው መተቸታቸው ይታወሳል። በሪፖርተር ጋዜጣ ላይ ባለፈው ዓመትና በድጋሚም ከጥቂት ሳምንታት በፊት ተደጋግመው በወጡ ጽሁፎቻቸው ላይ እንዳሳሰበው የሕወሃት/ኢሕአዴግ መንግስት የሀገሪቱን ደህንነትና ሕልውና አደገኛ ሁኔታ ውስጥ እየከተተ እንዳለና ይህ ሁኔታ ባስቸኳይ እልባት ካልተገኘለት ሀገሪቱ እንደሀገር የመቀጠል ዕድሏ አሳሳቢ እየሆነ የመጣ መሆኑን፡ የብሄራዊ ደህንነት ኣደጋ ኢትዮጵያ መጋለጡዋን፣ የብሄር ግጭቶችም ሊነሱ እንደሚችሉ በጽሁፋ አጽንዖት የሰጠው ጉዳይ መሆኑ ይታወቃል። ሌተናል ጄኔራል አበበ ተክለሃይማኖት በመጨረሻ ላይ ባወጣው ጽሁፉ ከፍተኛ የመንግስት ሹማምንቶችን ጨምሮ በኢትዮጵያ ውስጥ ከጊዜ ወደጊዜ እያደገና እየተንሰራፋ የመጣው የሙስና ችግር፣ የመልካም አስተዳደር እጦት፣ የዲሞክራሲ ምህዳር መጥበብ፣ የሰብአዊ መብት ረገጣ ፣ ሕዝብ ለሚያነሳቸው ጥያቄዎች ተገቢ ምላሽ ያለመስጠት ችግርና እነዚህን ዘርፈ ብዙ ፈተናዎች በብቃት ለማለፍ መንግስት ያሳየው የአዕምሮ ብቃት ማነስ፣ የፖለቲካ ፈቃደኝነትና ድፍረት አለመኖርና የህዝቡን ብሶትና ቁጣ የሚያባብሱ የግድያ፣ የአፈናና የእስራት እርምጃዎችን መውሰዱን ክፉኛ አብጠልጥሎታል።

ጡረተኛው ጄኔራል ሲቀጥልም ኢትዮጲያ እነኚህን የተጋረጡባትን ችግሮች በጊዜ መፍታት ካልቻለች እነኚህ ችግሮች ውስጥ ውስጡን አድገውና ስር ሰደው ባልታሰበ ጊዜና ቦታ ፈንድተው የሃገሪቱን ህልውና አደጋ ላይ ይጥላሉ ብሏል። ይህን የጡረተኛው ጄኔራሉን የማንቂያ ደወል ልብ ብሎ የሰማው ሃይል ግን ያለ አይመስልም። ምንም እንኳን አቶ አበበ ተ/ሃይማኖት የኢትዮጲያን ወቅታዊ ሁኔታ አስመልክቶ ያነሳቸው ነጥቦች ትክክለኛ ስዕሉን ቢሰጡም ለነኚህ ችግሮች መልስ ይሆናሉ ብሎ የሰጣቸው ሃሳቦች ግን ፈጽሞ የተሳሳቱና ተቀባይነት የሌላቸው ናቸው። ኢትዮጵያ ለተጋረጡባት ዘርፈ ብዙ ችግሮች መፍትሄ መሆን የሚችለው ሁሉን አቀፍ የሽግግር መንግስት ሲቋቋምና ሀገሪቱ በሕዝብ በተመረጠ መሪና ዲሞክራሲያዊ ስርኣት ስትተዳደር ብቻ መሆኑን ብዙዎች ይስማሙበታል።

በአሁን ሰአት ካሉት ቁልፍ የኦህዴድ አመራሮች መካከል አቶ ለማ መገርሳ ፣ በከር ሻሌ ( እስከ ቅርብ ጊዜ) እና የቀድሞው የሳይንስና ቴክኖሎጂ ሚኒስቴር የነበረውና በኣደባባይ እምብዛም የማይታየው አቶ አብይ መሃመድ ይገኙበታል። እነኚህ ሶስቱ የኦህዴድ ባለስልጣናት ልክ እንደ አለቃቸው እንደ አቶ አባዱላ ገመዳ ከሳሞራ የኑስ ጋር የጠበቀ ግንኙነት ሲኖራቸው ከደህንነት ሃላፊው ከጌታቸው አሰፋ ጋርም አይጣጣሙም። ጌታቸው አሰፋ በበኩሉ በተለይም የኦሮሞ ህዝብ አመጽን ተከትሎ ለወሰዳቸው እርምጃዎች የአቶ አባይ ጸሃዬና የአቦይ ስብሃት ነጋ ትልቅ ድጋፍ እንዳለው ታውቋል። በአንድ ወቅት የደህንነት ሹም የነበሩት አቶ ለማ መገርሳ ለአቶ አባ ዱላ ገመዳ ያለው ታማኝነት እጅግ ጥብቅ ሲሆን አቶ አባዱላም ይህንን ውለታ ለማካካስ አቶ ለማ መገርሳን የኦሮሚያ ክልል ፕሬዚዳንት እንዲሆን ረድቶታል። በደህንነት ቢሮውና በኦህዴድ ባለስልጣናት መካከል ያለው የስር በርስ ጥርጣሬና አለመተማመን ከፍተኛ ቢሆንም አቶ ለማ መገርሳ ግን እስካሁን ድረስ ከጌታቸው አሰፋ ጋር ያለውን የቀን በቀን ግንኙነት ለአቶ አባዱላ ገመዳ እያጠናቀረ እንደሚያቀርብለት ምንጮች ይጠቁማሉ።

አቶ ሀይለማሪያም ደሳለኝ ግን በዚህ ሁሉ የፖለቲካ ስልጣን ሽኩቻና ማለቂያ የሌለው በሚመስለው የህወሃት ፍትጊያ ውስጥ ምንም አይነት እንቅስቃሴ ሲያደርግ አይታይም። ተመልካች እንጂ ተዋናይ አይመስልም። ሆኖም ግን ከሳሞራ የኑስ ጋር የበለጠ ቅርበት እንዳለው ይነገራል። በዚህ ቅርበቱም የተነሳ ሳይሆን አይቀርም በቅርቡ የመንግስት ሚኒስትሮችና ሃላፊዎችን የወረደ የብቃት ደረጃ አስመልክቶ አባይ ፀሃዬ ላቀረበው ትችት ጠቅላይ ሚኒስትሩ “ይህን ሪፖርት እኛ አናውቀውም” በሚል በልበ ሙሉነት የተቃውሞ ምላሽ ሊሰጥ የቻለው።
እነኚህ አቶ አባይ ጸሃዬ በብቃት ማነስ ያብጠለጠላቸው የመንግስት ሃላፊዎች የተሾሙት የአስቸኳይ አዋጁን ተከትሎ “ጥልቅ ተሃድሶ” በተባለው አሰራር መልካም አስተዳደርን ለማምጣት ፣ ሙስናን ለመዋጋትና የህዝቡን ጥያቄ ለመመለስ ይችላሉ ብለው አቶ ሃይለማሪያም ደሳለኝ ያመኑባቸው ባለስልጣናት ነበሩ። በእርግጥም እነኚህ ሰዎች በዚህ ብዙ በተወራለት የጥልቅ ተሃድሶ አሰራር በአማራና በኦሮሚያ ክልል ለተነሱት ግብታዊ አመጾች ተግባራዊና አዎንታዊ ምላሽ የመስጠት ምሁራዊም ሆነ መንፈሳዊ ብቃት እንደሌላቸው በግልጽ አስመስክረዋል። ይልቁንም የኢትዮጵያ ሕዝብ ይህን ጥልቅ ተሃድሶ የተባለ ባዶ ወሬ ስርዓቱ የህዝቡን ድምጽና ብሶት ለማዳፈንና አቅጣጫ ለማስቀየስ የተጠቀመበት የማጭበርበሪያ ዘዴ እንጂ ሌላ ሊሆን እንደማይችል ተገንዝቦታል።

የኢሕአዴግ አንድ አካል የሆነው የብአዴን አመራሮችም ቢሆኑ ከሕወሃት ጋር አይንና ናጫ ከሆኑ ሰነባብተዋል። ግልጽ ቅራኔዎችም አደባባይ እየወጡ ነው። እንደ ኦህዴዶች ሁሉ የባህርዳሩንና የጎንደሩን ህዝባዊ ተቃውሞ ተከትሎ ሕወሃት በዋናነት የመራውና የወሰደው ዘግናኝ እርምጃ በብአዴኖች ላይ ያሳደረባቸው ቁጭትና ምሬት ቀላል አይደለም። የሕወሃት የበላይነት እስከመቼ ድረስ? የሚለው ጥያቄ እየጎላ መጥቷል።

ሕወሃት የሚቆጣጠረው መከላከያም ቢሆን በዘቀጠ ሞራል ውስጥ እንደሚገኝ ታውቋል። በተለይም ደግሞ መሳሪያ ታጥቀው የሚንቀሳቀሱ የነጻነት ታጋዬች በሚገኙበት አካባቢ ማንም የስርዓቱ ወታደር መዋጋት እንደማይፈልግና ከመከላከያ ሰራዊቱም እየጠፉና እየከዱ የሚሄዱ የአማራና የኦሮሞ ብሔር ተወላጅ ወታደሮች ቁጥር ከጊዜ ወደጊዜ እየጨመረ መምጣቱን መረጃዎች ይጠቁማሉ። በመቶና በሻምበል ደረጃ ሙሉ አባላቱ ከነመሳሪያቸው መጥፋታቸው ከዚህ በፊት የታየ ሲሆን በተለይም ደግሞ ከ1997 ዓ.ም ምርጫ ጀምሮ በጨካኝነቱና አውሬነቱ የሚታወቀውን የአጋዚን ክፍለ ጦር እየከዱ የሚሄዱ አባላት ቁጥር በአሁን ሰአት እያደገ መጥቷል። ይህ ሁኔታ በተለይም ከኦሮሚያና ከአማራ ክልል አመጾች በኋላ እየተባባሰ መቷል። በኦሮሚያና በአማራ ክልሎች በተወሰነ መልኩ በሌሎች ክልሎችም ውስጥ ውትድርናን የሚቀላቀል አዲስ ምልምል ተመዝጋቢ ጠፍቷል። ይህ ሁኔታ በኢሳትና በሌሎች መገናኛ ብዙሃን በሰፊው ሽፋን ተሰጥቶት የተዘገበ ጉዳይ ሆኖ አልፏል።

ሌላው ለሕወሃቶች ራስ ምታት የሆነው ችግር በሰሜን ኢትዮጲያ በኩል እየተቃጣባቸው ያለው ዉጊያ ነው። ይህን በኤርትራ መንግስት ይደገፋል የሚሉትን የነጻነት ትግል ለማዳፈን ብዙ የተለያዩ ሃሳቦችን እያንሸራሸሩ ነው። ከነዚህ ሃሳቦች ውስጥም ኤርትራን የመውረርና የተቃዋሚ ቤዞችን ማውደም አንድ አማራጭ ሆኖ ቀርቧል። ሆኖም ግን ይህን አማራጭ ብዙዎቹ የመከላከያና የደህንነት መኮንኖች ተቃውመውታል። የወታደሩን ዝቅተኛ የመዋጋት ሞራልና ብቃት፣ የወታደሮች መክዳትና መጥፋት እንዲሁም በሰኔ 2016 ላይ በጾረናው ጦርነት የደረሰባቸውን ከፍተኛ ሽንፈት በማስታወስ ይህንን ኤርትራን የመውረር ጥያቄ ብዙም እንደ አማራጭ የሚወስዱት አይመስሉም። በተሳሳተ የጦርነት ስሌትና ውሳኔ የተገባበት የጾረናው ግጭት የመቀሌን ሆስፒታሎች በአስከሬንና በቁስለኛ ማጨናነቁን በጥልቅ ቁጭት በማስታወስ ይህ አይነቱ ስህተት አንዳይደገም ጥንቃቄ የወሰዱ ይመስላል። ይህ ብቻም አይደለም እነኚህን ጄኔራሎች ከኤርትራ ጋር ወደ ጦርነት እንዳይገቡ ያገዳቸው ውስጣዊ ከፍተኛ ፍርሃትም አለባቸው። የመከላከያ መስሪያ ቤቱን ሙሉ በሙሉ የተቆጣጠረውና የሚመራው ከአንድ ብሄር ብቻ የተውጣጣ ስብስብ መሆኑ በብዙ ኢትዮጲያዊያን ልብ ውስጥ ቅሬታን ፈጥሯል። በዚህም ላይ የተራው ተዋጊ ወታደር ሞራልና የመዋጋት ፍላጎት እጅግ በወረደ ደረጃ ላይ ነው የሚገኘው። መከላከያውን በበላይነት የሚመሩት ጄኔራሎች በሚያስደነግጥ ደረጃ በሙስና የተዘፈቁ አዛዦች ስለመሆናቸው፣ የሞራል ብቃቱ እንደሌላቸውም ሰራዊቱ በደንብ የሚያውቀው ጉዳይ ነው። ይህ በመሆኑም የህወሃት ጄኔራሎች የደረሱበት ድምዳሜ አሁን ባለበት ሁኔታ በራሳቸው እዝ ስር የሚገኘውን የመከላከያ ሰራዊት ተማምኖ ወደ ጦርነት መግባት ማለት አመቺ መልክአ ምድር ይዞ ለሚከላከለውና ብቃትና ጥንካሬም ላለው የኤርትራ ጦር ለከፍተኛ ሽንፈትና ውርደት ራስን መዳረግ መሆኑን ነው ።

የብሄራዊ መረጃና ደህንነት ሃላፊው ጌታቸው አሰፋም በበኩሉ የራሱን መስሪያ ቤት አቅምና ጉልበት ለማጠንከር ከፍተኛ ሩጫ ላይ ነው። በተለይም የሳሞራ የኑስ የቅርብ ደጋፊ ከሆነው የወታደራዊ መረጃ ክፍል ሃላፊው ከሜጀር ጄኔራል ገብሬ ዲላ በኩል የሚሰነዘርበትን የትችትና የንቀት ዱላ ለመከላከል እየባዘነ እንደሚገኝ ምንጮች ይጠቁማሉ። በመከላከያ ስር የሚገኘው የወታደራዊ መረጃ ክፍል ከዚህ በፊት ባልታየ መልኩ የስለላና የመረጃ ስራዎችን ከትላልቅ እስከ ትንንሽ የሃገሪቷ ክፍሎች ፣ መንደሮች ፣ ቀበሌዎች ፣ የአምልኮ ቦታዎችና የመሳሰሉት ድረስ ለመስራት በዝግጅት ላይ መሆኑ ለረዥም ጊዜ በጌታቸው አሰፋ ቁጥጥር ስር የነበሩ ቦታዎችን የሚያስለቅቀው አዲስ ክስተት መሆኑ ጌታቸውን እንቅልፍ እንደነሳው ተዘግቧል።

በዚህ በብሄራዊ መረጃና ደህንነት መስሪያ ቤትና በመከላከያው ስር በሚገኘው የወታደራዊ መረጃ ክፍል መካከል የተነሳውን ልዩነትና ቅራኔ ተከትሎም በቅርቡ በህወሃት ባለስልጣናት መካከል ከፍተኛ የሆነ ውስጣዊ ሽኩቻና መጠላለፎች መበርከታቸው ታውቋል። በቅርቡ በስራ የዋለውን የአስቸኳይ ጊዜ አዋጅ ከለላ በማድረግ ሳሞራ የኑስና ገብሬ ዲላ ከሚገባቸው በላይ የስልጣን ክልላቸውን በማስፋት ቀድሞ በጌታቸው አሰፋ ሰዎች ይሰራ የነበረውን የደህንነትና መረጃ ስራ እየነጠቁት ነው በሚል ይከሷቸዋል። መረጃዎች እንደሚጠቁሙት ይህ ቅጥ ያጣ ፉክክር የዘረኛው የህወሃት ቡድን እርስ በርሱ በጥላቻ ፣ በመናናቅና በወገንተኝነት ስሜት እየመረዘ ወደ ለየለት የመከፋፈል አደጋ ሊወስደው ይችላል ይላሉ።

እነኚህ ሁሉ ይፋ የሆኑና ያልሆኑ የስልጣን ሽኩቻዎችና አንዱ አንዱን ለመደፍጠጥ እየተጠላለፉ ባለበት ሰአት ላይ በተለይ በሰራዊቱ ውስጥ የሚታየው የሞራል ውድቀት ጌታቸው አሰፋ በሚመራው የብሄራዊ መረጃና ደህንነት መስሪያ ቤት ውስጥ ዘልቆ እንደገባ መረጃዎች ይጠቁማሉ። የመረጃ ምንጮች እንደሚጠቁሙት ለዚህ የደህንነት ሰራተኞች የወደቀ ሞራልና መዝረክረክ ዋናው ማሳያ በተለያዩ የሃገሪቱ ክፍሎች ላለፉት ሁለት አመታት የተቀጣጠለውን ህዝባዊ አመጽ አስቀድሞ መከላከል ይቅርና አመጹ ከተነሳም በኋላ መቆጣጠር አለመቻላቸው ነበር። የደህንነት መስሪያ ቤቱ የኢትዮጵያ ህዝብ በአሁን ሰዓት ያለበትን አጠቃላይ የፖለቲካ ንቃት ፣ ለስርዓቱ ያለውን ጥላቻና ብሶት ለመረዳት የማይችልበት የበሰበሰና ኋላ ቀር አሰራር መቀየር አለመቻሉ ከጊዜው ጋር ማዝገምና መለወጥ ያልቻለ የደካማዎች ስብስብ አስመስሎታል። በሌላ በኩልም የአርበኞች ግንቦት 7 የነጻነት ታጋዮች በተለይ በጎንደርና አካባቢው ላይ በሚገኙ የስርአቱ የወታደራዊ ፣ የንግድ፡ የኣስተዳደርና የደህንነት ተቋማት ላይ የሚያደርሱት ጥቃት ከጊዜ ወደጊዜ እየተጠናከረ መምጣቱ የሕወሃት/ኢህአዴግ ባለስልጣናትን ከፍተኛ የሆነ ጭንቀትና ሽብር ውስጥ እንደጣላቸው መረጃዎች ይጠቁማሉ።

ጣሊያን ኢትዮጵያን ደፈረ፣ የተተነበየለት ንጉስ ኢትዮጵያን መርቶ ጣሊያንን መታው፡፡ ኢትዮጵያዊነትን የደፈረው የተረገመ አእምሮም ጭምር እንጂ ጣልያናዊነት ብቻ አልነበረም፡፡ ጣሊያን ላይመለስ ተረትቶ ከኢትዮጵያ ከወጣ ብዙ ዘመናት ተቆጥረዋል፡፡ ሁለተኛው ኢትዮጵያዊነትን የደፈረ ሌላ መሪም አልፏል፣ የተመረዘ አእምሮውን የሚጋሩት አያሌዎቹ ግን አሉ፡፡  ይህንን ለምን አነሳህ ብትሉኝ፣ ግንቦት እንደመሆኑ መጠን ያለፈን ነገር መለስ ብለን እንድናይ የምንገደድበት ወር በመሆኑ፣

ውስጤ “መለስ!” ብለህ እስኪ ከዚህች አጭር ጊዜ ታሪክ ጠይቅ ቢለኝ እና ብጠይቅ ያልተቋጨ ስለ አንድ ሟች መሪ የተነገረ ትንቢት አግኝቼ በመገረሜ ነው!

በአንድ ስብሰባ ላይ ሟቹ የቀድሞ ጠቅላይ ሚኒስትር ምን አሉ ብለን ብንጠይቅ ፣ መለስ እንዲህ አሉ፡፡ ከጨርቁ ችግር የለብንም አሉ፡፡ በባህላችን የሞተ ሰው እሱ ስለማይባል ፣  እሳቸው እያልኩ ነው የምጠራቸው፡፡

ሙት ወቃሽ አትበሉኝ…. ወይስ ትሉኝ….!

እንደውም በሉኝ ግዴለም፡ ቀጣፊ ናቸው ዋሽተዋል ፣ ከባንዲራችን ጋር ችግር ነበረባቸው፡፡ ያ ችግራቸው፣ ኢትዮጵያዊነት በሳቸው እድሜ ከመጀመሪያ እስከ መጨረሻ ፅፈው ሊከውኑ ካሰቡት ሾርት ፊልም አንፃር አይነፋም ነበር፡፡

አዲስ የትወና ታሪክ ለመፃፍ ረጅሙ እና ምንም ያልተቀላቀለበት ያ የኢትዮጵያ ብቻ ሳይሆን የኢትዮጵያዊነት ታሪክ እና ባንዲራ ፣ የቀደሙት እድሜ ጠገብ ተዋናኞቹ ብዛት ፣ ከሾርት ፊልም አንፃር ሚካኤልን አይመችም፡፡

በተለይ አዲስ የታሪክ ትያትር ፅፎ እራሱ አዘጋጅ ፣ እራሱ አርታኢ ፣ እራሱ ዋና ተዋናኝ ሆኖ ፣ ታሪኩን መልሶ ለመፃፍ ለወጠነ ሰው፣ አእምሮው ባይመረዝ እንኳ፣ ታሪኩ ላጭር ፊልም አይመችም፡፡ ደግሞ እራሱ መሃንዲስ እራሱ ሰባጋዲስ ፡ ምናምን ፣ አላልኩም ከወዳጆቼ እንዳታጣሉኝ አደራ እንደፃፍኩት ብቻ አንብቡት፡፡

እና እኚህ ሟች፣ በኢትዮጵያ ታሪክ ውስጥ የሚመዘግብላቸው ፈርቀዳጅ ሃሳባቸውና የውስጥ የልባቸውን ፈቃድ ግልፅ ያደረጉበት አጋጣሚ በቅርብ ጊዜ ታሪካችን መፅሃፍ ላይ በአንድ ገፅ ላይ እንደሰፈረው ላቅርበው፡፡ ህዝብ ሰብስበው ለቀረበላቸው አስገራሚ ጥያቄ የሰጡት መልስ፣ ዛሬ ላይ የሟች ከንፈር ያፈራው ፍሬ ሊባል ይችላል፡፡ በዚህ ንግግራቸው ኢትዮጵያዊነትን እና የሚወክላቸውን እሴቶች እና ሁለንተናዊ ግርማ፣ በአንድ ቃል በማርከስ ፈርቀደቀጅ ናቸው፡፡ አቤት ያኔ የተናገሩበት ልበሙሉነት፣ ያሰቡትን ሾርት ፊልም ስክሪፕት ፅፈው ጨርሰው፣ የፊልማቸው መግቢያ ላይ የነበረውን የመጀመሪያ ዳያሎግ እራሳቸውን ዳይሬክት እያደረጉ ሲናገሩ፣ የፊታቸውን ሁኔታ፣ የድምፃቸውን አወጣጥ ላየ ፣ በፍፁም ይህንን የጀመሩትን በአዲስ ታሪክ ላይ የተመሰረተ ሾርት ፊልም ሳይጨርሱ የሚሞቱ አይመስልም ነበር፡፡

ለሟች ከተሰብሳቢ የቀረበው ጥያቄ፡

“እርስዎ የሚመሩት ሰራዊት በደረሰበት ስፍራ ሁሉ የኢትዮጵያን ባንዲራ አውርዶ አዋርዶ ፣ በራሴ ባላይም በውጭ ዜና እንደሰማሁት ህዝቡ ሰላማዊ ሰልፍም የወጣው በዚህ ምክንያት ነው፤ ማለትም ወታደሮቹ የኢትዮጵያን ባንዲራ አውርደው የኢሃዲግን አርማ ይሰቅላሉ ይባላል። እና በኢትዮጵያ ባንዲራ ላይ የእርስዎን ግልፅ ያለ አቊዋም ቢገልጡልን፤”

የሟች መልስ፡

“የባንዲራው ነገር ብለው የጀመሩት ሟች ፣ የጨርቁ ጥያቄ ለኛ ኢምንት ጥያቄ ነው፤ ከጨርቁ በስተጀርባ ያለው ጥያቄ ነው ለኛ መሰረታዊ ጥያቄ ፣ የኢትዮጵያ ህዝብ በሚቀጥለው መድረክ ባንዲራችን ይቀየርልን ብሎ ቢጠይቅ የራሱ ጉዳይ ነው፤”

ብለው ነበር የሾርት ፊልማቸውን ስክሪፕት ነገር ፣ ቁልጭ አርገው ያሳወቁት።

ሻለቃ አድማሴ

›››በተደጋጋሚ ጨርቅ እያለ የሚጠራ የኢሃዲግ ሰው የተመለከቱት ኢትዮጵያዊ፣ የተከበሩ ሻለቃ አድማሴ ፤

ንግግሩን ሰምተው ላስደነገጣቸው ሰው ፣ ማነህ የመጀመሪያው ተናጋሪ ብለው ለሟች መለስ፣ እንዲህ ብለው ትንቢት ተናገሩ፡፡

“የኢትዮጵያ ህዝብ የሚያየው በጨርቅነቱ ሳይሆን ፤ በወርቅ በክብር ዘውድነቱ ነው የሚያየው፤ ስለዚህ በዚህ መንገድ ሰንደቅአላማን መጥራት : በጎነት አይመስለኝም፤ -ይህ የህዝቡ ስለሆነ እንደዚ አይነቱን የህዝብ እንቁ በጥንቃቄ ብናየው ፤ ምክንያቱም እኛ ህዝብ ውስጥ ነው ያለነው፣ ህዝብ ደግሞ ባህር ነውና መልሶ ቢተፋን ለሳግ የሚሆን ትንፋሽ አናገኝም፤ ብለው ነበር የቀድሞውን ሟች መሪ ሾርት ፊልም ተችተው፣ አማሟቱን እንቅጩን እዛው ስብሰባ አዳራሽ ውስጥ ከሃያ ምናምን አመት በፊት የተናገሩት።

….ሟቹ የቀድሞ ጠቅላይ ሚኒስትር የሰጡት መልስ እንደቃላቸው ተፈፅሟል፡፡ ኢትዮጵያዊነት በማጣቀሻ ካልሆነ፣ ወይም በዘር ልኬት ጠቦ ተሰፍቶ ካልሆነ ትርጉሙ ግር የሚያሰኝበት ሁኔታ በሚገባ ተፈጥሯል፡፡ ምክንያቱም ጠያቂው እና ሻለቃ አድማሴ የሚወክሉት ማህበረሰብ፣ በጠያቂው ቃላት በባህር የተመሰለው የኢትዮጵያ ህዝብ ፣ ገና አሶቹን እንትፍ ብሎ አልተፋቸውም፡፡ የኢትዮጵያ ባንዲራን የሚበልጡ በክብር የላቁ ዘጠኝ ሰንደቅ አላማዎች ፣ የተከለሉ የኢትዮጵያን ክፍል ስስሚወክለሉ፡፡

ባንድወቅት እንደተባለው የኢትዮጵያዊነት “ሰንደቅአላማ!” ስሙ፣ ምንም እንኳን የቀድሞ ጠቅላይ ሚኒስትርን ሞት ቢቀጥፋቸውም ፣ ልክ እንዳሉት “ጨርቅ” ሆኗል፡፡ ታዲያ ሟቹ ሰው፣ ኢትዮጵያዊነትን ፣ እሪያ እግር ስር የጣሉበት የመጀመሪያቸው ንግግር ይህ ብቻ አይደለም፡፡

ለጊዜው ግን እሱን አንዴ ተወት ላድርገውና ፣ ከተሰብሳቢዎች አንዱ ነብይ ስለጠየቀው ጥያቄ እንነጋገር በሞቴ፡፡

ለምን እንደሆነ ባላውቅም፣ ሟች ከመለሱት መልስ ይልቅ የተጠየቁት ጥያቄ ፣ ዘመን እንደማይሽረው ቅኔያዊ ትንቢት የተለየ ፍላጎት ያጭርብኛል፡፡ እሰኪ በድጋሚ አትኩረን እንስማው፡፡

“እርስዎ የሚመሩት ሰራዊት በደረሰበት ስፍራ ሁሉ የኢትዮጵያን ባንዲራ አውርዶ

(አዋርዶ ማለት ፈርቶ ነበር፣ አውርዶ ያለው፣ በግል ስለነገረኝ ነው)

…የኢትዮጵያን ባንዲራ አውርዶ በራሴ ባላይም በውጭ ዜና እንደሰማሁት ህዝቡ ሰላማዊ ሰልፍም የወጣው በዚህ ምክንያት ነው፤ ማለትም ወታደሮቹ የኢትዮጵያን ባንዲራ አውርደው ኢሃዲግን አርማ ይሰቅላሉ ይባላል። እና በኢትዮጵያ ባንዲራ ላይ የእርስዎን ግልፅ ያለ አቊዋም ቢገልጡልን፤”

እኔ ያነበብኩትን ግልፅ ቅኔ ልንገራችሁ፣ ደግሞ ጠብ የማይል ትንቢትም ይዟል በውስጡ፡፡

“እርስዎ የሚመሩት ሰራዊት የኢትዮጵያን ባንዲራ በየደረሰበት አውርዶ ፣ በራሴ ባላይም በውጭ ዜና እንደሰማሁት ኢሃዲግን ይሰቅላሉ ይባላል። እና እርስዎስ ፣ በኢትዮጵያ ባንዲራ ስር ነው ወይስ በሌላ አገር ተሰቅለው የሚሞቱት፣ የእርስዎን ግልፅ ያለ አቊዋም ቢገልጡልን፤”

እሳቸው ከሃያ አመታት በፊት ያዩዋት ኢትዮጵያ፣ ታሪኳን ከዜሮ ለመጀመር እና የዚያ ታሪክ አብዛኛውን ምእራፍ በገዛ እራሳቸው አንታጎኒስትነት ሊተውኑ ተዘጋጅተው የነበረ በመሆኑ፣ አዲስ ድርሳን የጀመሩት ዘርፈብዙ ማፈራረስን በኢትዮጵያዊነት ላይ አዋጅ ብለው ነበር፣ ሞት ቀደመቀቸው እንጂ፡፡

የሳቸውን ሞት ደግሞ የከፋ የሚያደርገው፣ እስትንፋሳቸው እንኳ በቁስል ከተመታው ስጋቸው የተለየችው ልክ እኛን የሚወክለን ጠያቂ ቅኔ የሞላው ትንቢታዊ ንግግር፣ በኢትዮጵያ ምድር አለመሆኑ(በቤልጂየም)፣

እንደ አንድ የሶስት ሺህ አመትን በንቀት አሳንሶ መቶ እንዳደረገ ግለሰብ ዋና አክተር ሳይሆኑ ፣ እንዳዲስ የትእይንቱን መጀመሪያ ፣ የኢትዮጵያ ታሪክ የመቶ አመት ታሪክ ነው ብለው ተናግረው አሳጥረው ሽቅብ ሊወጡ አስበውት የነበረውን ባለሃፒ ኢንዲንግ ድርሳናቸውን ከጡዘቱ በፊት ፍፃሜ ያገኘ፣ አሳዛኝ የጭንገፋ ተረክ (Narrative of Tragic collapse) አድርጎታል፡፡ እውነት አይደለም ማለት መብታችሁ ነው፣ ግን አልፈርድባችሁም፣ ምክንያቱም ሁሉም ትንቢቶች ደስ አይሉምና፡፡ በተለይ የዚህ የሟች እውነት ደስ አይልም፡፡

እግር ጥሎኝ ይሄንን የስብሰባ ቪድዮ ባልጠፋ ወር በግንቦት ድጋሚ ሳየው፣ ትንቢታዊው ቅኔ ሲያስገርመኝ ነው፣ የሟች መለስ ሙት አመት ሳይደርስ ብዙም ሳይታወቅ ስለኖረው የእርሳቸው ትንቢት ማውሳቴ፡፡ እኛ አገር በርግጥ ስለነገስታት የሚነገሩ ትንቢቶች፣ የነገስታቱን ልደት የሚቀድሙ ናቸው አብዛኞቹ፡፡ ሌላው ስለ ነገስታት የተነገሩ ትንቢቶች የሚታወቀው አስገራሚ መመሳሰል፣ አገዛዛቸው ብቻ ነው የተፃፈው፣ በዚህ እራሱ የኢትዮጵያ መሪዎች ታሪክ አንድ የኢንዲንግ ችግር እንዳለበት ይሰማኝ ነበር፣ ግን አሁን ታሪካችን ሶስት ሺህ አመት ሲሞላው ፍፃሜው ቀድሞ የተነገረለት መሪ አገኘን ማለት ነው፡፡ ልብ በል ልብ ያለህ የታሪክ ሰው፡፡ የሚገርመው ይህ የዚህ ፅሁፍ ትኩረት የሆነው ንግግር፣ አስተውላችሁ እንሆነ እንጃ እንጂ፣ ያልተፈጠመ ትንቢት አለው፣  ካላያችሁት እንካችሁ፡፡

“በራሴ ባላይም በውጭ ዜና እንደሰማሁት ፣ እርስዎ የሚመሩት ሰራዊት የኢትዮጵያን ባንዲራ በየደረሰበት አውርዶ ፣ ኢሃዲግን ይሰቅላሉ ይባላል!!!”

ይህ ያልተፈፀመው የትንቢቱ ክፍል ነው፡፡

ኢትዮጵያዊነት ይለምልም!

ኢትዮጵያችን ለዘልአለም ትኑር!

ሐሙስ፣ ግንቦት ፳ ፬ ቀን ፳ ፻ ፱ ዓመተ ምህረት

ዛሬም እንዳምናና ታቻምናው፤ ታጋዩን ክፍል ወደ አንድ ለማስባሰብ የሚሯሯጡ ሞልተዋል። ዛሬም የሃሳብ እና የተግባር አንድነት ብቻ ሕዝቡን ለድል እንደሚያበቃ መሰበኩ አላቋረጠም። የነበረው ተመክሮ ሳይፈተሽ፤ በፍላጎትና በምኞት ላይ ብቻ በመመርኮዝ፤ አዲስ ተዋንያን አዲስ ቅኝት ይዘው ወደ መድረኩ ብቅ ይላሉ። አሁንም ከመልሱ ይልቅ ብዙ ጥያቄዎችን ያነገበ ሂደት ቦታውን ወርሷል። ነበርኩበት። አልፌበታለሁ። እስካሁን ቦታውን ይዞ የነበረው፡ “ምንም ይሁን ምንም፤ ኢትዮጵያን እናድን!” በሚልና፤ “ሁላችሁም የያዛችሁትን እርግፍ አድርጋችሁ በመተው፤ እኛ በምንላችሁ ተሰባሰቡ!” የሚል ነበር ጥሪው። የዛሬው ግን ለየት ያለ ነው።

የወደቀ ዛፍ ምሳር ይበዛበታል ሆነና፤ በሥልጣን ላይ ባለው የትግሬዎች ገዥ ቡድን የተቀነባበር እስኪመስል ድረስ፤ “የዘር ፖለቲካ አታንሱ፤ እኛ ግን ደስ ባለን መንገድ እንወረውራለን!” “ታሪክን አታውቁም እኛ እናስተምራችኋለን!” “የትግራይ ሕዝብ ተበድሏል፤ አትንኩት፤ ያው የፈረደበትን ዐማራ በመውቀጥ፤ ቅኝቱን ቀይሩት!” የሚል ሆነብኝ። በዚህ “አንድነትን እናመጣለን!” “አዲሲቷን ኢትዮጵያን እንመሠርታለን!” አሉን። እናም ወደሚቀጥለው ባለተረኛ ተዋንያን በሩን በው አድርገው ከፍተው፤ ይሄው፤ “አለቀ በቃ! ድል መጣ! አንድነት ተፈጠረ! እንግዲህ ከዚህ የወጣ፤ ውጉዝ ከመ አርዮስ! ጠላት ነው!” የሚለውን የተለመደ ዘፈን እያቀነቀኑልን ነው።

ፕሮፌሰር መስፍን ወልደማርያምን የዛሬ ፵ ፮ ዓመት የመጀመሪያ ዓመት ተማሪ ሆኜ፤ በቀድሞው የቀዳማዊ ኃይለ ሥላሴ ዩኒቨርሲቲ፤ የኢትዮጵያ ጂዖግራፊ መምህሬ ሆነው ነው ያወቅኋቸው። ያን ጊዜ ስለ ቤጌምድርና ስሜን አንድ አውራጃ፤ ስሜን አውራጃ ሲነግሩን፤ “የደንጋይ ክምር፤ ሰው ምንም ነገር የሌለው ደሃ፣ ለምድ ለባሽ! . . . ” ብለው ሲገልጹ፤ ከተጨባጩ ሀቅ ይልቅ፤ የኔ የሆነው ክፍል ተነካ በሚል ብቻ፤ “አይደለም፤ ቦታው እንደገለጡት አይደለም . . . ” ብዬ ስነሳ፤ በሚያስደነግጥ ቀፋፊ በሆነ ንቀትና እብሪት፤ “ተቀመጥ! ስለማታውቀው አትቀባጥር!” በማለት፤ እንደመምህር ከማስረዳት ይለቅ፤ ሰድበው አስቀመጡኝ። ያን ጊዜ፤ ቦታውን ሄጄ እንደማይና፤ ስህተታቸውን እንደማጋልጥ፤ ለራሴ ቃል ገባሁ።

ከዚያ ከአንድ ዓመት በፊት፤ የበዕደ ማርያም ትምህርት ቤት ( ላብስኩል ) ተማሪ ሆኜ፤ የተማሪው እንቅሳቃሴ ንቁ ተሳታፊዎች ከነበሩት ጋር አብሬ እሯሯጥ ነበርና፤ የአሁኑን ዶክተር አረጋዊ በርሄን ያወቅኋቸው ያኔ ነበር። ያኔ ከነዋለልኝ፣ ጥላሁን ግዛው፣ ጎይቶም፣ ተስፉ ኪዳኔ፣ መለስ ተክሌ፣ ፀጋዬ ገብረመድሕን፣ ማርታ መብራቱ፣ ፀሎተ፣ ዮሐንስ፣ ዳዊትና ሌሎችን በመከተል፤ ጠበብ ያለ አንድ ቡድን ነበር። በነበረው ቅኝት፤ ዶክተር አረጋዊ በርሄ፤ “የዐማራው መንግሥት ይውደም!” በማለት፤ ዘለግ ባለው ቁመታቸውና ጎላ ባለ ድምጻቸው፤ መፈክር ያስተጋቡ ከነበሩት መካከል አንዱ ነበሩ። ያኔ የዐማራው መንግሥት የተባለውን አሁን ሳስበው ይገርመኛል። አብሬ ማጨብጨቤንና ያንን ማራገቤን አልክድም። ምንም ገና የሃያ ፈሪ እንኳን ያልሞላው ዕድሜ ውስጥ ብገኝም፤ ነበርኩበት። ወጣትነቴን ምክንያት አድርጌ ማምለጥ አልፈልግም። ዐማራውን ተጠያቂ ማድረጉን ተሳትፌበታለሁ።

ከዚያ በቀጥታ አሁን ወዳለንበት ወቅት እንምጣ። ዶክተር አረጋዊ በርሄ፤ አሁን በሥልጣን ላይ ያለው የትግሬዎች ገዥ ቡድን ሳይሆን፤ ከሁሉም የተውጣጣ አዲስ መደብ ነው አሉን። ይገርማል! ይሄ አዲስ መደብ ነው የትግራይን ክልል ከሌሎች ለይቶ የሚያለማው! ይሄ አዲስ መደብ ነው የኤፈርት ባለቤት! ይሄ አዲስ መደብ ነው ወታደሩን ከላይ ሆኖ የሚቆጣጠረው! ይሄ አዲስ መደብ ነው ከትግራይ ክልል አንድም ዐማራ ግለሰብ፤ ንብረት ማፍራት፣ በፖለቲካው መሳተፍ እንዲያው ባጠቃላይ መኖር የለበትም በማለት፤ በዐማራው ክልል ግን ገዥ፣ ፈላጭ ቆራጭ አሁንም ትግሬዎቹ እንዲሆኑ ያደረገው! በአኙዋክ መሬቱን ዘርፎ ሕዝቡን እየጨረሰ ያለው! በደቡብም እንዲሁ። ይሄ አዲስ መደብ ነው ወልቃይትን፣ ራያን፣ ጠለምትን የትግሬ እንጂ የዐማራ ክፍል አይደለም። ሕዝቡም ትግሬ እንጂ ዐማራ አይደለም ያለው! ይሄ አዲስ መደብ ነው መተከልና የዐማራ አይደለም ብሎ ለቤንሻንጉል የለገሰው። እስኪ ላስታውሳቸው፤ እሳቸው ይመሩት የነበረውና በወታደራዊ አዛዥነት ያሰለፉት ጦር ነበርኮ፤ ወልቃይት ወሮ፤ ከዛሬ ጀምሮ ትግሬዎች ናችሁ ብሎ ያወጀው። ከረሱት ይሄ የሆነው የዛሬ ፴ ፰ ዓመት ነበር። እንደፒላጦስ እጃቸውን እያጠቡ ይሆን!

እስኪ አሁንም ዶክተር አረጋዊ በርሄን ልጠይቃቸው። ያኔ ዐማራው ለብቻው መንግሥቱን እንደያዘና ዐማራው እንደ ሕዝብ ለብቻው እንደተጠቀመ ይገልጹ ነበር። ያኔ የመገዘዝን አፈር ገፊ፤ ከልዑል ራስ መንገሻ ሥዩም በላይ ተጠቅሟል! ብለው የዐማራ መንግሥት ብለው የወነጀሉትና፤ ዛሬ ትግሬዎች አልተጠቀሙም፤ የትግሬዎች መንግሥት ሳይሆን ያለው ከሁሉም የተውጣጣ መደብ ነው የሚሉን፤ ማጠፊያው የት ላይ አጠራቸው? ወይስ ለኔ ሲሆን አይሠራም የሚለው ተገለባባጭነት ነው!

ወደ ፕሮፌሰር መስፍን ወልደ ማርያም ስመጣ፤ የት ጀምሬ የት እንደምጨርስ ይጨንቀኛል። መነሻና መድረሻው፤ ተጨባጩ የኢትዮጵያ የፖለቲካ ሀቅ ሳይሆን፤ የፕሮፌሰር መስፍን ወልደ ማርያም ማንነትና በአዕምሯቸው የሰነቁት አባዜ ነው። ዐማራን ይጠላሉ፣ ይፈራሉ፣ ይንቃሉ፣ አዕምሯቸውን አስጨንቆ የያዛቸው እስኪመስል ድረስ፤ በዐማራዎች ላይ የማያባራ ወርጅብኝ አልተለያቸውም። እስኪ የዘር ፖለቲካ አያስፈልግም ለሚል ምሁር፤ “በላይ ዘለቀ ኦሮሞ ነው!” የሚለውን ምን አዘባረቀው! የበላይ ዘለቀን የትውልድ ማንነት ከዚህ መጣል ለምን ጉዳይ ነው። በፖለቲካ፤ ምልክቶች፣ ናሙናዎችና ቃላት፤ ከሌላው ጊዜ በጣም በተለየ መልክና ክብደት፤ መልዕክት ማስተላለፊያ ይዘት ይጎናጸፋሉ። ይሄን ጉዳይ ስለመጣላቸው የወረወሩት አይደለም። መልዕክት አለው። ዐማራ የለም የሚሉት ምሁር፤ ኦሮሞ አለ ብቻ ሳይሆን፤ እሳቸው ዐማራ ብለው ማሞገስ ( እውነትም በላይ ዘለቀን እያሞገሱ ከሆነ! ) ያልፈለጉትን፤ ኦሮሞ ብለው መሰየም ወደዱ! ለምን ይሆን!

ፕሮፌሰር መስፍን ወልደ ማርያም፤ ቀጥለው አፄ ቴዎድሮስን የሚችሉትን መጥፎ ቀለም ሁሉ ለቅልቀው፤ ከሃዲ ሆነው ከእንግሊዝ ጋር ያበሩትን፤ የሀገር ተቆርቋሪ፣ ጭቆናን ተቃዋሚ አድርገው አቀረቡልን። መክሸፍ እንደ ፕሮፌሰር መስፍን ብል፤ የሚረዳልኝ ይኖር ይሆን!

ልቀጥል።

ሀገር ካጅ የሆኑ ወገኖቻቸው፤ እንግሊዝን በማምጣት፤ አፄ ቴዎድሮስ ላይ አብረው፤ በመሪነት ዘመቱ። እኒህ ባገራችን ታሪክ ወራዳዎች ናቸው። ስለ አፄ ቴዎድሮስ ማንነት፤ ከስድሳ ስድስቱ ሕዝባዊ መነሳሳት ወዲህ፤ ትልቅ አክብሮትና መታወቅ ስለሰፈነ፤ እዚህ ላይ ማንሳቱ ድሪቶ ማከል ይሆናል። ነገር ግን፤ አሁን የሳቸውን የመጨረሻ ወቅት ማንሳት፤ በዐማራና በትግሬዎች መካከል ያለውን የተዳፈነ ረመጥ መቆስቆስ ነው። በርግጥ የምሁር ሚና፤ በሕዝቡ መካከል ያለውን ታሪካዊም ሆነ ተጨባጭ አራራቂ ሁኔታ፤ ምክንያታዊ ገለጻዎችን በማቅረብ፤ ሕዝቡን ለበጎ ግንዛቤ ማቀራረብ ነው። የከሸፈ ከሆነ ግን፤ በቁስል ላይ ስንጥር በመስደድ፤ ያባብሳል። ይህን ነው ፕሮፌሰር መስፍን ወልደ ማርያም እያደረጉ ያሉት። ለምን ይሆን!

በድምሩ የሲያትል ስብሰባ ሲታይ፤ ጥረቱና መዘጋጀቱ ይበል የሚባል ነው። ነገር ግን፤ ዐማራውን የጠቀጠቀ በመሆኑ፤ እኔ አዝኜበታለሁ ብቻ ሳይሆን፤ እውነት የትግል ማዕከል የተፈጠረበት፤ የሕዝቡን ፍላጎት ያዳመጠ ነበር ወይ? የሚለውን ለጥያቄ አቅርቤበታለሁ። የታጋዩን ክፍል ወደ አንድ ለማምጣት የሚደረገው ሙከራ፤ መጀመር ያለበት፤ ለምን የሚለውን በመመለስ ነው። ቀጥሎ ደግሞ ማን ይሰበሰባል፤ ማን የስብስቡ አካል ነው። ማንስ የስብስቡ ዒላማ ነው። የሚለው ነጥሮ መውጣት አለበት። የኢትዮጵያ ሕዝብ የዚህ ባለቤትና፤ ብሎም የስብስቡ አካል ነው። አሁን በሥልጣን ላይ ያለው መንግሥት ጠላት ነው። ይሄን በሥልጣን ላይ ያለ መንግሥት፤ ለምን እንደሚጠላና ለምን መወገድ እንዳለበት መግለጥ ያስፈልጋል። ማንነቱንም የግድ ማሰቀመጥ ያስፈልጋል። ጅግራን ጅግራ ብለን ነው ማደንም፤ መብላትም የምንችለው። ጅግራን አሞራ፤ አሞራን ደግሞ ጅግራ ካልን፤ የምንሠራውን አናውቅም። አሁን በኢትዮጵያ በሥልጣን ላይ ያለ መንግሥት፤ የኢትዮጵያ መንግሥት አይደለም። የመደብ ጉዳይ አይደለም። አሁን በኢትዮጵያ በሥልጣን ላይ ያለው፤ የትግሬዎች መንግሥት ነው። መዘርዘሩ ባያስፈልገኝም፤ ይሄን ለማለት፤ እያንዳንዱን ትግሬ በዙፋን ላይ ማስቀመጥ የለብኝም። የዚህ መንግሥት አባላት ስብጥርና ይሄ መንግሥት እየሠራ ያለው፤ የማንነቱ መግለጫ ነው። አፌን ሞልቼ የትግሬዎች መንግሥት ነው ስል፤ ትግሬዎችን ስለምጠላ አይደለም፤ ሀቁን መናገር ስለፈለግሁ እንጂ!

ከትግሬዎች ነፃ አውጪ ግንባር በተጨማሪ፤ የዶክተር አረጋዊ በርሄው ታንድ፤ የአብረሃ ደስታው አረና፤ ትግሬዎች ተጨማሪ ጥቅማቸውን የሚያስጠብቅላቸው ድርጅት ያስፈልጋቸዋል ብለው የተቋቋሙ ናቸው። ከላይ እስከታች ግን፤ ዐማራው መደራጀት የለበትም እየተባለ ይደሰኮራል። ለምን? ዶክተር ቴዎድሮስ አድሃኖም ለዓለም አቀፉ የጤና ድርጅት ሲታጩ፤ ከላይ እስከታች የተንጫጩት፤ ትግሬዎቹ ናቸው። በቀንደኝነት አብረሃ ደስታ። በምግባራቸው የተቃወምን ሌሎች ኢትዮጵያዊያን፤ ዘረኛ ተብለን ተወቀስን። የኛ ፖለቲካ፤ እንደ ቁጥራችን ጥንቅርቅሩ የበዛ ነው!

ፕሮፌሰር መስፍን ወልደ ማርያም ሆኑ ዶክተር አረጋዊ በርሄ በንግግራቸው ውስጥ፤ ባሁኑ ሰዓት አደጋው፤ የትግሬዎች መንግሥት ሳይሆን፤ በውጪ ሀገር በትግራይ ሕዝብ ላይ ወቀሳ የሚያቀርቡት ታጋዮች ናቸው በማለት፤ የትግሉን መሪ ሊጠመዝዙት ሞክረዋል። ከላይ ከተዘረዘረው ይሄን ሳክልበት፤ “ደሮን ሲያትልሏት በመጫኛ ጣሏት!” ሆነብኝ። አንዱን የሀገሪቱን ጉምቱ ክፍል፤ ማለትም ዐማራውን ያላካተተው ይሄ የሲያትሉ ስብሰባ፤ ለአንድ እኔን ለመሰለ ዐማራ፣ ምን ትርጉም ያስተላልፍልኛል? እኔንስ ያላካተተ ከሆነ፤ ባለጉዳይ ነኝ ወይ? አጠቃላይ መልዕክቱ፤ የትግሬዎችን ገዥ ቡድን ካልተጠቀመው የትግራይ ሕዝብ ለይታችሁ ዕዩልን ጩኸት፤ በሀገሪቱ ያለው የትግሬዎች መንግሥት አይደለም የሚለው ማደንቆሪያ ታክሎበት፤ በትልቁ ማስተጋቢያ መለከት ይስተጋባል። ወዴት ኮተት ኮተት!

እዚህ ላይ፤ ትግሬዎች፤ የትግሬዎች መንግሥትና ትግራይን አታውቁም እየተባልን ነው። ድንቅ! አስተማሪዎቻችን በዛችሁ! እኔ በዐማራነቴ የምለው፤ የናንተ ፖለቲካ የቅንጦት ነው። ለኔኮ፤ የዐማራው በሕልውና መቆየት ነው አንገብጋቢ ጉዳዬ! ተውኝ፤ “ራሴን በሕልውና ልጠብቅ!” ካለው ወገኔ ጋር አሰልፌ መታገሌ፤ የተፈጥሮ ግዴታዬ ነው! እኮ ነው እያልኩ ያለሁት። የኔን ትግልና በዚህ የተሰለፈውን ልታውቁ እንደማትችሉ እገነዘባለሁ። አይጎዳኝም። የለም ግን አትበሉ። የናንተ አለማወቅ፤ የዐማራውን ታጋይ ብን ብሎ እንዲጠፋ አያደርገውም። ዐማራው ታጋዮቹ፤ በውጪም ሆነ በውስጥ፤ በከተማም ሆነ በገጠር፤ በሰላማዊም ሆነ በታጠቀ አመጽ እየተፋለሙ ናቸው። ከፍተኛውን መስዋዕትነት እየከፈለ ያለው ዐማራው ነው። ይህ የማንንም ዕውቅና አይጠይቅም። ትግሉ ያብባል። ዐማራው ለሕልውናው የሚያደርገው ትግል በአቸናፊነት ይጠናቀቃል። ይልቅስ ተረዱትና ለአብሮነቱ ጥረት አድርጉ። በኛው በዐማራዎች በውስጣችን ለሚካሄደው ጉዳይ፤ እኛው እንጨነቅበት። አስተካክለን ወደፊት እንጓዛለን።

በሳሞራ የኑስም ሆነ ስብሃት ነጋ እሳቤ፤ ህወሓት የትግራይ ሕዝብ ነው፤ የትግራይ ሕዝብ ህወሓት ነው። አዎ! የትግራይ ሕዝብ ተጠቅሟል። ይሄን ለመከራከር የሚፈልግ፤ ሄዶ ገዥዎቹን ይከራከራቸው። ከነሱ በላይ ስለትግራይ ሕዝብ አውቃለሁ ብሎ የተነሱት፤ አረናና ታንድ ናቸው። እኒህ ለትግሬዎች የቆሙ ድርጅቶች ናቸው። ማለትም ከትግሬዎች ገዥ ቡድን ተጨማሪ ነው። እና ከኒህ ጋር ክርክር አልገጥምም። ሆን ብሎ የተኛን መቀስቀስ አይቻልምና!

ለምን እንደሆነ ባላውቅም የመጻፍ ፍላጎት ርቆኛል። በሆነ ጉዳይ ላይ ያለኝን አስተያየት ላካፍል ፍላጎት ያድርብኝና ላፕ ቶፔን ስከፍት ሀሳቤ ዝብርቅርቅ ይልብኝና መልሸ ለማጠፍ እገደዳለሁ። እንደምንም ብየ ያጠራቀምሁትን ሀሳብ ከየት መጣ ሳልለው የሚበትን ነገርም ብዙ ጊዜ ያጋጥመኛል። ብቻ የጤና ያድርገው!

ዛሬ ትግራይ በመንግሥት ተረስታለች ብለው ደፍረው በተናገሩት ሰዎች ላይ የሆነ ነገር መናገር ፈልጌ ልበል ልተው! እያልሁ ሳነሳ ስጥል የቆየሁትን ሀሳብ ነው ላካፍላችሁ የፈለግሁት። ሲፈጥረኝ ሙጀሌን በማፍረጥ እንጅ በማሻሸት ደስታን ለመሻት አልታደልሁም። ቢሆንም በዲፕሎማሲያዊ ቋንቋ  ሳይሆን በ”በላ ልበልሃ!” ወግ ዕውነት ነው ብየ ያመንሁትን እያነሳሁ “በላ ተጠየቅ!” እያልሁ ላፋጥጥ አልፈልግም። ነገር ግን እነሱ በምላቸው የወያኔና በላተኞች እና በእኛ ብዙ ነገር በጎደለብን፣ ግፍ በምንቀበል መከረኞች መሀል ያለውን የችግር፣ የብሶት፣ የሀሳብ፣ የፍላጎትና የሀብት ልዩነትን ከላይ ከላይ ግን በግልጽ ለመጠቆም እፈልጋለሁ።

ከጥቂት ቀናት በፊት ነው ሁለት የትግራይ ሰዎች በቪኦኤ ያማረኛው ክፍለጊዜ ቀርበው ትግራይ አድልዖ እየተደረገባት ነው፤ በልማት እየተጎዳች ነው፤ ብለው ሲናገሩ በአግራሞት ያዳመጥሁት። ‘ከ1993 ዓ.ምህረቱ የሕወሀት ክፍፍል ወዲህ ትግራይ ውስጥ በፌደራል መንግስቱ የተገነቡ የማምረቻ ፋብሪካወች 3 ብቻ ናቸው፤ ይህም ክልሉ የተረሳ መሆኑን ያሳያል። ትግራይ ውስጥ እየሰራ ያለው ሕወሀት ብቻ ነው ማለት ይቻላል’ በሚል ሕወሀት እና መንግሥትን ለያይቶ ለማሳየት ሲደክሙ ሰምተናል። ትግራይ ውስጥ እየተሰራ ያለው የልማት ሥራ ካለፌደራል መንግሥቱ እገዛ በክልሉ መንግስት እና በመሪ ድርጅቱ ሀብትና ጉልበት እየተሰራ እንደሆነ ነው የነገሩን። “ጠ/ሚኒስትር ኃ/ማሪያም አድዋ ላይ ሕዝቡን ሰብስበው በሽሬ አልፎ ወደሁመራ የሚዘረጋው የባቡር ሀዲድ ዕውን ሊሆን የሚችለው በልጆቻችን ጊዜ ሊሆን ይችላል” ማለታቸው መባል ያልነበረበት ተስፋ አስቆራጭ እና የትግራይን ሕዝብ ያበሳጨ ነው ብለው እኒሁ ሰዎች ሲናገሩ ሰምቼ “ፈጣሪ ሆይ! የሚናገሩትን አያውቁምና ይቅር በላቸው” ለማለት ተገደድሁ። ለነገሩ የሚናገሩትን የማያውቁ ናቸው ብየ አምኜ ሳይሆን እንዲያው የምለው ቢጠፋኝ ነው፤ እንጅ እነሱስ ኧረ የሚሉትን አሳምረው ያውቃሉ!

በተከዜ ማዶወቹ (የትግራይ ኢምፓየር ለመመስረት እየሰሩ ይሆን!) ባሉት ፖለቲከኞችና ከተከዜ ወዲህ ማዶ ባሉ ጭቁን ሕዝቦች መሀል በጣም ሰፊ የሆነ የአመለካከት እና የግንዛቤ ልዩነት አለ፤ እንዲሟሉልን በምንጠይቃቸው፣ ችግሮቻችን ናቸው በምንላቸው ነገሮች ሁሉ እንለያያለን። ለነሱ መሰረታዊ ፍላጎት የሆነው ለእኛ ቅንጦት ነው። ከተከዜ ወዲህ ያሉ ከወያኔ ጋር ግምባር የፈጠሩ ወይም አጋር ነን የሚሉ ቡድኖች የራሳቸው ህይወት የሌላቸው የወያኔ እንደራሴወች ስለሆኑ የሕወሀት አመራሮች የሚሉትን የሚደግሙ፣ የሚያቅዱትን ካለማቅማማት የሚፈጽሙ ናቸው ብለን ስለምናምን ከእነሱ የተለየ አመለካከት አንጠብቅም። ልዩነቱ ያለው በእኛ ከተከዜ ወዲህ ማዶ ባለነው ተጠቂወች እና ራሳቸውን ወርቅ ብለው በሚጠሩት ወያኔወችና ታዳሚወቻቸው መሀል ነው።

ከተከዜ ወዲያ ማዶ ያሉት ሰዎች የምለው በበፊቱ ይዞታቸው ለማስታወስ እንጅ እነሱማ ተከዜን ከተሻገሩ ቆይተዋል። ሕዝባችን የትም አለ የሚሉን ሁሉም ቦታ አለን፤ ሁሉንም እየተቆጣጠርን ነው ለማለትም አይደል! ከአማራ ራያን እና ወልቃይትን ነጠቁን ብለን የምንጮህ ብዙወች አለን። ዕውነታው ግን ራያና ወልቃይትን በግላጭ ወደትግራይ ስላካለሉት እንጅ ሌሎች ክልሎች የሚያዝዙበት ምንም ነገር የሌላቸው መሆኑ ነው፤ አይደለም ሀብት ንብረታችን ሕይወታችንም የነሱ መሆኑን ነው። ቢገድሉን፣ ያለንን ነገር አሟጠው ቢወስዱ፣ ጠያቂ የሌላቸው መሆኑን ነው። ጠ/ ሚኒስትራችን እንኳ ወደሽሬ የሚዘረጋው የባቡር ሀዲድ ይዘገያል ማለታቸው እንደ ድፍረት ተቆጥሮባቸው ‘ወጥ ረገጥህ!’ በሚል መንፈስ “መባል ያልነበረበትን አለ” የሚል ማስፈራሪያ ቢጤ ደርሷቸዋል።

ትግራይ በቆዳ ስፋቷም ሆነ (በጉልበት ወደትግራይ የተካለለውን የአማራ መሬት ሳይጨምር) በሕዝብ ብዛቷ ከብዙ ክልሎች በእጅጉ የምታንስ ወይም በዱሮው አከላለል ከወሎ፣ ከጎንደር፣ ከሸዋ፣ ከጎጃም፣ ከወለጋ፣ ከሐረርጌ፣— የማትበልጥ ነበረች። ይሁን እንጅ ወያኔ ወደስልጣን ከመምጣቱ በፊትም ቢሆን የትግራይ ክ/ሀገር ከጎጃም፣ ከወሎ፣ከባሌ፣ ከሲዳሞ፣ ከጋሞጎፋ- – – ክ/ሀገሮች ጋር ስትነጻጻር የተሻለ የመሰረተ ልማት ባለቤት እንደነበራት መረጃወች ያስረዳሉ። ዛሬ ልዩነቱ በአስደናቂ ሁኔታ ሰፍቶ በትግራይ ያሉ የማህበራዊ እና የኢኮኖሚያዊ ልማት ተቋሞች ከዱሮ ክ/ሀገሮች ይቅርና ከአሁኖቹ ከሁሉም ክልሎች የበለጠ ገዝፎ የሚታይ ሆኗል። በራችንን ወለል አድርገን ከፍተን “ቤት የእግዚዓብሔር ነው!” ብለን ከማጀታችን እንዲገቡ ስለፈቀድንላቸው አይናቸው ያየውን ልባቸው የፈቀደውን ሁሉ ጠራርገው ባዶ እጃችንን አስቀርተውናል። “ቅድሚያ በጦርነት ለተጎዱት አካባቢወች” በሚል ፈሊጥ እኛ እያመረትን እነሱን አጠገብን፤ እኛ ደህይተን እነሱን ሚሊዮነር አደረግን፣ እነሱ ጌታ እኛ ባሪያ ሆንን፤ ልዩነታችን እጅግ ገዘፈ።

ዛሬ ትግራይ ራሷን የምታወዳድረው በተናጠል ከጎጃም፣ ከወሎ፣ ከወለጋ፣ ከባሌ፣ ከጋሞጎፋ፣ — ጋር ሳይሆን ከቀሪው ጥቅል የኢትዮጵያ ክፍል ጋር ሆኗል። የጎጃም ክ/ሀገር ዋና ከተማ የነበረችው ደ/ማርቆስ እና አንድ የትግራይ የአውራጃ ከተማ በመሰረተ-ልማትም ሆነ በሌሎች ሴክተሮች ሊወዳደሩ በማይታሰብበት ደረጃ ተራርቀው ነው ያሉት። ደ/ማርቆስ በክረምት ዝናብ በሚጨቀየው መሬት አዳልጦት በሚወድቀው ሰው ሰርክ እንደሳቀች አለች። ጎርፍ የሸረሸረውን ለማስተካከል በግሪደር የሚታረሰው መንገድ በግራና በቀኝ ያሉትን ቤቶች ወደላይ እያየ በመስመጥ ላይ ነው። ለአመል ፍልስ ቢያደርጉት ሽቅብ በሚፈላ ባህር ላይ ተቀምጣ ህዝቧ በውሀ ይጠማል። እንጀራ አብስሎ ለማውጣት የሚያስችል የኤሌክትሪክ ኃይል የለም። የጤና ተቋማት፣ ት/ቤቶች እና ሌሎች አገልግሎት መስጫ ተቋሞች ያረጁና ብዙ ነገር የሚጎድላቸው ናቸው። ቤቶች የሕዝቡን ድህነት አፍ አውጥተው የሚናገሩ ጭርንቁስ ናቸው። የስራ ማጣቱ፣ የኑሮ ውድነቱ የኗሪውን ወዘና ገፈውታል። የወሎ ዋና ከተማ ደሴ ከላይ ከጦሳ ተራራ የሚያያዝ የመሬት መንሸራተት ከታች የአዙዋ ገደል መናድ ከሌሎች ችግሮቿ ጋር ተዳምረው የሕዝቡን ኑሮ ፈተና ውስጥ ከተውታል። ለትግራይ የአውራጃ ከተሞች ይህ ሁሉ ችግር ተረት ሆኗል። ቤቶቻቸው ከአማራ ከተሞች ቤቶች ጋር ሲወዳደሩ ዘመናዊ ናቸው፤ መንገዶች በአስፓልትና በጌጠኛ ኮብል ስቶን ያጌጡ ናቸው። የስራ ዕድሉ ከፍተኛ ነው። ኑሮው እርካሽ ነው። እንዲያም ሆኖ የእኛን ቀምተው፣ እኛን ተጭነው ከታች ትተውን ብቻቸውን ወደላይ ለመመንደግ ይጥራሉ።

የሕዝብ ቆጠራ የሚደረገው በዋናነት የሀብት ክፍፍልን ፍትሀዊ በሆነ መልኩ ለማዳረስ ነው። ት/ቤቶች፣ ጤና ጣቢያወች፣ ሆስፒታሎች፣ – – – በሕዝብ ብዛት ልክ የሚገነቡ ናቸው። ለምሳሌ ለ100 000 ሕዝብ አንድ ሆስፒታል፣ አንድ የሁለተኛ ደረጃ ት/ቤት ያስፈልገዋል ተብሎ ቢታቀድ በየክልሎች የሚሰራው የሆስፒታልና የሁለተኛ ደረጃ ት/ቤት ብዛት ይህንን ቀመር ተከትሎ ይሆናል ማለት ነው። በህግ በተወሰነው መሰረት በፌደራል መንግሥቱ እና በክልል መንግስታት የሚሰሩ ሥራወች ተለይተው የሚቀመጡ ቢሆንም መሰረታዊ ፍላጎቱ የሕዝብን ተጠቃሚነት ማረጋገጥ እስከሆነ ድረስ በክልሉ ሊሸፈኑ ያልቻሉ ፕሮጀክቶች በፌደራል መንግሥቱ ሊሰሩ ግድ ነው። በዚህ ስሌት የትግራይን እና የሌሎችን ክልሎች ሁኔታ ስናይ እጅግ ከፍተኛ የሆነ ልዩነት ያለ መሆኑን እንገነዘባለን። በተማሪ ት/ቤት፣ በተማሪ ክፍል፣ በተማሪ መምህር፣ በተማሪ መጽሀፍ ጥምርታ ብዙ መበላለጥ አለ። የማህበራዊና ኢኮኖሚያዊ አገልግሎቶች ስርጭት እና ተደራሽነት ሲበዛ ኢፍትሀዊ ነው። በየትኛውም ዘርፍ ትግራይን የሚፎካከር፣ የትግራይን ያህል ተጠቃሚ የሆነ ክልል የለም። ያም አላረካ ብሎ የትግራይ ሕዝብ የባቡር ሀዲዱን ግንባታ በተመለከተ ዕርማት ይደረጋል ብሎ በትግስት እየጠበቀ እንደሆነ የቪኦኤ ተወያዮች ሲናገሩ ስንሰማ “ትግራይ ይህን ያህል ሆደሰፊ ናት ማለት ነው?” ማለታችን አልቀረም።

የባቡሩ ሀዲድ የአማራ ከተሞችን ሳይነካ ገጠር ገጠሩን አድርጎ መቀሌ እንዲገባ ሆኖ ነው የታቀደው።ይህ ዕቅድ አማራው ከባቡሩ ትሩፋት ይቋደስ ተብሎ ታሳቢ ላለመደረጉ ገላጭ ነው። ከአዋሽ ትግራይ የሚዘረጋው የባቡር ሀዲድ የአማራን መሬት ሳይነካ ወደትግራይ እንዲዘልቅ ያልተደረገው የአፋር መሬት ለግንባታ አመቺ ባለመሆኑ የግድ የአማራ የገጠር ቀበሌወችን ረግጦ እንዲሄድ አስገዳጅ ሁኔታ ስለተፈጠረ ነው ብሎ ማሰብ ስህተት አይሆንም። በኢኮኖሚ አዋጭነቱ ታስቦ ቢሆን ኖሮ የመተማ-ጎንደር-ባህርዳር-ደ/ማርቆስ-አዲስ አበባ-አዋሳ ሞያሌ የሀዲድ ዝርጋታ በቀዳሚ ዕቅድ በተያዘ ነበር። የሆነው ግን ከአዋሽ ተነስቶ በወሎ ገጠራማ አካባቢወች እያቆራረጠ መቀሌ የሚደርስ የባቡር ዝርጋታ ቅድሚያ ተሰጥቶት (በፌዝ ዋን) እየተሰራ ሲሆን ከመሀል ሀገር ተነስቶ ወደጎጃም የሚሰራ በዕቅድ የተያዘ ነገር አለመኖሩ ነው።

በማህበራዊ ተቋማት መሀል ያለውን ልዩነት ለማንሳት ያህል እንጅ በሌሎች ኢኮኖሚያዊ ተቋማት ማለት የመኪና መገጣጠሚያወች፣ የመድሀኒት ፋብሪካወች፣ የጨርቃጨርቅ ፋብሪካወች፣ የቆዳ ፋብሪካወች – – -ግንባታ ልዩነት ስንመለከት ደግሞ ልዩነቱ ከግዝፈትም በላይ ሆኖ እናገኘዋለን። ዐይናችን ያየው፣ እግራችን የረገጠው፣ እጃችን የዳበሰው ሁሉ የእኛ ነው የሚሉት የዚያ ሠፈር አልጠግብ ባዮች አሁንም ብዙ ይፈልጋሉ፤ አሁንም አልረኩም። በቃችሁ የሚላቸው ግን ማንም የለም። ማን ደፍሮ! እነሱ እኮ ከአፍሪካ በግዙፍነቱ ተወዳዳሪ ያልነበረውን የደርግ ሠራዊት ድባቅ የመቱ ጀግኖች ናቸው!

ከትግራይ ውጪ ባሉ አካባቢወች የተቋቋሙ ፋብሪካወች ቢኖሩም አብዛኞቹ መንግሥታዊ ጥበቃና ልዩ ድጋፍ የሚደረግላቸው፣ የሌሎች ጎሣ ተወላጆች ተቋማትን የዋጡ ወይም ያቀጨጩ፣ መንግሥት የማያዝባቸው፣ በትግራይ ግለሰቦችና ድርጅቶች ወይም አካል እና አጋር በሚሏቸው ድርጅቶች ባለቤትነት ሥር ያሉ ናቸው።

ትግራይ መሸከም አቅቷት አሁን ላይ ፋብሪካወችን ወደሌሎች ክልሎች የማስፋፋት ሥራወችን እየሰራች ነው ማለት ይቻላል። ይህም የትግራይን አርሶ አደር መሬት ላለመሻማት እና የአካባቢን የአየር ብክለት ለመቀነስ ታስቦ ሀብታም ሀገሮች ባብዛኛው አካባቢ-በካይ የሆኑትን ፋብሪካወች ከሀገር ውጪ በተለይ ታዳጊ ሀገሮች ላይ መትከል የተለመደ እንደሆነ ሁሉ ወያኔ መራሹ መንግሥትም ይህንን ተሞክሮ በተግባር እያዋለ ነው። ሀብታሞች ኢንቨስትመንትን ወደታዳጊ ሀገሮች ማስፋፋት ለሁለቱም ወገን ዘርፈ ብዙ ጥቅም አለው ብለው ያሳምኑናል። በድሀ ሀገሮች ፋብሪካ ማቋቋም በዚያ አካባቢ ያለው ጉልበት ርካሽ በመሆኑ ትርፋማ ያደርገናል ብለን ነው የመጣነው ብለው ያሞኙናል። ዕውነታው ግን የሚኖሩበትን አካባቢ ከበካይ ነገሮች ጽዱ ለማድረግ ታሳቢ ያደረገ መሆኑ ነው። እንደሚታወቀው ትልቁ ገበያ ያለው አውሮፓና አሜሪካ ነው። በአፍሪካ፣ በኢስያና በላቲን አሜሪካ በርካሽ ጉልበት የተመረተውን ምርት ወደአውሮፓና ሰሜን አሜሪካ ለማጓጓዝ የሚጠይቀውን ከፍተኛ የመጓጓዣ ወጪ ሳያነሱ እንደቀልድ ቢዘሉትም እኛ ግን ሁሉም ምን ማለት እንደሆነ ይገባናል። ድሀ ሀገሮች በበኩላቸው ለቴክኒዮሎጂ ሽግግር ይረዳል፣ የሥራ ዕድል ይፈጥራል፣ የውጪ ምንዛሪ ያስገኛል በማለት በአካባቢ ላይ የሚያደርሰውን ችግር ወደጎን ብለው ከድህነት የሚበልጥ የለም በሚል አረዳድ የውጪ ኢንቨስትመንት የተባለን ሁሉ በልመና ይቀበሉታል። እዚህ እኛ ሀገርም ሀብታሟ ትግራይ ላይ እንዲቋቋሙ የማይፈለጉትን የልማት ሥራወች በየክልሎቻችን ሕዝቡን እያፈናቀሉ እንዲተከሉ ሲደረግ አቅም አጥተን እርር ድብን እያልን ዝም ማለትን መርጠናል። ልዩነቱ ሀብታም ሀገሮች ፋብሪካወቻቸውን ከድሀ ሀገሮች ላይ ሲመሰርቱ ሙያዊ አቅም የማይጠይቀውን ጉልበት የሚጠቀሙት ከአካባቢው ኗሪ ሲሆን የትግራይ ኩባንያወች ግን ፋብሪካውን ብቻ ሳይሆን የጉልበት ሠራተኛውንም ከትግራይ ይዘው የሚመጡ መሆናቸው ነው። በመሆኑም ክልሎች በይዞታቸው ላይ ከተመሰረቱት የግብርና፣ የኮንስትራክሽን፣ የንግድ፣ የማምረቻ፣ የመገጣጠሚያ፣ የማከፋፈያ ድርጅቶች የሚተርፋቸው የሕዝብ መፈናቀል፣ የመሬት ነጠቃና የአካባቢ ብክለት ብቻ ነው።

ዛሬ በትግራይ ከሚኖራው ትግሬ ይልቅ በሌሎች ክልሎች የሚኖረው ትግሬ እንደሚበልጥ ይገመታል። በክልሉ ውስጥ የሚኖረው ትግሬ የጎረቤት ክልሎች ይዞታን ጭምር፣ ነባሩን ሕዝብ አፈናቅለው፣ አስፋፍተው ይዘው የሰፋፊ የእርሻ መሬት ባለቤት ሆነው ከማንም የተሻለ ኑሮ እየኖሩ ነው። እኛ አይደለም በሌሎች ክልሎች ሰርተን ለመኖር ይቅርና የየራሳችን ክልል ባለቤት ለመሆን አልታደልንም። ከትግራይ ነቅለው ወጥተው በሌሎች ክልሎች የሚኖሩት የትግራይ ሰዎች በበኩላቸው በመንግስት እና በግል ተቋማት ላይ ከታች እስከላይ ያለውን የስልጣን እርካብ ተቆናጠው እኛን ረግጠው ቁልቁል እያዩ ቀብረር ብለው እየኖሩ ነው። ያም ቢሆን ሊያረካቸው አልቻለም። የባቡሩ መንገድ ለምን በቅርብ ጊዜ አውራጃወቻችንን ሁሉ አያዳርስም እንባላለን ብለው በጠ/ሚኒስትሩ ላይ እንደተናደዱ እየነገሩን ነው። ንዴታቸው ሲያስፈራ! ለነገሩ ግዑዙን ተራራ ያንቀጠቀጠ ትውልድ ህይወት ያለውን ፍጡር ቢያርበደብድ ምኑ ይገርማል!

የዚያ ሠፈር ችግር እና የእኛ ችግር የተለያየ ነው። እኛ ሰፈር መታሰር፣ መገረፍ፣ ግድያ አለ። ከስራ ገበታና ከመኖሪያ አካባቢ ካላግባብ መፈናቀል አለ። መገፋት፣ መገለል አለ። እዚያ ሰፈር አሪፍ ወግ አለ፤ ያልጠግብ ባይነት ወግ። እኛ ሰፈር ርሀብ እዚያ ሰፈር ቁንጣን አለ። እነሱም እኛም ተከፍተናል፤ ደስታ ርቆናል፤ ሁለታችንም ዘንድ ያልተፈታ ችግር አለ።

ለማንኛውም እኛ የምንጮኸው ሰብአዊና ዴሞክራሲያዊ መብታችን ይከበር ብለን ነው፤ ተወልደን ካደግንበት፣ ወግ ማዕረግ ካየንበት፣ ዘርተን ከቃምንበት፣ ወልደን ከሳምንበት ቀዬ አታፈናቅሉን ብለን ነው፤ ቤታችን በላያችን ላይ እየፈረሰ ጎጆ አልባ ሆንን ብለን ነው፤ ከእርሻ ቦታችን ተነቅለን የምናደርገው ጨነቀን ብለን ነው፤ ከሥራ ተባረን መተዳደሪያ አጣን፣ ራበን፣ ጠማን ብለን ነው፤ በሰላም ወጥተን በሰላም መግባት አልቻልንም ብለን ነው፤ የደህንነት ዋስትና አጣን ብለን ነው።

እነሱ ጎድሎብናል የሚሉትን እንጅ እኛ ያለንበትን ሁኔታና ያለንን ነገር በንፅፅር ለማየት አይፈልጉም። አዲስ አበባ ላይ የተሰራውን ማሳለጫ መንገድ እንጅ በዚያ መንገድ የሚፈሱት መኪኖች የነማን እንደሆኑ፣ ድርጅቶችና መኖሪያ ቪላወች በማን የባለቤትነት ሥር እንዳሉ መስማት አይሹም። የዚያ ሠፈር ወግ ይለያል።

ኤፍሬም ማዴቦ

ዕለቱ ሰኞ ነዉ . . . .  ሰኞ ሚያዚያ 6 ቀን 1860 ዓም። እቺ ቀን “ መቅደላ አፋፉ ላይ ጩኸት በረከተ የሴቱን አናዉቅም፥ ወንድ አንድ ሰዉ ሞተ” ተብሎ የተገጠመላት ቀን ናት። እቺ ቀን ኢትዮጵያ ዘለዓለማዊ ጀግናዋን ያገኘችበትም ያጣችበትም ቀን ናት። እቺ ቀን ቴዎድሮስ የሞተብንም የሞተልንም ቀን ናት . . . .  አዎ ሰኞ ሚያዚያ 6 ቀን 1860 ኢትዮጵያ መስዋዕትነትንና ባዶነትን፥ ተስፋና ተስፋ መቁረጥን፥ ቁጭትንና ሀሴትን አንድ ላይ ያስተናገደችበት ቀን ነዉ። እሲቲ አማክሩኝ እቺን ቀን ምን ልበላት? የቀን ቅዱስ ብዬ እንዳላወድሳት የአንድነታችን ጀማሪ የሆነ ሰዉ ሙሉ ራዕዩን ሳናይለት አለግዜዉ የተለየን በዚች ቀን ነዉ።  የቀን ጎደሎ ብዬ እንዳልረግማትም የኩራታችን ምንጭ የሆነች ቀን ናት። እቺ ቀን እንግሊዞች የአበሻ እጅ ሊይዙ መቅደላ ጫፍ ላይ ወጥተዉ አፍረዉ የተመለሱባት ቀን ናት . . . . “ገደልን እንዳይሉ ሞተዉ አገኟቸዉ፥ ማረክን እንዳይሉ ሰዉ የለ በጃቸዉ፥ ምን አሉ እንግሊዞች ሲገቡ አገራቸዉ፥ ለወሬ አይመቹም ተንኮለኞች ናቸዉ”  እስቲ አንዴ በምናባችሁ ወደኋላ ሂዱና  . . . . አፄ ቴዎድሮስ መቅደላ ላይ ለእንግሊዞች እጃቸዉን ሰጥተዉ ቢሆኖ ኖሮ ብላችሁ አስቡ . . . . በስመ አብ ወልድ መንፈስ ቅዱስ! የናንተን አላዉቅም እኔ እንኳን ላስበዉ አስባለሁ ስል ጨነቀኝ። አያችሁ እንኳን እጅ መስጠት ስለ እጅ መስጠት እንዳናስብ የሚያደርግ ከብረት የጠነከረ ኢትዮጵያዊ ስነልቦና ስላጎናጸፈን ነዉ መይሳዉን የምንወደዉና የምናከብረዉ። ይህንን አፄ ቴዎድሮስ ያወረሱንን ስነልቦና ነዉ ዛሬ “ኢትዮጵያዊነት” እያልን የምንጠራዉ። ይህ ስነልቦና እጅ አለመስጠት ነዉ፥አለመሸነፍ ነዉ፥ ተስፋ አለመቁረጥ ነዉ፥ በዘር፥ በቋንቋና በሀይማኖት አለመለያየትና አለመከፋፈል ነዉ . . . . ይህ ስነ ልቦና አንድነት ነዉ። ይህ ስነልቦና ጀግንነት፥ መስዋዕትነት፥ ጽናት ፍቅርና መተሳሰብ ነዉ። እነዚህ ሁሉ ቴዎድሮሶች ናቸዉ ቴዎድሮስም እነዚህን ሁሉ ነዉ።

ሰኞ ሚያዚያ 6 ቀን 1860 ዓም ያ አስራ ሦስት አመት ሙሉ ቁጭ ብድግ እያለ የታዘዘለት ህዝብና ሰራዊት ቀርቶ አንድነቷንና ትልቅነቷን የተመኘላት ኢትዮጵያ እራሷ አፄ ቴዎድሮስ ላይ ያደመችበት ቀን ነበር። ቤተክርስቲያን አይንህን ላፈር ብላቸዋለች። ሊነግስ ያሰፈሰፈዉ ምድረ ራስና ደጃዝማች ንጉሰ ነገስቱ ሞቱ የሚባል ዜና ለመስማት አስፍስፏል። የጋይንቱ ጀግና ገብሪዬም ንጉሰ ነገስቱን ሳይሰናበት እስከወዲያኛዉ አሸልቧል። ጋፋት አሰርተዉ መቅደላ ድረስ ያስጎተቱት “ሴባስቶፖል” ምንተ እፍረቱን አንዴ ተኮሶ በቃኝ ብሏል። መቅደላ አፋፍ ላይ እንኳን የሰዉ ድምፅ የነፋስ ሽዉታም አይሰማም። ያ ሰራዊት የጨፈረበት፥ አዝማሪ የዘፈነበት፥ ጀግና የፎከረበት፥ የጦር ዕቅድ የወጣበትና መኳንንቱ ግብር የበላበት የመቅደላ አፋፍ ህይወት የሌለበት ይመስል ጭጭ ብሏል። ሰኞ ሚያዚያ 6 ቀን 1860 ዓም መቅደላ አፋፍ ላይ የሚሰማ ብቸኛ ድምፅ ቢኖር አንድ ብቻዉን ከወዲህ ወዲያ የሚንጎራደድ ሰዉ ዱካ ብቻ ነዉ። አዎ የአንድ ሰዉ ዱካ. . . . የቴዎድሮስ ዱካ. . . .  የ“አንድ ለእናቱ” ዱካ! የዚያ አንድ ያደረጋትን አገር የሚሰናበት ሰዉ ዱካ፥ . ያ ዘመነ መሳፍንትን በቃ ያለ፥ ኢትዮጵያዊነትን የተከለ፥አንድነትን ያመጣልን ሰዉ ዱካ!

አፄ ቴዎድሮስ ገና ኢትዮጵያን ተሰናብተዉ አልጨረሱም ነበር “ንጉስ ሆይ”  . . .  . “ንጉስ ሆይ” እያለ የሚጣራ ሰዉ ድምፅ ከሩቁ ሲሰሙ። የሰዉየዉን ማንነት ባያዉቁም ይዞላቸዉ የመጣዉ መልዕክት ግን ገብቷቸዋል  . . . . ማነህ አንተ ብለዉ ተጣሩና ወታደሩ “ንጉስ ሆይ” ብሎ የዋጠዉን ትንፋሽ ሳያወጣ . . . .  በቃ! በቃ!  . . . . በቃ አዉቄዋለሁ አትንገረኝ ብለዉት ወደ መጡበት ተመለሱ። ብዙም ሳይቆይ አንድ ድምፅ መቅደላን አንቀጠቀጣት። የአፄ ቴዎድሮ የመጨረሻ ድምፅ፥ ለትዉልድ የተላለፈ የአደራ ድምፅ፥አትበታተኑ የሚል ድምፅ፥ ለእንግሊዝ እጅ አትስጡ የሚል ድምፅ  መቅደላን አንቀጠቀጣት  . . . . . . . . .“አንቺ እማማ ስሚኝ . . . ስሚኝ አንቺ እማማ . . . ትዝብት ዉረሺ ከዚህ ሌላ ሳይመሽ እንዳስነጋሽብኝ ሳይነጋ እንዳስመሸሽብኝ” የሚል ወዳጅና ጠላት ለዩ፥ አገር ለጠላት አታሳዩ የሚል የወቀሳና የትዝብት ድምፅ መቅደላን አንቀጠቀጣት። ከዚህ ድምፅ በኋላ አፄ ቴዎድሮስ ወደ አፋቸዉ የገባ እንጂ ከአፋቸዉ የወጣ ምንም ነገር የለም።

መይሳዉን የኖረበት ዘመን ሰዉ አልተረዳዉም፥ ቢረዳዉማ ኖሮ አብሮት ይጓዝ ነበር እንጂ ወራሪ ጠላት ይዞበት አይሄድበትም ነበር። ቴዎድሮስን አንድ ያደረጋት ኢትዮጵያ አልተረዳችዉም፥ ብትረዳዉማ ኖሮ እቺ የዛሬዋ ኢትዮጵያ ሌላ ፍጹም ሌላ ኢትዮጵያ ትሆን ነበር። ቴዎድሮስን ቤተክርስቲያናችንም አላወቀችዉም፥ ቄሱና ቀሳዉስቱ የቴዎድሮስን ራዕይ ያኔ አዉቀዉለት ቢሆን ኖሮ ዛሬ በህይወት ያለ ጳጳስ ተሽሮ ካድሬ ጳጳስ አይሆንም ነበር። አንጥረኛዉና የብረት ሰራተኛዉ የቴዎድሮስን ራዕይ አልተረዳለትም ቢረዳዉማ ኖሮ ዛሬ ወናፍ ለማየት ቤተ መዘክር ነበር የምንሄደዉ። ገበሬዉ የመይሳዉን ራዕይ አላወቀለትም ቢያዉቅማ ኖሮ የዛሬዉ ገበሬ እርፍ ጨብጦ ሳይሆን መሪ ጨብጦ ነበር የሚያርሰዉ። ዛሬ እኛም ብንሆን የቴዎድሮስን ዝናዉን ነዉ እንጂ ራዕዩን ገድሉን ነዉ እንጂ አላማዉን አላወቅንለትም። ብናዉቅማ ኖሮ ከወሬ ስራ እናስቀድም ነበር፥ ብናዉቅማ ኖሮ ጡንቻችንን ጠላት ላይ እንጂ ወዳጅ ላይ አናሳርፍም ነበር። አዎ አፄ ቴዎድሮስን ብናዉቃቸዉ ኖሮ ጠላት አስቀምጠን ወዳጅ ለማጥፋት አንደራጅም ነበር። ቴዎድሮስን ብንረዳዉ ኖሮ ተለያይቶ የብቻ ቤት መስራት ከአንድነት አይበልጥብንም ነበር። የቴዎድሮስን ራዕይ ብንረዳ ኖሮ እንደ ቴዲ አፍሮ አንድነትንና ኢትዮጵያዊነትን እንጂ የዘመነ መሳፍትን መከፋፈልና ትንሽነት አንሰብክም ነበር።

የአፄ ቴዎድሮስ ራዕይና ወይን አንድ ናቸዉ- ጥሩነታቸዉና ጣዕማቸዉ የሚታወቀዉ ዘመን ሲቆጥሩ ነዉ።  ባለፉት አንድ መቶ አመታት ዉስጥ ኢትዮጵያዊ ብሄረተኛነትን አንግበዉ የተነሱ መሪዎች፥የኪነት ሰዎችና ደራሲያን ኢትዮጵያዊ ጀግንነትን፥ መስዋዕትነትንና አንድነትን በንግግራቸዉ፥ በዜማቸዉና በስነጽሁፍ ስራቸዉ ዉስጥ የገለጹት አፄ ቴዎድሮስን በመጠቀም ነዉ። ኮሎኔል መንግስቱ ኃ/ማሪያም ኢትዮጵያ ዉስጥ የትልቁን የመሳሪያ ፋብሪካ ስም “ጋፋት” ብሎ የጠራዉ “ሴባስቶፖል” ትዝ ብሎት ነዉ። ፀጋዬ ገ/መድህንና ብርሀኑ ዘርይሁን ኢትዮጵያዊ ጀግንነትንና መስዋዕትነትን ለመግለጽ መቅደላ መድሃኔ አለም ቤተክርስቲያን ሄደዉና መቃብር ቆፍረዉ አፄ ቴዎድሮስን ማናገር ነበረባቸዉ። ወላድ በድባብ ትሂድ ኢትዮጵያ ዛሬም ጀግኖቿን፥ ዛሬም ትላልቅ ልጆቿን የሚዘክሩና ዛሬም አንድነቷን የሚሰብኩ ብርቅዬ ልጆች አሏት። ከእነዚህ ብርቅዬ ልጆች ዉስጥ ድምጻዊ፥ ገጣሚና የዜማ ደራሲ ቴድሮስ ካሳሁን አንዱ ነዉ።

ቴዲ አፍሮ የህወሓት ዘረኞች “ኢትዮጵያዊነት”ን አጠፋነዉ ባሉ ቁጥር ኢትዮጵያዊነት እንኳን እነሱ ትናንሾቹ “ትልቅ ነን” ባዮችም ሞክረዉት አልጠፋ ሲላቸዉ የተውት ሲገፉት የሚጋፋ ሲቆርጡት የሚያቆጠቁጥና እንደ አፈታሪኩ ወፍ እንደ “ፊኒክስ” ሞተ አበቃለት ሲባል ከሞተበት ተነስቶ መኖሩን የሚያዉጅ የታሪክ አለት፥ የዘመን ሚስጢርና የጽናት ምልክት መሆኑን በአለም አደባባዮች ላይ የዘመረ የዚህ ዘመን የኢትዮጵያዊነት ጠበቃ ነዉ። ቴዲ ልክ እንደ ኢትዮጵያዊነት እሱ እራሱ ሚስጢር የሆነ ሰዉ ነዉ። ለዚህ ይመስለኛል አንዳንዶቻችን ቴዲ ለምን “ኢትዮጵያ” ብሎ እንደሚጮህ ያላወቅንለት። “ትዝብት ዉረሺ” ብሎ የተሰናበተንን ቴዎድሮስን የማይረዳ ሰዉ “ጉራ ብቻ” ብሎ እቅጩን የነገረንን ቴዲ መረዳት አይችልም። ኢትዮጵያዊነትን ለመረዳት የሁለቱን ቴዲዎች ስብከትና ከ”ቴዎድሮስ እስከ ቴድሮስ” ያለዉን ዘመን መረዳት ያስፈልጋል። ቴዎድሮስንና ቴዲሮስን ለመረዳትም ኢትዮጵያዊነትን መረዳት ያስፈልጋል። ዛሬ ይህንን ያልተረዱ ሰዎች ናቸዉ ይህ ድንቅ የኪነት ሰዉ ላይ ላዩን ሙዚቃ እያሰማን ዉስጥ ዉስጡን ግን “ኢትዮጵያን አድኑ” ብሎ ያስተላለፈዉን ትልቅ መልዕክት ወደ ጎን ትተዉ ቴዲ ይበልጣል ጥላሁን ይበልጣል እያሉ የራሳቸዉን ለዛ ቢስ ዘፈን የሚዘፍኑት። እስቲ እግዜር ያሳያችሁ ሰዉ ወርቅና ሰም ቀርቦለት ምን ቢሆን ነዉ ወርቁን ትቶ ሰሙን ካላፈስኩ እያለ ግብግብ የሚፈጥረው! ቴዲ የኢትዮጵያ ወርቅ ነዉ . . . . . ቴዲን ለመረዳት ሰምና ወርቅ ለይቶ ማየት የግድ ነዉ።

የአፄ ቴዎድሮስን የመቅደላ መልዕክት የዛሬዎቹ ትናንሾች መስማትም ማሰማትም አይፈልጉ ይሆናል። የኢትዮጵያ ህዝብ ግን የአፄ ቴዎድሮስን የአደራ ቃል አትስማ ቢሉት ይናገራዋል፥ አትናገር ቢሉት ይጽፈዋል፥ አትጻፍ ቢሉት ይዘፍነዋል፥አትዝፈን ቢሉት ያንጎራጉረዋል። ሸመንደፈሩ ቴዎድሮስ ካሳሁን ይህንን ድምጽ ሰምቶታለ፥ጽፎታል፥ ተናግሮታል፥ ዘፍኖታል፥ እስር ቤት ሆኖ አንጎራግሮታል። ለዚህ ነዉ ቴዲን የምንወደዉ። ቴዲን የምንወደዉ የቴዎድሮስን ትዝታ ስለቀሰቀስብን ብቻ አይደለም። ቴዲን የምንወደዉ “ኢትዮጵያዊነት” ጥብቅና አጥቶ ሲወንጀል ያለ ምንም ፍርሃት የ“ኢትዮጵያዊነት” ጠበቃ እኔ ነኝ ያለ ሰዉ ስለሆነ ነዉ። ቴዲን የምንወደዉ ያንን የመቅደላ አፋፍ የአደራ ድምጽ ያለምንም ፍርሃት ይዞልን ስለመጣ ነዉ።

ቀኑ፥ ወሩና አመተ ምህረቱ ትዝ አይሉኝም- ቦታዉ ግን በፍጹም አይረሳኝም – አስመራ ሲኒማ “ኦዲዮን” አዳራሽ ዉስጥ ነዉ። እራቴን ከበላሁ በኋላ አዳራሹ ዉስጥ ገብቼ ቦታ የያዝኩት በግዜ ነዉ። የድራማዉን መጀመር የሚናፍቀዉ አዳራሹን የሞላዉ ሰዉ አሁንም አሁንም አዳራሹን በፉጩትና በሆታ ያናጋዋል። ከምሽቱ ሰባት ሰአት ተኩል ሊሆን ጥቂት ደቂቃዎች ሲቀሩ በወታደራዊ ዪኒፎርም ያሸበረቁ ከፍተኛ የጦር መኮንኖች አዳራሹ ዉስጥ መግባት ጀመሩ። ሜጄር ጀኔራል መርዕድ ንጉሤ፥ ብርጋዴር ጄኔራል ታዬ ባለኬር፥ ብርጋዴር ጄኔራል ቁምላቸዉ ደጀኔ እና ኮሎኔል ተስፋዬ ትርፌ በወቅቱ አስመራ ዉስጥ ከማዉቃቸዉና በተለያየ አጋጣሚ ተገናኝተን ካናገርኳቸዉ ምርጥ የኢትዮጵያ ልጆች ዉስጥ ዋና ዋናዎቹ ነበሩ። ጄኔራል መርዕድ ንጉሴ በቅርብ ከማዉቃቸዉ የኢትዮጵያ ብርቅዬ የጦር መኮንኖች ዉስጥ አንዱ ናቸዉ። ጄኔራል መርዕድ አባት ሆነዉ መክረዉኛል፥የበላይ ሆነዉ አዘዉኛል፥እንደ ጓደኛ አጫዉተዉኛል። ብዙዎቹን የኢትዮጵያ ጀግኖች በስም ነዉ የማዉቃቸዉ፥ ጄኔራል መርዕድ ግን እጃቸዉ እጄን ሰዉነታቸዉ ሰዉነቴ ነክቷል፥ ትንፋሻቸዉ ሞቆኛል ንግግራችዉ መስጦኛል ምክራቸዉ ስንቅ ሆኖኛል።

ትዕይንት ስንት እንደሆነ ለግዜዉ ትዝ አይለኝም ብቻ መጋረጃዉ ተከፍቶ ትዕይንቱ ሲጀመር ባልቻ አባነብሶ ሁለት እጃቸዉን የፊጥኝ ታስረዉ ቁጭ እንዳሉ ምድረ ሶላቶ ከብቦ ለጣሊያን ታማኝ ይሁኑና ለሞሶሊኒ ገብሩ እያለ ይሳለቅባቸዋል። ባልቻ እሺም እምቢ ከአፋቸዉ አልወጣም። አባነብሶን የጨነቃቸዉ  . . . . ለሚኒልክና ለጣይቱ የኢትዮጵያን ነገር ምን ብዬ እነግራቸዋለሁ የሚል ለራስ ሳይሆን ለአገር የመጨነቅ ሃሳብ ነበር። ይህን ግዜ ነበር አብራር አብዶ ያቺን ቀጭን ብትሩን ይዞ ወደ አዳራሹ ብቅ ያለዉ። አብራር አብዶ በዚያ ቅላቱ መድረክ ላይ ሲወጣ መድረኩን ማቅላት ነበረበት- እሱ ግን ድሮዉንም የደበዘዘዉን መድረክ ጭራሽ አጨለመዉ። በተለይ ያቺን ቀጭን በትር ወደ ባልቻ አባነብሶ እየቀሰረ  . . .  የጣሊያንን በመሰለ የተኮላተፈ አማርኛ. . . ባልቻ አባነብሶ ይኼ ኖ  . . . . እሱ ደካማ ሽማግሌ ኖ እያለ በአድዋዉ ጀግና ላይ ሲያሾፍ ሲኒማ ኦዲየን አዳራሽ ሰዉ አልባ ይመስል ጭጭ አለ።  አንገቴን ቀና አድርጌ ዞር ዞር እያልኩ ስመለከት ወታደራዊ ትዕዛዝ የተሰጠ ይመስል ሁሉም ሰዉ አጎንብሷል። ለምን አያጎንብስ የጀንነታችንና የአንንኩኝ ባይነታችን ምልክት የሆነ ጀግና በነጭ ነጫጭባዎች ተከብቦ . . . . .  ደካማ ሽማግሌ ነዉ ሲባል! አብራር አብዶን አዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ ተማሪ ከነበርኩበት ግዜ ጀምሮ እወደዋለሁ። አስመራ ሲኒማ ኦዲዮን ዉስጥ ግን አብራር እራሱ ያነሳሳዉ ስሜቴ አመክኖዬን ቀማኝና አብራር አብዶ ሙያዉን በሚገባ ስለተወጣ ለግዜዉም ቢሆን የምወደዉን አብራርን ጠላሁት።

ፊቴን በሁለት እጆቼ አበስ አበስ አደረኩና አሁንም ካጎነበስኩበት ቀና ስል የሲቃና የእልህ ድምፅ ተሰማኝ። ይህ ድምፅ ከአብራር አብዶ አፍ  . . . .  ደካማ ሽማግሌ ኖ . . . .  የሚል ቃል በወጣ ቁጥር እየበረታ ሄደ። ማነዉ ብዬ አዳራሹን መቃኘት ጀመርኩ። ፊታቸዉን በሁለት እጃቸዉ ሸፍነዉ ከእሳቸዉ በፊት ኖረዉ ላለፉ ጀግና ሰዉ ክብር የሚያለቅሱት የዚህኛዉ ዘመን ጀግና ጄኔራል መርዕድ ንጉሴ ነበሩ። እኔን ጨምሮ አዳራሹ ዉስጥ የነበረዉ ሰዉ ሁሉ ዕምባ በዕምባ ሆኗል። ጀግናን በደምብ የሚረዳዉ ጀግና ነዉና የጄኔራል መርዕድ ዕምባ ግን መቆሚያም ያለዉ አይመስልም ነበር። ድራማዉ ተፈጽሞ ከአዳራሹ ስወጣ ጄኔራል መርዕድ ሌላም ነገር ሞክረዉ ነበር ሲባል ሰማሁ- እሱ አይጠቅመንምና ልተወው። ጄኔራል መርዕድ ንጉሴ የቴዎድሮስን አደራ ለቴድሮስ ያቀበሉና ከቴዎድሮስ እስከ ቴድሮስ ባለዉ የታሪክ ቅብብሎሽ ዉስጥ አንዱን ትልቅ ምዕራፍ የጻፉ ሰዉ መሆናችዉን ሳልናገር ባልፍ ግን የሳቸዉ ብቻ ሳይሆን “ቃልኮ የእምነት ዕዳ ነዉ” ያለዉ የመቅደላዉ ጀግና አጽምም ይወጋኛል። ኢትዮጵያዊነት ከምንም ከማንም በላይ ነዉና የራሴ ጀግኖች አጽም ከሚወጋኝ የህወሓት ጥይት ወግቶኝ እኔም እንደነ ጄኔራል መርዕድ ባሸልብ ምርጫዬ ነዉ።

ከቴዎድሮስ እስከ ቴዎድሮስ የተሰበከዉ ኢትዮጵያዊነትና አንድነት ሆኖ ሳለ ለምንድነዉ እኛ የአገር አጀንዳ ጥለን የመንደር አጀንዳ ያነገብነዉ? ምንድነዉ ኢትዮጵያዊነትን አስረስቶ ጎጠኝነትን ያስወደደን? የአገራችን አንድነት ላልቶ እያየነዉ ለምንድነዉ የግል ቤታችንን ለመስራት የምንሯሯጠዉ? እኔ ሞቼ “አናንተ ኑሩ” የሚል ትዉልድ ጠፍቶ እናንተ ሞታችሁ “እኔ ልኑር” የሚል ስስታምና ሞራሉ የላሸቀ ትዉልድ እንዴትና ለምን ተፈጠረ? ተምሮ የማያነብ ምሁር፥ ሳያነብ የሚጽፍ ተማሪ አሁንማ ጭራሽ ያልተጻፈ የሚያነብ ትዉልድ እንዴት ሊኖረን ቻለ? ሳያስብ የሚናገር መሪ፥ ሳይወያይ የሚወስን ፓርላማ፥ ለምን አሰብክ ብሎ የሚፈርድ ዳኛ፥ ምስክር የሚያሰለጥን አቃቤ ህግ ከዬት የመጣ ጉድ ነዉ? ዉሸት ሲነገር አሜን ማለት፥ ጓደኛ ሲገደል ከንፈር መጥጦ መሄድ፥ አገር ስትዋረድ አላየሁም ማለት፥ዳር ድንበር ሲደፈር ጭጭ ብሎ ማየት፥አንድነት ላልቶ መለያየት፥ ኢትዮጵያ ስትፈርስ የራስ ጎጆ መስራት ከየት የመጣ ባህል ነው? ምንድነዉ በኢትዮጵያዊነትና በጎጠኝነት በትልቅነትና በትንሽነት መካከል የሚያዘልለን? ለምንድነዉ በአንድነታችን ላይ የተጋረጠዉን አደጋ ለማዳን ህልማችን ተለያይተን መደራጀት የሆነዉ? ለእነዚህ ጥያቄዎች አጥጋቢ መልስ አግኝተንና ወደኋላ ተመልሰን ጉዟችንን እንደገና ከ”ሀ” ካልጀመርን የባርነት ኑሯችን ይቀጥላል። የልዩነትና የጥላቻ ፖለቲካ በአገራችን ዉስጥ ሚሊዮን ችግሮችን ፈጥሯል- አንድም ቀን ችግራችንን ሲፈታ ሲፈታ ግን አልታየም። ታድያ ይህንን እያወቅን ለምንድነዉ ከጥላቻና ከልዩነት ፖለቲካ የማንላቀቀዉ? የኔ አቋም ከላይ የዘረዘርኳቸዉ ችግሮች ሲፈጠሩ እኔ ከደሙ ንጹህ ነኝ የሚል አይደለም፥ አቋሜ እነዚህን ችግሮች ለመፍታት በሚደረገዉ ትግል እኔ የመጀመሪያዉ ሰዉ እሆናለሁ የሚል ነዉ። በኢትዮጵያዊነቴ የማንም ሰዉ ወይም ቡድን ጠላት መሆን አልፈልግም ደግሞም አይደለሁም . . . . የማንም ሰው ጥቃት ሰለባ መሆንም አልፈልግም! የምታገለዉ ነጻነት አግኝቼ የሌሎችን ነጻነት ለማክበር ነዉ።

አፄ ቴዎድሮስ አንድ ያደረጓትን አገር ሳይኖሩባት ሞቱ፥ ጸጋዬ ገ/መድህን የአገሩን አንድነት እንደሰበከ ከአገሩ ወጥቶ በሰዉ አገር ሞተ፥ ብርሀኑ ዘርይሁን ስለ አንድነታችን እንደጻፈ እሱም ብዕሩም ጭጭ አሉ። “አንድነት” ብለዉ ዕድሜ ልካቸዉን  የጮሁት ጄኔራል መርዕድ ንጉሴና ጓደኞቻቸዉ ኢትዮጵያን ጥሎ በፈረጠጠ ሰዉ ተገደሉ። ዛሬ ኢትዮጵያ እሷንም ታሪኳንም በማይወዱ ሰዎች እጅ ሲትወድቅ ደግሞ መቼም ኢትዮጵያ ምን ግዜም የቁርጥ ቀን ልጃ አታጣምና ቴዲ አፍሮ የሚባል የኪነት ሰዉ ተነሳ። ቴዲ “ያስተሰርያል” ብሎ ሰበከ ሀጢያታችን በዝቶ ታየዉና፥ “ጥቁር ሰው” ብሎ ዘመረ ድል ናፈቀዉና፥ አሁን ደሞ “ኢትዮጵያ” ብሎ ከዳር ዳር ጮኸ የቃል ኪዳናችን ማሰሪያዉ ኢትዮጵያዊነት ነዉና!  ለመሆኑ ይህ ከቴዎድሮስ እስከ ቴድሮስ ጀግኖች የሞቱለት፥ የቅኔ ሰዎች የተቀኙለት፥ የዜማ ሰዎች ያዜሙለት፥ ጸሐፊያን የጻፉለት፥ ከያንያን የከወኑለት “ኢትዮጵያዊነት” ማለት ምን ማለት ነዉ? . . . . . ምንድነዉ ኢትዮጵያዊነት? ሰምቶ ለሚገባዉና ገብቶት ለሚሰራ ሰዉ ኢትዮጵያዊነት ብዙ ነገር ነዉ . . . .  “ኢትዮጵያዊነት” ሲለመልም ሁላችንም የምንጠለልበት ሲጠወልግ ሁላችንም የምናለመልመዉ የጋራ ቤት ነዉ። ኢትዮጵያዊነት እሺም ነዉ ኢትዮጵያዊነት እምቢም ነዉ። ኢትዮጵያዊነት ጽናት ነዉ፥ ኢትዮጵያዊነት ኩራት ነዉ፥ ኢትዮጵያዊነት አንድነት ነዉ። ኢትዮጵያዊነት ዘመን ያስቆጠረ የታሪክ ማህደር ነዉ፥ ኢትዮጵያዊነት የወደፊቱ ብሩህ ተስፋ ነዉ። ኢትዮጵያዊነት ከ”ቴዎድሮስ እስከ ቴድሮስ” የነበረ አሁንም የሚኖር ማንም ሊያቆመዉ የማይችል የታሪክ ክስተት ነዉ። አሜን!  ቸር ይግጠመን።

ኤፍሬም ነኝ ከአርበኞች መንደር

አርበኛ ዘመነ ካሤ የወያኔን ዘረኛ ሥርዓት ለመዋጋት በግንባር ቀደም ከተሰለፉ ወጣቶች መካከል ነው፡፡ ሆኖም ከዓመታት በፊት በደረሰበት አደጋ የጤንነት እክል ገጥሞታል፡፡ የተሻለ ሕክምና ካላገኘ የቀኝ እጁ ሊታዘዘው አይችልም፡፡ ታጋይ ዘመነ ከዚህም በተጨማሪ የኩላሊት ሕመምም ተጠቂ ሆኗል፡፡ ከላይ በተገለጹት ምክንያቶች የተነሳ ወንድማችን በአስቸኳይ የእኛን እርዳታ ይሻል፡፡ አነሰ በዛ ሳትሉ የምትችሉትን ትደግፉ ዘንድ ወገኖቹን ይጠይቃል፡፡

https://www.gofundme.com/lets-help-zemene-kassie

… ሌላው በሲያትሉ ጉባኤ በፕሮፌሰሩ የተብጠለጠለው አፄ ቴዎድሮስ ነው ። ክሱ የሚለው ቴዎድሮስ አምባገነን ስለነበር ህዝብ ጠላው ይላል ። ፕሮፌሰሩ ከ 150 አመታት በፊት የነበረው ቴዎድሮስ “ዴሞክራት ” እንድሆን ጠብቀው ነበር መሰለኝ ። አስቂኝም አስገራሚም ነው።
በዚሁ ወቅት እኮ ስልጡን የነበረችው ፈረንሳይ ጊሎቲን የተባለ አንገት የሚቀላ ማሽን ፓሪስ አደባባይ አስቀምጣ ህዝቡን እንደ ሸንኮራ የምትቀላ አገር ነበረች ። አሜሪካ በዚሁ ዘመን አካባቢ አገሪቱን ለመገንባት በእርስ በርስ ጦርነት ከግማሽ ሚሊዮን በላይ ህዝቧን ቅማለች ።
እስኪ አፄ ቴዎድሮስ ከሞተ ከ50 አመታት በኋላ ስለነበረው የሩሲያ መሪ ጆሴፍ ስታሊን እናውራ ።
በ1879 ዓ.ም ጐሪ በተባለች የጆርጂያ የገጠር ቀበሌ የተወለደው ስታሊን
ከሌኒን ሞት በሁዋላ የኮሙኒስት ፓርቲውን የዋና ፀሐፊነት ስልጣን ተቆጣጠረ። ስታሊን ስልጣን ላይ እንደወጣ ተፎካካሪና ተቀናቃኞቹን የነበሩትን ስመጥር የሶቪየት ህብረት ግንባር ቀደም ታጋይ አብዮተኞች እና ህዝቡን ጨፈጨፈ ።
በ1940 ዓ.ም ትሮትስኪን ወደር በሌለው ጭካኔ ሜክሲኮ ድረስ ቅጥረኛ በመላክ በመጥረቢያ አስፈልጦ አስገደለው። በሚሊዮን የሚቆጠር ሩሲያዊ ድራሹ ጠፋ የተረፈውም ወደ ሳይቤሪያ እየተላከ በበረዶ ማጎሪያዎች ተቀፈደደ ።
ለድፍን ሠላሳ አንድ አመታት አንድ መቶ ስልሳ ሚሊዮን የሆነውን የሶቪየት ህብረትን ህዝብ ወደር በሌለው ጠንካራ የብረት ክንድ ሰጥ ለጥ አድርጎና አንቀጥቅጦ ገዛው ።
ጆሴፍ ስታሊን አምባገነን የነበረ ቢሆንም ለአገሩ የነበረው ፍቅር ወሰን አልነበረውም። ሩሲያን ከሃያላን አገሮች የፊት መስመር እንድትሰለፍ ያደረገ መሪ ነበር ። የሩሲያን ድንበር አልፎ ግዛቱ የገባውን የናዚ ጦር እንክትክቱን እያወጣ በርሊን አድርሶ የሰባበረው የጆሴፍ ስታሊን ቀይ ጦር ነው። የአለምን የሃይል ሚዛን የቀየረውን ሁለተኛው የአለም ጦርነት በማሸነፍ ሩሲያን ሃያል እና ተፈሪ አገር አደርጓል ።
…
የመጀመሪያ ልጁና የአብራኩ ክፋይ ያዕቆብን በሁለተኛው የአለም ጦርነት በናዚ አገሩ ስትወረር “አባትህ አገርህ ነው እንጅ እኔ አይደለሁም ” በማለት በወታደርነት ዘምቶ አባት አገር ሩሲያን ከጠላት እንድከላከል ላከው ።
ያእቆብ ከወራሪ ናዚወች ጋር ሲዋጋ በጀርመኖች ተማረከና ተገደለ ።በእነ ያእቆብና ብዙ ሺዎች ሩሲያውያን መስዋእትነት አለም ከናዚ ጭፍጨፋ ዳነች ።
ዛሬ ሩሲያ ሞስኮ ውስጥ የስታሊን ሃውልት አምሮና ደምቆ ይታያል ። ሩሲያኖች መሪያቸው አምባገነን እንደነበረ እና ሚሊዮኖችን እንዳስጨፈጨፈ እያወቁም አገራቸውን ታላቅ አድርጓታል እና ያከብሩታል ።
…
ስታሊንን እና ሩሲያውያንንን ማንሳቴ ምኒልክ ገደለን ቴዎድሮስ ፈለጠን እያሉ ለሚነፋረቁ የኢትዮጵያ ልሂቃን አብነት የሚሆኑ ከሆነ ብዬ ነው። ቴዎድሮስ ቆረጠም ፈለጠም ከተባለ የእኛዎቹን ( የአማራ) ቅደመ አያትና ምንጅላት ነው ። ይሄን ያደረገው አገር ቀና እንድል እና እንድገነባ ነውና መይሳውን እንረዳዋለን ። ስታሊን ለአገሩ ለሩሲያ ልጁን ያእቆብን መስዋእት አደረገ አፄ ቴዎድሮስ ደሞ ለአገሩ ለኢትዮጵያ አንድ ህይወቱን ሰጠ ።

እኔ ከበፊቱም ቢሆን ፕሮፌሰሩ የሆነ ስውር ዓላማ እንጂ ንጹህ  ኢትዮጵያዊ ናቸው የሚል እምነት የለኝም፡፡ ብዙ ጊዜ ከአንደበታቸው የምሰማው በትልልቅና ግዙፍ ቃላት የታጀበ ባለማስተዋል የሚያደምጥን ጭልጥ አድርጎ ለመስፍን ንግግር ተገዥ የሚያደርግ ሲሆን ነው፡፡ በሲያትሉም የመስፍን ንግግር የታየው ይሄው ነበር፡፡ ታደሚው ሁሉ በትኩረት ሲያደምጥና በአድንቆት ሲያጨበጭብ ነበር፡፡ እኔን ግን ይህ የፕ/ሩ ንግግር እጅግ አደገኛ የሆነ መልዕክት ሲተላለፍበት ነው የሰማሁት፡፡ በአጠቃላይ ግን መስፍን የወያኔ የክት ሰው እንደሆኑ ለእኔ ግልጽ ብሎ የታየኝ በዚሁ የሲያትሎቹ ታዳሚዎች በስሜት እያደመጡ ሲያጨበጭቡለት የነበረው የፕ/ሩ ንግግር ነው፡፡ መስፍን ወያኔ ወያኔ እያሉ ስላወሩ ብዙዎች ከድሮም ከሚሸወዱበት ነገር አንዱ መሰለኝ፡፡ ለመስፍን ይህን እንዲናገሩ ስለተፈቀደላቸው ነው፡፡ ሌላው ኢትዮጵያዊ ግን ገና ወያኔ ብለህ ታስባለህ ተብሎ ሊገደል እስኪሚችልበት አደጋ ያለበት፡፡ ለወያኔ ወያኔ እያሉ የወያኔ ተቃዋሚ መምሰል ትክክለኛው አካሂዳቸው ነው፡፡ በአጠቃላይ ፕ/ር መስፍንም ያው የክት ወያኔ እንደሆኑ ለክፉ ቀን ወያኔ አስቀምጧቸው እንደነበር ከራሳቸው አንደበት ሰማሁት፡፡ እንዴት ልትሉኝ ትችላላችሁ፡፡

ልብ በሉ እኔ እንደ ቬሮኒካ በላይ ዘለቀን ኦሮሞ ማድረጋቸው ብዙም ትኩረት አልሰጠኝም፡፡ የሚከተሉት ነጥቦች ግን አደገኛ የመስፍን በትልልቅ ቃላቶች ሊያደነዝዙን እንደሞከሩ አልፈውም በግልጽ ለወያኔ ትግሬ ረወገኝተኝነታቸውን ሲነግሩን ነው፡፡

1ኛ፡- የባንዳነት ባህሪን የሁሉም ሊያደርጉት መሞከራቸው፡፡ የኢትዮጵያ ሕዝብ ቴዎድሮስን አጋለጠው፡፡ ናፔር ሲመጣ የኢትዮጵያ ሕዝብ ጎንደር፣ ወሎ ቴዎድሮስን ለናፔር አሳልፎ ሰጠው ይሉናል፡፡ አልገባኝም፡፡ ለመሆኑ እውነቱን በዚህ እድሜያቸው ሳያውቁት ቀርተው አደለም፡፡ በግልፅ በኢትዮጵያውያን ዘንድ ምን ጠላት ቢሆኑ ለውጭ ጠላት አንዱ ሌላውን የሰጠበት ታሪክ የለም፡፡ ይህ የታሪክ ጉድፈት ከአለ ከትግራይ ነበር፡፡ ከእነ ናፔር ጋር አብረው ቴዎድሮስን ያስገደሉ አጼ ዮሀንስ እንደነበሩ ግልጽ ነበር፡፡ ያም ሆኖ ብዙ ኢትዮጵያዊ የዮሀንስን ድርጊት እንደስህተት አየው እንጂ ከባንዳነት ጋር አላያያዘውም፡፡ ቢያንስ ዮሀኒስ የሕወት ሕልፈታቸውም ምክነያት ኢትዮጵያን ብለው ነውና፡፡ ታሪኩ ግን በግልጽ ተመዝግቦ ይነበባል፡፡ በተመሳሳይ ሚኒሊክ ተጠይቀው ነበር፡፡ ግን ሚኒሊክ አላደርገውም ብለው መልሰዋል፡፡ ሌላው በግልጽ ባንዳነቱ የሚታወቀው አሁንም ትግሬ የነበረው ኃይለሥላሴ ጉግሳ ነበር፡፡ ታሪኩን ሁሉም ስለሚያውቅ ጊዜ አላጠፋም፡፡ ቴድሮስን ከናፔር ጋር አብሮ ወሎና ጎንደር እንደወጋው አንድም ታሪክ ግን የለም፡፡ የመስፍን አነጋገር በአጭሩ ጎንደርና ወሎ እንጂ  ትግሬ ባንዳ አደለም አይነት ነው፡፡ ልብ በሉ መስፍን የቴድሮስን ለናፔር መጋለጥ ያወዳደሩት የኢትዮጵያ ሕዝብ መንግስቱን ኃይለማሪያመን ለወያኔ አጋለጠው በሚል ንግግርቸው ነው፡፡ ሲጀምር ለወያኔ አጋለጠው ማለት ወያኔን ማግዘፍ እነደሆነ አስተውሉ፡፡

የኢትዮጵያን ሕዝብ ቂመኛና ተንኮለኛ ነው፡፡ መጣል እንጂ ማንሳት አይችልም፡፡ ነውእንዴ; ለመሆኑ የኢትዮጵያ ሕዝብ መሪ አጣ እንጂ በመንግስት መርሆ የሚያምን እንደሆነ እኮ በትንሹ በ97ቱ ምርጫ በካርድ መንግስት አወረዳለሁ በሚል ጨዋ ትግስት በአለው አስተሳሰብ ቀኑን ሙሉ ቆሞ እስከ ነጋቱ 10 ሰዓት ምርጫ ያከናወነ በልዩ የዓልም መዝገብ ሊያጽፈው የሚችል ክስተትን ያደረገ ነበር፡፡ ብዙ ጊዜ ተክዷል፡፡ ወያኔን ትግሬዎችን ብዙ ሊታገስ ሞክሯል፡፡ ግን በታገሰ ቁጥር አእምሮ የሌላቸው ዘረኛ  ወያኔ ትግሬዎች ሊማሩ አልቻሉም፡፡ አሁን አንቅሮ እየተፋቸው ነው፡፡ ለመሆኑ ትግሬ ወያኔዎች(90 በመቶ ከትግራይ ውጭ የሚኖረው) ምን እያሰበ ነው; ትግሬ ድሮስ ይኖር የለ እንዴ በየአገሩ፡፡ ዘሬ ከወያኔ ጋር በስለላና የኢትዮጵያ ሕዝብ ካንሰር ሆኖ የምናየው ነው፡፡ ብዙ አመት የኖሩም የኢትዮጵያን ሕዝብ ክደው የወያኔ አጋር ሆኑ፡፡ ታገሰ ታገሰ አሁን በቃኝ አለ፡፡ አሁንማ ምድሬ ትግሬ ጥገቀብ ነፍቶት በትዕቢት በሕዝብ ላይ አፍ መክፈት አብዝቷል፡፡ ዘረኝነትን ያመጣው ወያኔ ትግሬ እንጂ ኢትዮጵያዊ በኢትዮጵያዊነቱ አደዋን የሚያህል ድል በአንድ ላይ እንዳሸነፈ፡፡ ትግሬ ተወረረ ብሎ ሊያውም ወያኔና ሻቢያ በሴራ በከፈቱት ጦርነት በአንድ ላይ ወጥቶ ግን ሆን ተብሎ በወያኔ ትግሬዎች እንዲያልቅ የተደረገ ሕዝብ ነው፡፡ ኢትዮጵያውያን ትግሬን ብዙ ጊዜ ታግሰዋል፡፡ በትግሬ ውስጥ ብዙ ወያኔ ትግሬዎች የበዙበት ነው፡፡ አሁን ላይ ጤነኛ ትግሬዎች ምን ያህል እንደቀሩ አላውቅም፡፡ ግን ትግሬ ከሌላው ሕዝብ በተለየ አረመኔና ከሀዲ የበዛበት እንደሆነ ነው እስከዛሬም ያፍንባቸው ታሪኮች የሚናገሩት፡፡ ለትግራይ እናቶች ሊዋደቅ ከዳር አገር ሲሄድ ትግሬዎች ግን የኮምፒተር ስልጠና ሊሰጣቸው ቃል ይገባላቸው ነበር፡፡ ይህን እናውቃለን፡፡ በኢትዮጵያ ሕዝብና በትግሬ መካከል ያለው ገደል እየሰፋ እንጂ እየጠበበ አልመጣም፡፡ ሌላ ቀርቶ እስከዛሬ ትግሬ ክርስቲያን ነው ሲባል በወሬ ቢሰማም ፍሱም የማያምኑ አደገኞች በእምነት ቦታዎች ሳይቀር ዋና ሆነው እናያቸዋለን፡፡ ይህ አደገኛ ነው፡፡ ትግሬን በሙሉ በአንድ ማየት እየተገደደ ነው ኢትዮጵያዊው፡፡ የሚያየው ትግሬ ሁሉ አውሬና እጅግ የቀፈፈ ገበጋባነት የተጠናወተው አእምሮ የሌለው ሆኖበታልና፡፡ ዘሬ ኢትዮጵያ ለደረሰችበት አደጋ ምክነያት ቢባል አንድና አንድ የትግሬ ወያኔ ነው፡፡ መስፍን ግን በትግሬዎች ያለውን ዘረኝነት ለመሸፈን የኢትዮጵያ ሕዝብ በሙሉ ዘረኛ ሊሉት ይፈልጋሉ፡፡ ሕዝብ ትግሬን የጠላው እንደሰው ባሕሪ ያልሆን እጅግ ቀፋፊ በዙ ኢትዮጵያውያ ከሚረዱት ውጭ የሆነ ዘረኝነትና አረመነኔት ስላየበት ነው፡፡ ዛሬ በግልጽ ሕዝብ እያለ ያለው እነዚህ ሰዎች አይደሉም ነው፡፡ ዛሬ ኦሮሞን ከኢትዮጵያ ታሪክ ባለቤትነት አላቀው የመከነ ዘረኛ ትውልድ ያደረጉት ትግሬዎች ናቸው፡፡ አሁን አማራውንም ጀምረዋል፡፡  ይህን ጉዳይ ፍርጥርጥ ማድረግ ያስፈልጋል፡፡ ቆይቶ አደጋው በራሱ ጊዜ እንደሚመጣ ግን ግልጽ ምልክቶች አሉ፡፡ ይህን እውነት ለማንሻፈፈ መሞከር ግን አደጋው ለማን እንደሆነ ቆይተን እናየዋን፡፡ ዛሬም መርዛቸውን እየተፉ ነው፡፡ ዛሬ ግን እንደድሮው እየተመረዙ የሚሞቱት መልሰው ለወያኔ ሊግቱት ተጠንቅቀው ቆመዋል፡፡  ትግሬ ወያኔዎች በራሳቸው ላይ ሲባጎ እየሳቡ ነው፡፡ የኢትዮጵያን ሕዝብ ለቀቅ አደርገው ትግሬን መናገር ቢችሉ ጥሩ መካሪ በሆኑ ፕ/ሩ፡፡ እኔም የአደጋውን ግዝፈት ለመጠቆም ነው፡፡ ጆሮ ያለው ይስማ፡፡ አሁንም አይመከሩም፡፡ አዝናለሁ፡፡ ጤነኛ የሆናችሁም ትግሬዎች ከአላችሁ ቢያንስ ራሳችሁን ነጻ አድርጉ፡፡

በአጠቃላይ ብዙ ኢትዮጵያዊ ናቸው ብለን አምነናቸው የነበሩ ትግረየዎች ቆይተው ወያኔነታቸውን እያወጡ ትግሬን ሁሉ እንድንጠራጠር ሆነናል፡፡  በቴዲ አፍሮ ላይ ከውስጥ በሆነ ጥላቻ ዘመቻ ከፍቶ የነበረው የሪዮቱ ቴድሮስ ጸጋዬ ሰሞኑን ወያኔነቱ ባርቆበት ቴዲ አፍሮን እንደዚያ የጠላበትን ምክነያት ራሱ ተሳበቀው፡፡ ትግረዋይነት በሚል ፍጹም ዘረኛ ጩኸቱ ኢትዮጵያዊ ነኝ ሲል ሊያፍር አልፈለገም፡፡ ይህ የወያኔ ልዩ ባህሪ ነው፡፡ አዝናለሁ ወያኔ ትግሬዎችንና ጤነኞቹን መለየት ስለቸገርን ነው፡፡ ብዙ ማለት አልፈልግም፡፡

ማስተዋሉን የስጠን

ልዑል እግዚአብሔር ኢትዮጵያንና ሕዝቦቿን ይጠብቅ!

አሜን!

ሰርጸ ደስታ